వామన జయంతి: అహంకారాన్ని అణచివేసిన త్రివిక్రముడు
ప్రతి సంవత్సరం భాద్రపద మాసం శుక్ల పక్షం నాడు జరుపుకునే పవిత్రమైన పండుగ వామన జయంతి – Vamana Jayanti. దీనినే వామన ద్వాదశి అని కూడా అంటారు. పురాణాల ప్రకారం, శ్రీమహావిష్ణువు (Lord Vishnu) ఐదవ అవతారమైన వామనుడు ఇదే రోజున, శ్రవణ నక్షత్రంలో అదితి, కశ్యపుల (Kashyapa Maharshi) కుమారుడిగా జన్మించాడు. ఈ రోజున భక్తులు తెల్లవారుజామునే శ్రీహరిని వామన (Vamana Avatar) రూపంలో పూజిస్తారు. ఉపవాసాలు ఉండి, అన్నం, పెరుగు, గొడుగు, చెప్పులు దానం చేయడం శుభప్రదంగా భావిస్తారు. సాయంత్రం వేళ వామన కథను విని, అందరికీ ప్రసాదం పంచి, వామనుడి అనుగ్రహాన్ని పొందుతారు.
The story of Vamana Avatar – వామన అవతారం కథ
ధర్మాన్ని పునఃస్థాపించడానికి, అవసరమైన సందర్భాలలో తాను అవతరిస్తూనే ఉంటానని శ్రీమహావిష్ణువు అభయమిచ్చాడు. ఆ పరంపరలో ఐదవదిగా ఆవిర్భవించిన అవతారమే వామనావతారం. ఈ కథ శ్రీమద్భాగవతం (Srimad Bhagavatam), వామన పురాణాలలో (Vamana Puranam) విస్తృతంగా వివరించబడింది. పూర్వం, ప్రహ్లాదుని (Prahlada) మనవడైన బలి చక్రవర్తి (Bali Chakravarthi) గొప్ప పరాక్రమవంతుడు. ధర్మం తప్పనివాడు, ప్రజలను కన్నబిడ్డల్లా చూసుకునేవాడు.
కానీ రాక్షసుడు కావడం వల్ల దేవతలంటే సరిపడేది కాదు. రాక్షస గురువు శుక్రాచార్యుని సహాయంతో బలి తన శక్తితో ఇంద్రుడిని ఓడించి, స్వర్గానికి అధిపతి అయ్యాడు. బలి విజయగర్వంతో రాక్షసులు అనేక అకృత్యాలకు పాల్పడసాగారు. తమ రాజ్యాన్ని కోల్పోయిన దేవతలు, తమను రక్షించమని విష్ణుమూర్తిని వేడుకున్నారు. దేవతల మాతృమూర్తి అయిన అదితి, శ్రీహరిని వేడుకుని, ఆయన అనుగ్రహాన్ని పొందింది. ఫలితంగా, నారాయణుడు (Narayana) దేవతల రక్షణ కోసం, భాద్రపద శుద్ధ ద్వాదశి నాడు అదితి గర్భాన వామనుడిగా జన్మించాడు.
వామనుడు వటువుగా ఎదిగి, ఉపనయన సంస్కారాలు జరుపుకున్నాడు. బ్రహ్మ తేజస్సుతో, దివ్య యశస్సుతో వెలిగిపోతున్న ఆ బ్రహ్మచారి, దండాన్ని, గొడుగును, కమండలాన్ని ధరించి, బలి చక్రవర్తి చేస్తున్న విశ్వజిత్ యజ్ఞశాల లోకి ప్రవేశించాడు. “స్వస్తి జగత్త్రయీ భువన శాసనకర్తకు…” అంటూ బలిని ఆశీర్వదించాడు. వామనుడి వర్చస్సు, వాక్చాతుర్యానికి ముగ్ధుడైన బలి చక్రవర్తి “ఏం కావాలో కోరుకో” అన్నాడు.
అప్పుడు వామనుడు, “కేవలం నా పాదాలకు సరిపడా మూడు అడుగుల భూమిని మాత్రం నాకు ఇవ్వు చాలు” అని అడిగాడు. ఆ బాలుడి రూపంలాగే అతని కోరిక కూడా చిన్నదేనని బలి భావించాడు. భూమి దానం చేయడానికి సిద్ధపడిన బలిని, అతడి గురువు శుక్రాచార్యుడు అడ్డుకుని, వచ్చినవాడు సామాన్యుడు కాదని, సాక్షాత్తు శ్రీమహావిష్ణువే అని హెచ్చరించాడు. శుక్రుని మాట వినకుండా, బలి వామనుడికి భూమిని ధారాదత్తం చేశాడు.
దానం స్వీకరించిన వామనుడు, అసాధారణమైన విరాట్ రూపాన్ని ధరించాడు. ఒక పాదంతో భూమినీ, మరో పాదంతో స్వర్గాన్నీ ఆక్రమించాడు. బ్రహ్మండమంతా ఆయన రూపంలో నిండిపోయింది. ఇప్పుడు మూడో అడుగు పెట్టడానికి చోటు లేక, ఎక్కడ పెట్టమంటావని బలిని అడిగాడు. ఇచ్చిన మాట తప్పని బలి, “నా శిరస్సుపై మూడో పాదం ఉంచు” అని కోరాడు. వామనుడు మూడో పాదాన్ని బలి శిరస్సుపై ఉంచి, అతడిని రసాతలమైన సుతల లోకానికి పంపాడు. బలి చక్రవర్తి సమర్పణా భావానికి ప్రసన్నుడైన వామనుడు, సుతల లోకానికి రాజుగా వరాన్నిచ్చాడు. ఇంద్రుడికి తిరిగి స్వర్గాధిపత్యాన్ని అప్పగించాడు. ఈ విధంగా వామనుడు ధర్మాన్ని పునఃస్థాపించాడు.
బలి చక్రవర్తి కథ
బలి చక్రవర్తి ఒక రాక్షస రాజు అయినా, ఆయన ధర్మానికి, పరాక్రమానికి, మరియు దానశీలానికి ప్రసిద్ధి చెందారు. ఆయన ప్రహ్లాదుని మనవడు, విరోచనుని కుమారుడు. బలి తన గురువైన శుక్రాచార్యుని ఆశీస్సులతో, గొప్ప శక్తిని సంపాదించి స్వర్గాన్ని జయించాడు. ఇంద్రుడిని ఓడించి, మూడు లోకాలకు అధిపతి అయ్యాడు. బలి పాలనలో, ప్రజలు సుఖసంతోషాలతో, ఎలాంటి భయం లేకుండా జీవించారు. ఆయన తన రాజ్యంలోని ప్రజలను కన్నబిడ్డల్లా చూసుకునేవాడు. బలి యొక్క ఈ దానగుణం, పాలనా దక్షత మరియు పరాక్రమం దేవతలకు అసూయ కలిగించాయి.
ఆయన పాలనలో ఎక్కడ చూసినా ధర్మం, న్యాయం వెల్లివిరిసింది. కానీ, ఆయనలో ఉన్న అహంకారం, తాను ఎవరికీ సాటిరాననే భావన, చివరకు ఆయన పతనానికి కారణమయ్యాయి. ఈ కథ వామనుడు మరియు బలి చక్రవర్తి మధ్య జరిగిన సంవాదం ద్వారా మనిషిలోని అహంకారం ఎంత ప్రమాదకరమో తెలియజేస్తుంది.
బలి తన కీర్తిని పెంచుకోవడానికి ఒక పెద్ద యజ్ఞాన్ని నిర్వహించాడు. ఈ యజ్ఞంలో బలి తన దానగుణాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెప్పాలనుకున్నాడు. ఈ యజ్ఞానికి అనేకమంది ఋషులు, మునులు, దేవతలు హాజరయ్యారు. సరిగ్గా అదే సమయంలో, వామనుడు బలి యజ్ఞశాలకు వచ్చాడు. ఆయన బలిని మూడు అడుగుల భూమిని దానం చేయమని అడిగాడు. బలికి వచ్చినవాడు సాక్షాత్తూ విష్ణుమూర్తేనని శుక్రాచార్యుడు హెచ్చరించినా, బలి తన మాటను నిలబెట్టుకోవాలని పట్టుబట్టాడు. తన గురువు మాటను కూడా వినకుండా, బలి వామనుడికి దానం చేశాడు.
ఆ తర్వాత వామనుడు త్రివిక్రముడిగా మారి, రెండు పాదాలతో భూమిని, స్వర్గాన్ని ఆక్రమించాడు. మూడో పాదం పెట్టడానికి చోటు లేక, బలి శిరస్సుపై పాదం ఉంచి, అతడిని పాతాళ లోకమైన సుతలానికి పంపించాడు. బలి అపారమైన భక్తికి, శరణాగతికి మెచ్చి, వామనుడు అతడికి సుతల లోకానికి రాజుగా పట్టాభిషేకం చేసి, తాను కూడా అతడికి ద్వారపాలకుడిగా ఉంటానని వరాన్నిచ్చాడు. ఈ కథ బలి దానగుణాన్ని, వామనుడి లీలను మాత్రమే కాకుండా, అహంకారానికి, భక్తికి మధ్య ఉన్న అంతరాన్ని కూడా స్పష్టంగా చూపిస్తుంది.
త్రివిక్రముని విరాట్ రూపం
వామన రూపంలో వచ్చిన శ్రీహరి, కేవలం మూడు అడుగుల భూమిని అడగగానే బలి చక్రవర్తి అహంకారంతో దానమివ్వడానికి సిద్ధపడ్డాడు. అయితే, బలి దానం స్వీకరించిన క్షణంలోనే ఆ చిన్న వామన బాలుడు ఊహించని విధంగా ఒక అసాధారణమైన, అనంతమైన విరాట్ రూపాన్ని ధరించాడు. ఆయన రూపం విశ్వాన్ని నిండిపోయింది. ఒక పాదం భూలోకంలో, రెండో పాదం ఆకాశంలో, ఇంకో పాదం సత్యలోకం వరకు వ్యాపించింది. బ్రహ్మాండంలోని గ్రహాలు, నక్షత్రాలు, లోకాలన్నీ ఆయన శరీరంలో ఇమిడిపోయాయి.
సూర్యచంద్రులు ఆయన కళ్లుగా, దిక్కులు ఆయన భుజాలుగా, మేఘాలు ఆయన కేశాలుగా, నదులు ఆయన శరీరంలోని నరాలుగా మారిపోయాయి. ఆ రూపం చూడగానే బలితో సహా దేవతలు, ఋషులు, రాక్షసులు సైతం ఆశ్చర్యపోయారు. వామనుని కురచ రూపం నుండి విశ్వరూపం ప్రదర్శితమై, బలి చక్రవర్తికి తన అజ్ఞానం, అహంకారం ఎంత చిన్నవో, భగవంతుని శక్తి ఎంత అనంతమైనదో అనుభవపూర్వకంగా తెలిసింది.
సర్వే జనాః సుఖినోభవంతు
Also Read
