తోటకాష్టకం
తోటకాష్టకం | Totakashtakam అను స్తోత్రాన్ని జగద్గురు శ్రీ ఆది శంకరాచార్యుల (Adi Shankaracharya) ప్రధాన శిష్యులలో ఒకరు తన గురువు గారిని స్తుతిస్తూ ఎనిమిది పద్యాలను రచించారు. ఆయన ఆ రచనలో ఉపయోగించిన ఛందస్సు కష్టమైనది కానీ అందమైన ‘తోటక’. అందువలన, ఆయనకు ‘తోటకాచార్య’ అనే పేరు వచ్చింది. ఈ అద్భుతమైన స్తోత్రం ప్రతి పదం కూడా గురువైన శంకరాచార్యుల (Shankaracharya) పట్ల గల అచంచల భక్తిని చాటిచెపుతుంది. శంకరులు, గురువు, అతనికి సర్వస్వం. గురువుకు సాటి ఎవరూ లేరు, అతనికంటే గొప్పవాడు ఎవరూ లేరు. గురువునే జ్ఞానలేమి అనే చీకటిని పారద్రోలేవాడు. అజ్ఞానం తొలగడం కంటే గొప్ప ధర్మం మరొకటి లేదు. శిష్యుడి భక్తితత్త్వాన్ని ఈ పాట యొక్క ఆత్మను కదిలించే ఛందంలో బాగా వ్యక్తీకరించారు.
“విదితాఖిల శాస్త్రసుధాజలధే” అనే పదాలతో ప్రారంభమై, జగద్గురువు (Jagadguru) యొక్క గొప్పతనాన్ని అందంగా వివరించే పదాలతో, తోటకాష్టకం రూపొందింది. శంకరుల కరుణ, అద్వైత వేదాంతంపై ఆయన జ్ఞానం, ఆయన ప్రాముఖ్యతను వివరించడమే కాకుండా, తోటకాష్టకం పదాలు మరియు అర్థాలు కూడా గురువు యొక్క ఆశీస్సులు మరియు రక్షణ కోసం, దివ్య జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించి, సంసార చక్రం నుండి ఉపశమించాలని కోరుకుంటాయి.
తోటకాష్టకం శంకరాచార్యుల (Shankaracharya) పట్ల శిష్యుడైన ఆనందగిరి యొక్క అచంచలమైన భక్తిని వ్యక్తపరుస్తుంది. అతను గురువుగారిని తన చీకటిని వెలిగించిన ఆత్మజ్ఞానిగా, బంధాల నుండి తనను రక్షించేవాడిగా, వేదాంత సత్యాలను బోధించేవాడిగా కీర్తిస్తాడు.ఇది భక్తి, ముక్తి లక్ష్యాలను ప్రతిబింబిస్తుంది.
Totakashtakam in Telugu
తోటకాష్టకం తెలుగులో
విదితాఖిల శాస్త్ర సుధా జలధే
మహితోపనిషత్-కథితార్థ నిధే ।
హృదయే కలయే విమలం చరణం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 1 ॥
కరుణా వరుణాలయ పాలయ మాం
భవసాగర దుఃఖ విదూన హృదమ్ ।
రచయాఖిల దర్శన తత్త్వవిదం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 2 ॥
భవతా జనతా సుహితా భవితా
నిజబోధ విచారణ చారుమతే ।
కలయేశ్వర జీవ వివేక విదం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 3 ॥
భవ ఎవ భవానితి మె నితరాం
సమజాయత చేతసి కౌతుకితా ।
మమ వారయ మోహ మహాజలధిం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 4 ॥
సుకృతేఽధికృతే బహుధా భవతో
భవితా సమదర్శన లాలసతా ।
అతి దీనమిమం పరిపాలయ మాం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 5 ॥
జగతీమవితుం కలితాకృతయో
విచరంతి మహామాహ సచ్ఛలతః ।
అహిమాంశురివాత్ర విభాసి గురో
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 6 ॥
గురుపుంగవ పుంగవకేతన తే
సమతామయతాం న హి కోఽపి సుధీః ।
శరణాగత వత్సల తత్త్వనిధే
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 7 ॥
విదితా న మయా విశదైక కలా
న చ కించన కాంచనమస్తి గురో ।
దృతమేవ విధేహి కృపాం సహజాం
భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ ॥ 8 ॥
Credits: @RAGHAVAREDDYVIDEOS
Also Read: జగద్గురు శ్రీ ఆది శంకరాచార్య విరచితం కాలభైరవాష్టకం
