తొలి ఏకాదశి: దేవ దేవుడు విష్ణుమూర్తి యోగ నిద్రకు శ్రీకారం
తొలి ఏకాదశి వివరణ:
ఆషాఢ శుక్ల పక్ష ఏకాదశి నాడు వచ్చే పవిత్రమైన రోజునే “తొలి ఏకాదశి – Toli Ekadashi” అంటారు. ఈ రోజున భగవాన్ విష్ణువు (Lord Vishnu) క్షీరసాగరంలో యోగ నిద్రలోకి లీనమవుతారని నమ్ముతారు. ఈ రోజున పాటించే వ్రతం, పూజలు, దానాలు మనకు పుణ్యం, ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సును అందిస్తాయి.
Toli Ekadashi పురాణ నేపథ్యం
ఆషాఢ మాసంలో శుక్ల పక్షం (Shukla Paksha) ఏకాదశి రోజున విష్ణుమూర్తి పాలకడలిపై నిద్రించడం ప్రారంభిస్తారు. ఈ కారణంగా ఈ రోజును తొలి ఏకాదశి లేదా శయన ఏకాదశిగా (Shayana Ekadashi) పిలుస్తారు. పురాణాల ప్రకారం, సతీ సక్కుబాయి ఈ రోజునే మోక్షం పొందారు. భక్తులు ఈ రోజు ఉపవాసం ఉండి, రాత్రి జాగరణ చేసి, మరునాడు ఉదయం విష్ణుమూర్తిని పూజించడం ద్వారా జన్మజన్మల పాపాలు తొలగుతాయని నమ్ముతారు. నాలుగు నెలల తర్వాత కార్తీక మాసం శుక్ల ఏకాదశి (Shukla Ekadashi) నాడు విష్ణుమూర్తి నిద్ర నుండి మేలుకుంటారు. దీనిని పద్మ ఏకాదశి (Padma Ekadashi) అని, ప్రథమ ఏకాదశి (Prathama Ekadashi) అని కూడా పిలుస్తారు.
ఈ సమయంలో భూమిపై రాత్రులు పొడవుగా ఉంటాయి. భవిష్యోత్తర పురాణంలో కృష్ణుడు (Sri Krishna) ధర్మరాజుకు ఈ ఏకాదశి మహిమను వివరించాడు, దీనినే ఉత్థాన ఏకాదశి (Utthana Ekadashi) అంటారు. తర్వాతి రోజు క్షీరాబ్ధి ద్వాదశిగా (Ksheerabdhi Dwadashi) పేరు పొందింది. ఈ నాలుగు నెలల కాలాన్ని పవిత్రంగా భావించి చాలామంది చాతుర్మాస్య దీక్ష (Chaturmasya Deeksha) చేస్తారు. ఏకాదశి దేవతగా పూజించబడే ఏకాదశి, విష్ణువు యొక్క శరీరం నుండి ఉద్భవించిందని పురాణాలు చెబుతాయి. చాతుర్మాస్య దీక్ష చేసేవారు ప్రయాణాలు నిషేధించుకొని, కామ, క్రోధాదులను వదిలి, ఆహార నియమాలను పాటిస్తారు. ఈ సమయంలో జొన్న పిండి, బెల్లం కలిపిన ఆహారాన్ని తీసుకోవడం ఆచారం.
తొలి ఏకాదశి మహాత్మ్యం:
తొలి ఏకాదశి తర్వాత వచ్చే ద్వాదశినే క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి అంటారు. ఈ నాలుగు నెలల కాలాన్ని చాలా పవిత్రంగా భావించి, చాలా మంది చాతుర్మాస్య దీక్ష చేస్తారు.
చాతుర్మాస్య దీక్ష సమయంలో భక్తులు ఈ క్రింది నియమాలను పాటిస్తారు:
- నాలుగు నెలల పాటు ప్రయాణాలు చేయరు.
- కామ, క్రోధం వంటి అనర్థాలను దూరంగా ఉంచుతారు.
- ఆహారంలో కొన్ని నియమాలు పాటిస్తారు.
- జొన్న పిండి, బెల్లం కలిపి చేసిన ఆహారాన్ని తింటారు.
- రైతులు ఈ రోజున పేలపిండి తప్పకుండా తింటారు.
ఏకాదశి వ్రతం (Ekadashi Vrat) చాలా పుణ్యప్రదమైనది అని నమ్ముతారు. ఈ పవిత్రమైన రోజున పూజానంతరం వృత కథను చదవడం కానీ వినడం కానీ చేయడం ఆచారంగా ఉన్నది. ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించడం వల్ల అనేక ప్రయోజనాలు కలుగుతాయని చెబుతారు.
ముఖ్యంగా, ఆత్మ నియంత్రణ, సత్యం, ధర్మం గురించి ఈ రోజు మనకు గుర్తు చేస్తుంది. పురాణాల ప్రకారం, తొలి ఏకాదశి రోజున భగవాన్ విష్ణువు (Vishnu) యోగనిద్రలోకి లీనమవుతారని, ఆయన నిద్ర లేచేవరకు దేవతలు, రాక్షసులు, మానవులు తమ తమ కర్మాలను బట్టి ఫలితాలను అనుభవిస్తారని చెబుతారు.
తొలి ఏకాదశి వివిధ పేర్లు:
- దేవశయని ఏకాదశి (Devshayani Ekadashi): భగవాన్ విష్ణువు యోగనిద్రలోకి లీనమవడం వల్ల ఈ పేరు వచ్చింది.
- పద్మనాభ ఏకాదశి: భగవాన్ విష్ణువు పద్మనాభుడిగా పూజించబడే రోజు కాబట్టి ఈ పేరు వచ్చింది.
- శయన ఏకాదశి: భగవాన్ విష్ణువు శయనించే రోజు కాబట్టి ఈ పేరు వచ్చింది.
- ఆషాఢ శుక్ల ఏకాదశి: ఈ రోజు ఆషాఢ శుక్ల పక్షంలో వస్తుంది కాబట్టి ఈ పేరు వచ్చింది.
Devshayani Ekadashi ఉపవాసం, పూజా విధానం:
తొలి ఏకాదశి రోజున ఉపవాసం పాటించడం చాలా ప్రాముఖ్యం. ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు ఉపవాసం ఉండాలి. కొంతమంది పండ్లు, పాలు, పెరుగు తీసుకుంటారు. సాయంత్రం సూర్యాస్తమయం తర్వాత సాత్విక ఆహారం తీసుకోవచ్చు. విష్ణుమూర్తిని పూజించేటప్పుడు “ఓం నమో నారాయణాయ” “Om Namo Narayanaya” మంత్రాన్ని జపించడం మంచిది. విష్ణు సహస్రనామాన్ని పఠించడం వల్ల అపారమైన పుణ్యం లభిస్తుంది.
- ఉదయం ముందుగా లేచి స్నానం చేసి, శుభ్రమైన బట్టలు ధరించాలి.
- ఇంటిని శుభ్రం చేసుకోవాలి మరియు దీపాలు వెలిగించాలి.
- ఉదయం, సాయంత్రం విష్ణుమూర్తిని పూజించాలి. తులసి నైవేద్యం సమర్పించాలి.
- ఏకాదశి వ్రతం పాటించాలి. (ఉల్లిపాయలు, వెల్లుల్లి, శనగలు, మాంసం, మద్యం మానుకోవాలి)
- దానాలు చేయాలి. పేదలకు అన్నం, బట్టలు, ధనం వంటివి దానం చేయడం వల్ల పుణ్యం లభిస్తుంది.
- శ్రీ విష్ణు సంబంధిత నామాలను, స్తోత్రాలను జపించాలి లేదా స్తోత్రాలు పఠించాలి.
- ధ్యానం, యోగా వంటి ఆధ్యాత్మిక కార్యక్రమాలలో పాల్గొనాలి.
ఉపవాసం, పూజా విధానం:
- తొలి ఏకాదశి రోజున ఉపవాసం పాటించడం చాలా ముఖ్యం. ఉదయం నుండి సూర్యాస్తమయం వరకు ఉపవాసం ఉండాలి. అన్నం, ఉప్పు, మసాలా దినుసులు, పాలు వంటివి తినకూడదు.
- పండ్లు, పెరుగు, పాలు, శనగపప్పు వంటివి తినవచ్చు.
- సాయంత్రం సూర్యాస్తమయం తర్వాత భోజనం చేయవచ్చు. సాత్విక ఆహారం మాత్రమే తినాలి.
- ఉదయం, సాయంత్రం విష్ణుమూర్తిని పూజించాలి. పూజలో తులసి, పూలు, నైవేద్యం వంటివి ఉపయోగించాలి.
- “ఓం నమో నారాయణాయ” మంత్రాన్ని జపించాలి లేదా విష్ణు సహస్రనామం (Vishnu Sahasranamam) పఠించాలి.
దానాల గురించి:
- తొలి ఏకాదశి రోజున దానం చేయడం చాలా పుణ్యకరమైనది.
- పేదలకు అన్నం, బట్టలు, ధనం వంటివి దానం చేయవచ్చు.
- గోదానం, అన్నదానం, వస్త్రదానం వంటి మహాదానాలు కూడా చేయవచ్చు.
- దానం చేయడం వల్ల పాపాలు క్షమించబడి, పుణ్యం లభిస్తుంది.
ఉపవాసం రోజున తినగలవి మరియు తినరానివి:
తొలి ఏకాదశి రోజున కొన్ని ఆహార పదార్థాలను తినకూడదు. వాటిలో కొన్ని:
- ధాన్యాలు: అన్నం, గోధుమలు, జొన్నలు, రాగులు, సజ్జలు వంటి ధాన్యాలతో చేసిన ఆహారాలు తినకూడదు.
- పప్పుధాన్యాలు: పెసరపప్పు, మినపప్పు, ఉలవలు, కందులు వంటి పప్పుధాన్యాలతో చేసిన ఆహారాలు తినకూడదు.
- ఉల్లిపాయలు, వెల్లుల్లి: ఉల్లిపాయలు, వెల్లుల్లి తినకూడదు.
- కూరగాయలు: బెండకాయ, దొండకాయ, వంకాయ, టమాటా వంటి కూరగాయలు తినకూడదు.
- పులుపు మరియు ఉప్పు: పులుసు, ఉప్పు ఎక్కువగా ఉన్న ఆహారాలు తినకూడదు.
- మంసాహారం: మాంసం, చేపలు, గుడ్లు వంటి మాంసాహారాలు తినకూడదు.
- మద్యం: మద్యం, పాన్, సిగరెట్లు వంటి మత్తు పదార్థాలు తీసుకోరాదు.
తొలి ఏకాదశి రోజున కొన్ని ఆహార పదార్థాలను తినవచ్చు. వాటిలో కొన్ని:
- వండని ఆహారాలు: పండ్లు, పాలు, పెరుగు, నెయ్యి, తేనె వంటి వండని ఆహారాలు తినవచ్చు.
- సాత్విక ఆహారాలు: సాత్విక ఆహారాలు, అంటే హింస లేకుండా పొందిన ఆహారాలు తినవచ్చు.
- ఉప్పు, పులుసు తక్కువగా ఉన్న ఆహారాలు: ఉప్పు, పులుసు తక్కువగా ఉండేలా చూసుకోవాలి.
- సమకృష్ణ ఆహారం: పిండి పదార్థాలు, కూరగాయలు, పండ్లు, పాలు, పెరుగు వంటి సమకృష్ణ ఆహారం తినవచ్చు.
- పండ్లు: ఆపిల్, అరటిపండు, ద్రాక్ష, నారింజ, పుచ్చకాయ, దానిమ్మ వంటి పండ్లు తినవచ్చు.
- పాలు, పెరుగు: గోపెరుగు, లస్సీ, పన్నీర్ వంటి పాలు, పెరుగు ఉత్పత్తులు తినవచ్చు.
- నెయ్యి: నెయ్యితో చేసిన పదార్థాలు, వేయించిన ఆహారాలు తినవచ్చు.
- తేనె: తేనెతో చేసిన పదార్థాలు తినవచ్చు.
- సాత్విక ఆహారాలు: సాబుదానా కిచడి, సమోసాలు, పులిహోర, శనగపప్పు కిచడి వంటి సాత్విక ఆహారాలు తినవచ్చు.
- సమకృష్ణ ఆహారం: పులిహోర, పెసరట్టు, సాంబార్, చపాతీ, పప్పు వంటి సమకృష్ణ ఆహారం తినవచ్చు.
తొలి ఏకాదశి రోజున వండని ఆహారాలు మాత్రమే తినాలి. అందులో పండ్లు, పాలు, పెరుగు, నెయ్యి, తేనె వంటివి ఉన్నాయి. ఉప్పు, పులుసు తక్కువగా ఉండేలా చూసుకోవాలి.
తొలి ఏకాదశి ముగిసిన తర్వాత దశమి తిథి (Dashami) వస్తుంది. ఈ రోజున పారణ చేయడం జరుగుతుంది. పారణ అంటే ఉపవాసం ముగించడం. ఈ రోజున బ్రాహ్మణ భోజనం పెట్టి, దానధర్మాలు చేస్తారు.
తొలి ఏకాదశి ఒక పవిత్రమైన హిందూ పండుగ. ఈ రోజున విష్ణుమూర్తిని పూజించడం, ఉపవాసం ఉండడం, దానధర్మాలు చేయడం, పుణ్య క్షేత్రాల దర్శనం, ఆలయ దర్శనం వల్ల మనకు పుణ్యం లభిస్తుంది. ఈ రోజున ఉపవాసం పాటించడం వల్ల మన శరీరాన్ని శుభ్రపరచడానికి మరియు మన ఇంద్రియాలను నియంత్రించడానికి సహాయపడుతుంది. తొలి ఏకాదశి మనకు దానం చేసే మహాత్మ్యాన్ని కూడా గుర్తు చేస్తుంది. ఈ రోజున అవసరమున్న వారికి సహాయం చేయడం వల్ల మన పుణ్యం పెరుగుతుంది.
మీకు శుభ తొలి ఏకాదశి శుభాకాంక్షలు
తొలి ఏకాదశి 2025 – దేవశయని ఏకాదశి 2025 – శయన ఏకాదశి 2025
ప్రతి సంవత్సరం ఆషాఢ మాసం శుక్ల పక్ష ఏకాదశి తిథి నాడు తొలి ఏకాదశిని జరుపుకుంటారు. ఈ సంవత్సరం ఈ తిథి జూలై 06, 2025న వచ్చింది. హిందూ క్యాలెండర్ ప్రకారం, ఏకాదశి తిథి జూలై 05న సాయంత్రం 06:58 గంటలకు ప్రారంభమై జూలై 06న రాత్రి 09:14 గంటలకు ముగుస్తుంది. ఉపవాసాన్ని ఎల్లప్పుడూ ఉదయ తిథి రోజున పాటిస్తారు కాబట్టి, ఈ తొలి ఏకాదశి ఉపవాసం జూలై 06న పాటించబడుతుంది.
ఉపవాసం విరమించడానికి శుభ సమయం
తొలి ఏకాదశి ఉపవాసాన్ని ద్వాదశి తిథిలో, అంటే జూలై 07, 2025న విరమించాలి. పంచాంగం ప్రకారం, ఉపవాసం విరమించడానికి శుభ సమయం ఉదయం 05:29 నుండి ఉదయం 08:16 వరకు ఉంటుంది. ఈ రోజు ద్వాదశి తిథి రాత్రి 11:10 గంటలకు ముగుస్తుంది. కాబట్టి, ఉదయం ఉపవాసం విరమించడం శుభప్రదంగా పరిగణించబడుతుంది.
Toli Ekadashi 2025 – Devshayani Ekadashi 2025 – Sayana Ekadasi 2025
Every year, Toli Ekadashi is celebrated on the Ekadashi (11th day) of the bright fortnight of the Ashadha month. This year, this date falls on July 06, 2025. According to the Hindu calendar, the Ekadashi tithi (date) begins on July 05 at 6:58 PM and ends on July 06 at 9:14 PM. Since the fast is always observed on the Udaya Tithi (the tithi that prevails at sunrise), this Toli Ekadashi fast will be observed on July 06.
Credits: @bhakthitv
Read also
