శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Uttara Kanda

అబ సును పరమ బిమల మమ బానీ। సత్య సుగమ నిగమాది బఖానీ ॥
నిజ సిద్ధాంత సునావుఁ తోహీ। సును మన ధరు సబ తజి భజు మోహీ ॥
మమ మాయా సంభవ సంసారా। జీవ చరాచర బిబిధి ప్రకారా ॥
సబ మమ ప్రియ సబ మమ ఉపజాఏ। సబ తే అధిక మనుజ మోహి భాఏ ॥
తిన్హ మహఁ ద్విజ ద్విజ మహఁ శ్రుతిధారీ। తిన్హ మహుఁ నిగమ ధరమ అనుసారీ ॥
తిన్హ మహఁ ప్రియ బిరక్త పుని గ్యానీ। గ్యానిహు తే అతి ప్రియ బిగ్యానీ ॥
తిన్హ తే పుని మోహి ప్రియ నిజ దాసా। జేహి గతి మోరి న దూసరి ఆసా ॥
పుని పుని సత్య కహుఁ తోహి పాహీం। మోహి సేవక సమ ప్రియ కౌ నాహీమ్ ॥
భగతి హీన బిరంచి కిన హోఈ। సబ జీవహు సమ ప్రియ మోహి సోఈ ॥
భగతివంత అతి నీచు ప్రానీ। మోహి ప్రానప్రియ అసి మమ బానీ ॥

దో. సుచి సుసీల సేవక సుమతి ప్రియ కహు కాహి న లాగ।
శ్రుతి పురాన కహ నీతి అసి సావధాన సును కాగ ॥ 86 ॥

ఏక పితా కే బిపుల కుమారా। హోహిం పృథక గున సీల అచారా ॥
కౌ పండింత కౌ తాపస గ్యాతా। కౌ ధనవంత సూర కౌ దాతా ॥
కౌ సర్బగ్య ధర్మరత కోఈ। సబ పర పితహి ప్రీతి సమ హోఈ ॥
కౌ పితు భగత బచన మన కర్మా। సపనేహుఁ జాన న దూసర ధర్మా ॥
సో సుత ప్రియ పితు ప్రాన సమానా। జద్యపి సో సబ భాఁతి అయానా ॥
ఏహి బిధి జీవ చరాచర జేతే। త్రిజగ దేవ నర అసుర సమేతే ॥
అఖిల బిస్వ యహ మోర ఉపాయా। సబ పర మోహి బరాబరి దాయా ॥
తిన్హ మహఁ జో పరిహరి మద మాయా। భజై మోహి మన బచ అరూ కాయా ॥

దో. పురూష నపుంసక నారి వా జీవ చరాచర కోఇ।
సర్బ భావ భజ కపట తజి మోహి పరమ ప్రియ సోఇ ॥ 87(క) ॥

సో. సత్య కహుఁ ఖగ తోహి సుచి సేవక మమ ప్రానప్రియ।
అస బిచారి భజు మోహి పరిహరి ఆస భరోస సబ ॥ 87(ఖ) ॥

కబహూఁ కాల న బ్యాపిహి తోహీ। సుమిరేసు భజేసు నిరంతర మోహీ ॥
ప్రభు బచనామృత సుని న అఘ్AUఁ। తను పులకిత మన అతి హరష్AUఁ ॥
సో సుఖ జాని మన అరు కానా। నహిం రసనా పహిం జాఇ బఖానా ॥
ప్రభు సోభా సుఖ జానహిం నయనా। కహి కిమి సకహిం తిన్హహి నహిం బయనా ॥
బహు బిధి మోహి ప్రబోధి సుఖ దేఈ। లగే కరన సిసు కౌతుక తేఈ ॥
సజల నయన కఛు ముఖ కరి రూఖా। చితి మాతు లాగీ అతి భూఖా ॥
దేఖి మాతు ఆతుర ఉఠి ధాఈ। కహి మృదు బచన లిఏ ఉర లాఈ ॥
గోద రాఖి కరావ పయ పానా। రఘుపతి చరిత లలిత కర గానా ॥

సో. జేహి సుఖ లాగి పురారి అసుభ బేష కృత సివ సుఖద।
అవధపురీ నర నారి తేహి సుఖ మహుఁ సంతత మగన ॥ 88(క) ॥

సోఇ సుఖ లవలేస జిన్హ బారక సపనేహుఁ లహేఉ।
తే నహిం గనహిం ఖగేస బ్రహ్మసుఖహి సజ్జన సుమతి ॥ 88(ఖ) ॥

మైం పుని అవధ రహేఉఁ కఛు కాలా। దేఖేఉఁ బాలబినోద రసాలా ॥
రామ ప్రసాద భగతి బర పాయుఁ। ప్రభు పద బంది నిజాశ్రమ ఆయుఁ ॥
తబ తే మోహి న బ్యాపీ మాయా। జబ తే రఘునాయక అపనాయా ॥
యహ సబ గుప్త చరిత మైం గావా। హరి మాయాఁ జిమి మోహి నచావా ॥
నిజ అనుభవ అబ కహుఁ ఖగేసా। బిను హరి భజన న జాహి కలేసా ॥
రామ కృపా బిను సును ఖగరాఈ। జాని న జాఇ రామ ప్రభుతాఈ ॥
జానేం బిను న హోఇ పరతీతీ। బిను పరతీతి హోఇ నహిం ప్రీతీ ॥
ప్రీతి బినా నహిం భగతి దిఢ఼ఆఈ। జిమి ఖగపతి జల కై చికనాఈ ॥

సో. బిను గుర హోఇ కి గ్యాన గ్యాన కి హోఇ బిరాగ బిను।
గావహిం బేద పురాన సుఖ కి లహిఅ హరి భగతి బిను ॥ 89(క) ॥

కౌ బిశ్రామ కి పావ తాత సహజ సంతోష బిను।
చలై కి జల బిను నావ కోటి జతన పచి పచి మరిఅ ॥ 89(ఖ) ॥

బిను సంతోష న కామ నసాహీం। కామ అఛత సుఖ సపనేహుఁ నాహీమ్ ॥
రామ భజన బిను మిటహిం కి కామా। థల బిహీన తరు కబహుఁ కి జామా ॥
బిను బిగ్యాన కి సమతా ఆవి। కౌ అవకాస కి నభ బిను పావి ॥
శ్రద్ధా బినా ధర్మ నహిం హోఈ। బిను మహి గంధ కి పావి కోఈ ॥
బిను తప తేజ కి కర బిస్తారా। జల బిను రస కి హోఇ సంసారా ॥
సీల కి మిల బిను బుధ సేవకాఈ। జిమి బిను తేజ న రూప గోసాఈ ॥
నిజ సుఖ బిను మన హోఇ కి థీరా। పరస కి హోఇ బిహీన సమీరా ॥
కవనిఉ సిద్ధి కి బిను బిస్వాసా। బిను హరి భజన న భవ భయ నాసా ॥

దో. బిను బిస్వాస భగతి నహిం తేహి బిను ద్రవహిం న రాము।
రామ కృపా బిను సపనేహుఁ జీవ న లహ బిశ్రాము ॥ 90(క) ॥

సో. అస బిచారి మతిధీర తజి కుతర్క సంసయ సకల।
భజహు రామ రఘుబీర కరునాకర సుందర సుఖద ॥ 90(ఖ) ॥

నిజ మతి సరిస నాథ మైం గాఈ। ప్రభు ప్రతాప మహిమా ఖగరాఈ ॥
కహేఉఁ న కఛు కరి జుగుతి బిసేషీ। యహ సబ మైం నిజ నయనన్హి దేఖీ ॥
మహిమా నామ రూప గున గాథా। సకల అమిత అనంత రఘునాథా ॥
నిజ నిజ మతి ముని హరి గున గావహిం। నిగమ సేష సివ పార న పావహిమ్ ॥
తుమ్హహి ఆది ఖగ మసక ప్రజంతా। నభ ఉడ఼ఆహిం నహిం పావహిం అంతా ॥
తిమి రఘుపతి మహిమా అవగాహా। తాత కబహుఁ కౌ పావ కి థాహా ॥
రాము కామ సత కోటి సుభగ తన। దుర్గా కోటి అమిత అరి మర్దన ॥
సక్ర కోటి సత సరిస బిలాసా। నభ సత కోటి అమిత అవకాసా ॥

దో. మరుత కోటి సత బిపుల బల రబి సత కోటి ప్రకాస।
ససి సత కోటి సుసీతల సమన సకల భవ త్రాస ॥ 91(క) ॥

కాల కోటి సత సరిస అతి దుస్తర దుర్గ దురంత।
ధూమకేతు సత కోటి సమ దురాధరష భగవంత ॥ 91(ఖ) ॥

ప్రభు అగాధ సత కోటి పతాలా। సమన కోటి సత సరిస కరాలా ॥
తీరథ అమిత కోటి సమ పావన। నామ అఖిల అఘ పూగ నసావన ॥
హిమగిరి కోటి అచల రఘుబీరా। సింధు కోటి సత సమ గంభీరా ॥
కామధేను సత కోటి సమానా। సకల కామ దాయక భగవానా ॥
సారద కోటి అమిత చతురాఈ। బిధి సత కోటి సృష్టి నిపునాఈ ॥
బిష్ను కోటి సమ పాలన కర్తా। రుద్ర కోటి సత సమ సంహర్తా ॥
ధనద కోటి సత సమ ధనవానా। మాయా కోటి ప్రపంచ నిధానా ॥
భార ధరన సత కోటి అహీసా। నిరవధి నిరుపమ ప్రభు జగదీసా ॥

ఛం. నిరుపమ న ఉపమా ఆన రామ సమాన రాము నిగమ కహై।
జిమి కోటి సత ఖద్యోత సమ రబి కహత అతి లఘుతా లహై ॥
ఏహి భాఁతి నిజ నిజ మతి బిలాస మునిస హరిహి బఖానహీం।
ప్రభు భావ గాహక అతి కృపాల సప్రేమ సుని సుఖ మానహీమ్ ॥

దో. రాము అమిత గున సాగర థాహ కి పావి కోఇ।
సంతన్హ సన జస కిఛు సునేఉఁ తుమ్హహి సునాయుఁ సోఇ ॥ 92(క) ॥

సో. భావ బస్య భగవాన సుఖ నిధాన కరునా భవన।
తజి మమతా మద మాన భజిఅ సదా సీతా రవన ॥ 92(ఖ) ॥

సుని భుసుండి కే బచన సుహాఏ। హరషిత ఖగపతి పంఖ ఫులాఏ ॥
నయన నీర మన అతి హరషానా। శ్రీరఘుపతి ప్రతాప ఉర ఆనా ॥
పాఛిల మోహ సముఝి పఛితానా। బ్రహ్మ అనాది మనుజ కరి మానా ॥
పుని పుని కాగ చరన సిరు నావా। జాని రామ సమ ప్రేమ బఢ఼ఆవా ॥
గుర బిను భవ నిధి తరి న కోఈ। జౌం బిరంచి సంకర సమ హోఈ ॥
సంసయ సర్ప గ్రసేఉ మోహి తాతా। దుఖద లహరి కుతర్క బహు బ్రాతా ॥
తవ సరూప గారుడ఼ఇ రఘునాయక। మోహి జిఆయు జన సుఖదాయక ॥
తవ ప్రసాద మమ మోహ నసానా। రామ రహస్య అనూపమ జానా ॥

దో. తాహి ప్రసంసి బిబిధ బిధి సీస నాఇ కర జోరి।
బచన బినీత సప్రేమ మృదు బోలేఉ గరుడ఼ బహోరి ॥ 93(క) ॥

ప్రభు అపనే అబిబేక తే బూఝుఁ స్వామీ తోహి।
కృపాసింధు సాదర కహహు జాని దాస నిజ మోహి ॥ 93(ఖ) ॥

తుమ్హ సర్బగ్య తన్య తమ పారా। సుమతి సుసీల సరల ఆచారా ॥
గ్యాన బిరతి బిగ్యాన నివాసా। రఘునాయక కే తుమ్హ ప్రియ దాసా ॥
కారన కవన దేహ యహ పాఈ। తాత సకల మోహి కహహు బుఝాఈ ॥
రామ చరిత సర సుందర స్వామీ। పాయహు కహాఁ కహహు నభగామీ ॥
నాథ సునా మైం అస సివ పాహీం। మహా ప్రలయహుఁ నాస తవ నాహీమ్ ॥
ముధా బచన నహిం ఈస్వర కహీ। సౌ మోరేం మన సంసయ అహీ ॥
అగ జగ జీవ నాగ నర దేవా। నాథ సకల జగు కాల కలేవా ॥
అండ కటాహ అమిత లయ కారీ। కాలు సదా దురతిక్రమ భారీ ॥

సో. తుమ్హహి న బ్యాపత కాల అతి కరాల కారన కవన।
మోహి సో కహహు కృపాల గ్యాన ప్రభావ కి జోగ బల ॥ 94(క) ॥

దో. ప్రభు తవ ఆశ్రమ ఆఏఁ మోర మోహ భ్రమ భాగ।
కారన కవన సో నాథ సబ కహహు సహిత అనురాగ ॥ 94(ఖ) ॥

గరుడ఼ గిరా సుని హరషేఉ కాగా। బోలేఉ ఉమా పరమ అనురాగా ॥
ధన్య ధన్య తవ మతి ఉరగారీ। ప్రస్న తుమ్హారి మోహి అతి ప్యారీ ॥
సుని తవ ప్రస్న సప్రేమ సుహాఈ। బహుత జనమ కై సుధి మోహి ఆఈ ॥
సబ నిజ కథా కహుఁ మైం గాఈ। తాత సునహు సాదర మన లాఈ ॥
జప తప మఖ సమ దమ బ్రత దానా। బిరతి బిబేక జోగ బిగ్యానా ॥
సబ కర ఫల రఘుపతి పద ప్రేమా। తేహి బిను కౌ న పావి ఛేమా ॥
ఏహి తన రామ భగతి మైం పాఈ। తాతే మోహి మమతా అధికాఈ ॥
జేహి తేం కఛు నిజ స్వారథ హోఈ। తేహి పర మమతా కర సబ కోఈ ॥

సో. పన్నగారి అసి నీతి శ్రుతి సంమత సజ్జన కహహిం।
అతి నీచహు సన ప్రీతి కరిఅ జాని నిజ పరమ హిత ॥ 95(క) ॥

పాట కీట తేం హోఇ తేహి తేం పాటంబర రుచిర।
కృమి పాలి సబు కోఇ పరమ అపావన ప్రాన సమ ॥ 95(ఖ) ॥

స్వారథ సాఁచ జీవ కహుఁ ఏహా। మన క్రమ బచన రామ పద నేహా ॥
సోఇ పావన సోఇ సుభగ సరీరా। జో తను పాఇ భజిఅ రఘుబీరా ॥
రామ బిముఖ లహి బిధి సమ దేహీ। కబి కోబిద న ప్రసంసహిం తేహీ ॥
రామ భగతి ఏహిం తన ఉర జామీ। తాతే మోహి పరమ ప్రియ స్వామీ ॥
తజుఁ న తన నిజ ఇచ్ఛా మరనా। తన బిను బేద భజన నహిం బరనా ॥
ప్రథమ మోహఁ మోహి బహుత బిగోవా। రామ బిముఖ సుఖ కబహుఁ న సోవా ॥
నానా జనమ కర్మ పుని నానా। కిఏ జోగ జప తప మఖ దానా ॥
కవన జోని జనమేఉఁ జహఁ నాహీం। మైం ఖగేస భ్రమి భ్రమి జగ మాహీమ్ ॥
దేఖేఉఁ కరి సబ కరమ గోసాఈ। సుఖీ న భయుఁ అబహిం కీ నాఈ ॥
సుధి మోహి నాథ జన్మ బహు కేరీ। సివ ప్రసాద మతి మోహఁ న ఘేరీ ॥

దో. ప్రథమ జన్మ కే చరిత అబ కహుఁ సునహు బిహగేస।
సుని ప్రభు పద రతి ఉపజి జాతేం మిటహిం కలేస ॥ 96(క) ॥

పూరుబ కల్ప ఏక ప్రభు జుగ కలిజుగ మల మూల ॥
నర అరు నారి అధర్మ రత సకల నిగమ ప్రతికూల ॥ 96(ఖ) ॥

తేహి కలిజుగ కోసలపుర జాఈ। జన్మత భయుఁ సూద్ర తను పాఈ ॥
సివ సేవక మన క్రమ అరు బానీ। ఆన దేవ నిందక అభిమానీ ॥
ధన మద మత్త పరమ బాచాలా। ఉగ్రబుద్ధి ఉర దంభ బిసాలా ॥
జదపి రహేఉఁ రఘుపతి రజధానీ। తదపి న కఛు మహిమా తబ జానీ ॥
అబ జానా మైం అవధ ప్రభావా। నిగమాగమ పురాన అస గావా ॥
కవనేహుఁ జన్మ అవధ బస జోఈ। రామ పరాయన సో పరి హోఈ ॥
అవధ ప్రభావ జాన తబ ప్రానీ। జబ ఉర బసహిం రాము ధనుపానీ ॥
సో కలికాల కఠిన ఉరగారీ। పాప పరాయన సబ నర నారీ ॥

దో. కలిమల గ్రసే ధర్మ సబ లుప్త భే సదగ్రంథ।
దంభిన్హ నిజ మతి కల్పి కరి ప్రగట కిఏ బహు పంథ ॥ 97(క) ॥

భే లోగ సబ మోహబస లోభ గ్రసే సుభ కర్మ।
సును హరిజాన గ్యాన నిధి కహుఁ కఛుక కలిధర్మ ॥ 97(ఖ) ॥

బరన ధర్మ నహిం ఆశ్రమ చారీ। శ్రుతి బిరోధ రత సబ నర నారీ ॥
ద్విజ శ్రుతి బేచక భూప ప్రజాసన। కౌ నహిం మాన నిగమ అనుసాసన ॥
మారగ సోఇ జా కహుఁ జోఇ భావా। పండిత సోఇ జో గాల బజావా ॥
మిథ్యారంభ దంభ రత జోఈ। తా కహుఁ సంత కహి సబ కోఈ ॥
సోఇ సయాన జో పరధన హారీ। జో కర దంభ సో బడ఼ ఆచారీ ॥
జౌ కహ ఝూఁఠ మసఖరీ జానా। కలిజుగ సోఇ గునవంత బఖానా ॥
నిరాచార జో శ్రుతి పథ త్యాగీ। కలిజుగ సోఇ గ్యానీ సో బిరాగీ ॥
జాకేం నఖ అరు జటా బిసాలా। సోఇ తాపస ప్రసిద్ధ కలికాలా ॥

దో. అసుభ బేష భూషన ధరేం భచ్ఛాభచ్ఛ జే ఖాహిం।
తేఇ జోగీ తేఇ సిద్ధ నర పూజ్య తే కలిజుగ మాహిమ్ ॥ 98(క) ॥

సో. జే అపకారీ చార తిన్హ కర గౌరవ మాన్య తేఇ।
మన క్రమ బచన లబార తేఇ బకతా కలికాల మహుఁ ॥ 98(ఖ) ॥

నారి బిబస నర సకల గోసాఈ। నాచహిం నట మర్కట కీ నాఈ ॥
సూద్ర ద్విజన్హ ఉపదేసహిం గ్యానా। మేలి జనేఊ లేహిం కుదానా ॥
సబ నర కామ లోభ రత క్రోధీ। దేవ బిప్ర శ్రుతి సంత బిరోధీ ॥
గున మందిర సుందర పతి త్యాగీ। భజహిం నారి పర పురుష అభాగీ ॥
సౌభాగినీం బిభూషన హీనా। బిధవన్హ కే సింగార నబీనా ॥
గుర సిష బధిర అంధ కా లేఖా। ఏక న సుని ఏక నహిం దేఖా ॥
హరి సిష్య ధన సోక న హరీ। సో గుర ఘోర నరక మహుఁ పరీ ॥
మాతు పితా బాలకన్హి బోలాబహిం। ఉదర భరై సోఇ ధర్మ సిఖావహిమ్ ॥

దో. బ్రహ్మ గ్యాన బిను నారి నర కహహిం న దూసరి బాత।
కౌడ఼ఈ లాగి లోభ బస కరహిం బిప్ర గుర ఘాత ॥ 99(క) ॥

బాదహిం సూద్ర ద్విజన్హ సన హమ తుమ్హ తే కఛు ఘాటి।
జాని బ్రహ్మ సో బిప్రబర ఆఁఖి దేఖావహిం డాటి ॥ 99(ఖ) ॥

పర త్రియ లంపట కపట సయానే। మోహ ద్రోహ మమతా లపటానే ॥
తేఇ అభేదబాదీ గ్యానీ నర। దేఖా మేం చరిత్ర కలిజుగ కర ॥
ఆపు గే అరు తిన్హహూ ఘాలహిం। జే కహుఁ సత మారగ ప్రతిపాలహిమ్ ॥
కల్ప కల్ప భరి ఏక ఏక నరకా। పరహిం జే దూషహిం శ్రుతి కరి తరకా ॥
జే బరనాధమ తేలి కుమ్హారా। స్వపచ కిరాత కోల కలవారా ॥
నారి ముఈ గృహ సంపతి నాసీ। మూడ఼ ముడ఼ఆఇ హోహిం సన్యాసీ ॥
తే బిప్రన్హ సన ఆపు పుజావహిం। ఉభయ లోక నిజ హాథ నసావహిమ్ ॥
బిప్ర నిరచ్ఛర లోలుప కామీ। నిరాచార సఠ బృషలీ స్వామీ ॥
సూద్ర కరహిం జప తప బ్రత నానా। బైఠి బరాసన కహహిం పురానా ॥
సబ నర కల్పిత కరహిం అచారా। జాఇ న బరని అనీతి అపారా ॥

దో. భే బరన సంకర కలి భిన్నసేతు సబ లోగ।
కరహిం పాప పావహిం దుఖ భయ రుజ సోక బియోగ ॥ 100(క) ॥

శ్రుతి సంమత హరి భక్తి పథ సంజుత బిరతి బిబేక।
తేహి న చలహిం నర మోహ బస కల్పహిం పంథ అనేక ॥ 100(ఖ) ॥

Leave a Comment