శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Uttara Kanda

గున కృత సన్యపాత నహిం కేహీ। కౌ న మాన మద తజేఉ నిబేహీ ॥
జోబన జ్వర కేహి నహిం బలకావా। మమతా కేహి కర జస న నసావా ॥
మచ్ఛర కాహి కలంక న లావా। కాహి న సోక సమీర డోలావా ॥
చింతా సాఁపిని కో నహిం ఖాయా। కో జగ జాహి న బ్యాపీ మాయా ॥
కీట మనోరథ దారు సరీరా। జేహి న లాగ ఘున కో అస ధీరా ॥
సుత బిత లోక ఈషనా తీనీ। కేహి కే మతి ఇన్హ కృత న మలీనీ ॥
యహ సబ మాయా కర పరివారా। ప్రబల అమితి కో బరనై పారా ॥
సివ చతురానన జాహి డేరాహీం। అపర జీవ కేహి లేఖే మాహీమ్ ॥

దో. బ్యాపి రహేఉ సంసార మహుఁ మాయా కటక ప్రచండ ॥
సేనాపతి కామాది భట దంభ కపట పాషండ ॥ 71(క) ॥

సో దాసీ రఘుబీర కై సముఝేం మిథ్యా సోపి।
ఛూట న రామ కృపా బిను నాథ కహుఁ పద రోఽపి ॥ 71(ఖ) ॥

జో మాయా సబ జగహి నచావా। జాసు చరిత లఖి కాహుఁ న పావా ॥
సోఇ ప్రభు భ్రూ బిలాస ఖగరాజా। నాచ నటీ ఇవ సహిత సమాజా ॥
సోఇ సచ్చిదానంద ఘన రామా। అజ బిగ్యాన రూపో బల ధామా ॥
బ్యాపక బ్యాప్య అఖండ అనంతా। అఖిల అమోఘసక్తి భగవంతా ॥
అగున అదభ్ర గిరా గోతీతా। సబదరసీ అనవద్య అజీతా ॥
నిర్మమ నిరాకార నిరమోహా। నిత్య నిరంజన సుఖ సందోహా ॥
ప్రకృతి పార ప్రభు సబ ఉర బాసీ। బ్రహ్మ నిరీహ బిరజ అబినాసీ ॥
ఇహాఁ మోహ కర కారన నాహీం। రబి సన్ముఖ తమ కబహుఁ కి జాహీమ్ ॥

దో. భగత హేతు భగవాన ప్రభు రామ ధరేఉ తను భూప।
కిఏ చరిత పావన పరమ ప్రాకృత నర అనురూప ॥ 72(క) ॥

జథా అనేక బేష ధరి నృత్య కరి నట కోఇ।
సోఇ సోఇ భావ దేఖావి ఆపున హోఇ న సోఇ ॥ 72(ఖ) ॥

అసి రఘుపతి లీలా ఉరగారీ। దనుజ బిమోహని జన సుఖకారీ ॥
జే మతి మలిన బిషయబస కామీ। ప్రభు మోహ ధరహిం ఇమి స్వామీ ॥
నయన దోష జా కహఁ జబ హోఈ। పీత బరన ససి కహుఁ కహ సోఈ ॥
జబ జేహి దిసి భ్రమ హోఇ ఖగేసా। సో కహ పచ్ఛిమ ఉయు దినేసా ॥
నౌకారూఢ఼ చలత జగ దేఖా। అచల మోహ బస ఆపుహి లేఖా ॥
బాలక భ్రమహిం న భ్రమహిం గృహాదీం। కహహిం పరస్పర మిథ్యాబాదీ ॥
హరి బిషిక అస మోహ బిహంగా। సపనేహుఁ నహిం అగ్యాన ప్రసంగా ॥
మాయాబస మతిమంద అభాగీ। హృదయఁ జమనికా బహుబిధి లాగీ ॥
తే సఠ హఠ బస సంసయ కరహీం। నిజ అగ్యాన రామ పర ధరహీమ్ ॥

దో. కామ క్రోధ మద లోభ రత గృహాసక్త దుఖరూప।
తే కిమి జానహిం రఘుపతిహి మూఢ఼ పరే తమ కూప ॥ 73(క) ॥

నిర్గున రూప సులభ అతి సగున జాన నహిం కోఇ।
సుగమ అగమ నానా చరిత సుని ముని మన భ్రమ హోఇ ॥ 73(ఖ) ॥

సును ఖగేస రఘుపతి ప్రభుతాఈ। కహుఁ జథామతి కథా సుహాఈ ॥
జేహి బిధి మోహ భయు ప్రభు మోహీ। సౌ సబ కథా సునావుఁ తోహీ ॥
రామ కృపా భాజన తుమ్హ తాతా। హరి గున ప్రీతి మోహి సుఖదాతా ॥
తాతే నహిం కఛు తుమ్హహిం దురావుఁ। పరమ రహస్య మనోహర గావుఁ ॥
సునహు రామ కర సహజ సుభ్AU। జన అభిమాన న రాఖహిం క్AU ॥
సంసృత మూల సూలప్రద నానా। సకల సోక దాయక అభిమానా ॥
తాతే కరహిం కృపానిధి దూరీ। సేవక పర మమతా అతి భూరీ ॥
జిమి సిసు తన బ్రన హోఇ గోసాఈ। మాతు చిరావ కఠిన కీ నాఈమ్ ॥

దో. జదపి ప్రథమ దుఖ పావి రోవి బాల అధీర।
బ్యాధి నాస హిత జననీ గనతి న సో సిసు పీర ॥ 74(క) ॥

తిమి రఘుపతి నిజ దాసకర హరహిం మాన హిత లాగి।
తులసిదాస ఐసే ప్రభుహి కస న భజహు భ్రమ త్యాగి ॥ 74(ఖ) ॥

రామ కృపా ఆపని జడ఼తాఈ। కహుఁ ఖగేస సునహు మన లాఈ ॥
జబ జబ రామ మనుజ తను ధరహీం। భక్త హేతు లీల బహు కరహీమ్ ॥
తబ తబ అవధపురీ మైం జ఼AUఁ। బాలచరిత బిలోకి హరష్AUఁ ॥
జన్మ మహోత్సవ దేఖుఁ జాఈ। బరష పాఁచ తహఁ రహుఁ లోభాఈ ॥
ఇష్టదేవ మమ బాలక రామా। సోభా బపుష కోటి సత కామా ॥
నిజ ప్రభు బదన నిహారి నిహారీ। లోచన సుఫల కరుఁ ఉరగారీ ॥
లఘు బాయస బపు ధరి హరి సంగా। దేఖుఁ బాలచరిత బహురంగా ॥

దో. లరికాఈం జహఁ జహఁ ఫిరహిం తహఁ తహఁ సంగ ఉడ఼ఆఉఁ।
జూఠని పరి అజిర మహఁ సో ఉఠాఇ కరి ఖాఉఁ ॥ 75(క) ॥

ఏక బార అతిసయ సబ చరిత కిఏ రఘుబీర।
సుమిరత ప్రభు లీలా సోఇ పులకిత భయు సరీర ॥ 75(ఖ) ॥

కహి భసుండ సునహు ఖగనాయక। రామచరిత సేవక సుఖదాయక ॥
నృపమందిర సుందర సబ భాఁతీ। ఖచిత కనక మని నానా జాతీ ॥
బరని న జాఇ రుచిర అఁగనాఈ। జహఁ ఖేలహిం నిత చారిఉ భాఈ ॥
బాలబినోద కరత రఘురాఈ। బిచరత అజిర జనని సుఖదాఈ ॥
మరకత మృదుల కలేవర స్యామా। అంగ అంగ ప్రతి ఛబి బహు కామా ॥
నవ రాజీవ అరున మృదు చరనా। పదజ రుచిర నఖ ససి దుతి హరనా ॥
లలిత అంక కులిసాదిక చారీ। నూపుర చారూ మధుర రవకారీ ॥
చారు పురట మని రచిత బనాఈ। కటి కింకిన కల ముఖర సుహాఈ ॥

దో. రేఖా త్రయ సుందర ఉదర నాభీ రుచిర గఁభీర।
ఉర ఆయత భ్రాజత బిబిధ బాల బిభూషన చీర ॥ 76 ॥

అరున పాని నఖ కరజ మనోహర। బాహు బిసాల బిభూషన సుందర ॥
కంధ బాల కేహరి దర గ్రీవా। చారు చిబుక ఆనన ఛబి సీంవా ॥
కలబల బచన అధర అరునారే। దుఇ దుఇ దసన బిసద బర బారే ॥
లలిత కపోల మనోహర నాసా। సకల సుఖద ససి కర సమ హాసా ॥
నీల కంజ లోచన భవ మోచన। భ్రాజత భాల తిలక గోరోచన ॥
బికట భృకుటి సమ శ్రవన సుహాఏ। కుంచిత కచ మేచక ఛబి ఛాఏ ॥
పీత ఝీని ఝగులీ తన సోహీ। కిలకని చితవని భావతి మోహీ ॥
రూప రాసి నృప అజిర బిహారీ। నాచహిం నిజ ప్రతిబింబ నిహారీ ॥
మోహి సన కరహీం బిబిధ బిధి క్రీడ఼ఆ। బరనత మోహి హోతి అతి బ్రీడ఼ఆ ॥
కిలకత మోహి ధరన జబ ధావహిం। చలుఁ భాగి తబ పూప దేఖావహిమ్ ॥

దో. ఆవత నికట హఁసహిం ప్రభు భాజత రుదన కరాహిం।
జాఉఁ సమీప గహన పద ఫిరి ఫిరి చితి పరాహిమ్ ॥ 77(క) ॥

ప్రాకృత సిసు ఇవ లీలా దేఖి భయు మోహి మోహ।
కవన చరిత్ర కరత ప్రభు చిదానంద సందోహ ॥ 77(ఖ) ॥

ఏతనా మన ఆనత ఖగరాయా। రఘుపతి ప్రేరిత బ్యాపీ మాయా ॥
సో మాయా న దుఖద మోహి కాహీం। ఆన జీవ ఇవ సంసృత నాహీమ్ ॥
నాథ ఇహాఁ కఛు కారన ఆనా। సునహు సో సావధాన హరిజానా ॥
గ్యాన అఖండ ఏక సీతాబర। మాయా బస్య జీవ సచరాచర ॥
జౌం సబ కేం రహ గ్యాన ఏకరస। ఈస్వర జీవహి భేద కహహు కస ॥
మాయా బస్య జీవ అభిమానీ। ఈస బస్య మాయా గునఖానీ ॥
పరబస జీవ స్వబస భగవంతా। జీవ అనేక ఏక శ్రీకంతా ॥
ముధా భేద జద్యపి కృత మాయా। బిను హరి జాఇ న కోటి ఉపాయా ॥

దో. రామచంద్ర కే భజన బిను జో చహ పద నిర్బాన।
గ్యానవంత అపి సో నర పసు బిను పూఁఛ బిషాన ॥ 78(క) ॥

రాకాపతి షోడ఼స ఉఅహిం తారాగన సముదాఇ ॥
సకల గిరిన్హ దవ లాఇఅ బిను రబి రాతి న జాఇ ॥ 78(ఖ) ॥

ఐసేహిం హరి బిను భజన ఖగేసా। మిటి న జీవన్హ కేర కలేసా ॥
హరి సేవకహి న బ్యాప అబిద్యా। ప్రభు ప్రేరిత బ్యాపి తేహి బిద్యా ॥
తాతే నాస న హోఇ దాస కర। భేద భగతి భాఢ఼ఇ బిహంగబర ॥
భ్రమ తే చకిత రామ మోహి దేఖా। బిహఁసే సో సును చరిత బిసేషా ॥
తేహి కౌతుక కర మరము న కాహూఁ। జానా అనుజ న మాతు పితాహూఁ ॥
జాను పాని ధాఏ మోహి ధరనా। స్యామల గాత అరున కర చరనా ॥
తబ మైం భాగి చలేఉఁ ఉరగామీ। రామ గహన కహఁ భుజా పసారీ ॥
జిమి జిమి దూరి ఉడ఼ఆఉఁ అకాసా। తహఁ భుజ హరి దేఖుఁ నిజ పాసా ॥

దో. బ్రహ్మలోక లగి గయుఁ మైం చితయుఁ పాఛ ఉడ఼ఆత।
జుగ అంగుల కర బీచ సబ రామ భుజహి మోహి తాత ॥ 79(క) ॥

సప్తాబరన భేద కరి జహాఁ లగేం గతి మోరి।
గయుఁ తహాఁ ప్రభు భుజ నిరఖి బ్యాకుల భయుఁ బహోరి ॥ 79(ఖ) ॥

మూదేఉఁ నయన త్రసిత జబ భయుఁ। పుని చితవత కోసలపుర గయూఁ ॥
మోహి బిలోకి రామ ముసుకాహీం। బిహఁసత తురత గయుఁ ముఖ మాహీమ్ ॥
ఉదర మాఝ సును అండజ రాయా। దేఖేఉఁ బహు బ్రహ్మాండ నికాయా ॥
అతి బిచిత్ర తహఁ లోక అనేకా। రచనా అధిక ఏక తే ఏకా ॥
కోటిన్హ చతురానన గౌరీసా। అగనిత ఉడగన రబి రజనీసా ॥
అగనిత లోకపాల జమ కాలా। అగనిత భూధర భూమి బిసాలా ॥
సాగర సరి సర బిపిన అపారా। నానా భాఁతి సృష్టి బిస్తారా ॥
సుర ముని సిద్ధ నాగ నర కింనర। చారి ప్రకార జీవ సచరాచర ॥

దో. జో నహిం దేఖా నహిం సునా జో మనహూఁ న సమాఇ।
సో సబ అద్భుత దేఖేఉఁ బరని కవని బిధి జాఇ ॥ 80(క) ॥

ఏక ఏక బ్రహ్మాండ మహుఁ రహుఁ బరష సత ఏక।
ఏహి బిధి దేఖత ఫిరుఁ మైం అండ కటాహ అనేక ॥ 80(ఖ) ॥

ఏహి బిధి దేఖత ఫిరుఁ మైం అండ కటాహ అనేక ॥ 80(ఖ) ॥

లోక లోక ప్రతి భిన్న బిధాతా। భిన్న బిష్ను సివ మను దిసిత్రాతా ॥
నర గంధర్బ భూత బేతాలా। కింనర నిసిచర పసు ఖగ బ్యాలా ॥
దేవ దనుజ గన నానా జాతీ। సకల జీవ తహఁ ఆనహి భాఁతీ ॥
మహి సరి సాగర సర గిరి నానా। సబ ప్రపంచ తహఁ ఆని ఆనా ॥
అండకోస ప్రతి ప్రతి నిజ రుపా। దేఖేఉఁ జినస అనేక అనూపా ॥
అవధపురీ ప్రతి భువన నినారీ। సరజూ భిన్న భిన్న నర నారీ ॥
దసరథ కౌసల్యా సును తాతా। బిబిధ రూప భరతాదిక భ్రాతా ॥
ప్రతి బ్రహ్మాండ రామ అవతారా। దేఖుఁ బాలబినోద అపారా ॥

దో. భిన్న భిన్న మై దీఖ సబు అతి బిచిత్ర హరిజాన।
అగనిత భువన ఫిరేఉఁ ప్రభు రామ న దేఖేఉఁ ఆన ॥ 81(క) ॥

సోఇ సిసుపన సోఇ సోభా సోఇ కృపాల రఘుబీర।
భువన భువన దేఖత ఫిరుఁ ప్రేరిత మోహ సమీర ॥ 81(ఖ)

భ్రమత మోహి బ్రహ్మాండ అనేకా। బీతే మనహుఁ కల్ప సత ఏకా ॥
ఫిరత ఫిరత నిజ ఆశ్రమ ఆయుఁ। తహఁ పుని రహి కఛు కాల గవాఁయుఁ ॥
నిజ ప్రభు జన్మ అవధ సుని పాయుఁ। నిర్భర ప్రేమ హరషి ఉఠి ధాయుఁ ॥
దేఖుఁ జన్మ మహోత్సవ జాఈ। జేహి బిధి ప్రథమ కహా మైం గాఈ ॥
రామ ఉదర దేఖేఉఁ జగ నానా। దేఖత బని న జాఇ బఖానా ॥
తహఁ పుని దేఖేఉఁ రామ సుజానా। మాయా పతి కృపాల భగవానా ॥
కరుఁ బిచార బహోరి బహోరీ। మోహ కలిల బ్యాపిత మతి మోరీ ॥
ఉభయ ఘరీ మహఁ మైం సబ దేఖా। భయుఁ భ్రమిత మన మోహ బిసేషా ॥

దో. దేఖి కృపాల బికల మోహి బిహఁసే తబ రఘుబీర।
బిహఁసతహీం ముఖ బాహేర ఆయుఁ సును మతిధీర ॥ 82(క) ॥

సోఇ లరికాఈ మో సన కరన లగే పుని రామ।
కోటి భాఁతి సముఝావుఁ మను న లహి బిశ్రామ ॥ 82(ఖ) ॥

దేఖి చరిత యహ సో ప్రభుతాఈ। సముఝత దేహ దసా బిసరాఈ ॥
ధరని పరేఉఁ ముఖ ఆవ న బాతా। త్రాహి త్రాహి ఆరత జన త్రాతా ॥
ప్రేమాకుల ప్రభు మోహి బిలోకీ। నిజ మాయా ప్రభుతా తబ రోకీ ॥
కర సరోజ ప్రభు మమ సిర ధరేఊ। దీనదయాల సకల దుఖ హరేఊ ॥
కీన్హ రామ మోహి బిగత బిమోహా। సేవక సుఖద కృపా సందోహా ॥
ప్రభుతా ప్రథమ బిచారి బిచారీ। మన మహఁ హోఇ హరష అతి భారీ ॥
భగత బఛలతా ప్రభు కై దేఖీ। ఉపజీ మమ ఉర ప్రీతి బిసేషీ ॥
సజల నయన పులకిత కర జోరీ। కీన్హిఉఁ బహు బిధి బినయ బహోరీ ॥

దో. సుని సప్రేమ మమ బానీ దేఖి దీన నిజ దాస।
బచన సుఖద గంభీర మృదు బోలే రమానివాస ॥ 83(క) ॥

కాకభసుండి మాగు బర అతి ప్రసన్న మోహి జాని।
అనిమాదిక సిధి అపర రిధి మోచ్ఛ సకల సుఖ ఖాని ॥ 83(ఖ) ॥

గ్యాన బిబేక బిరతి బిగ్యానా। ముని దుర్లభ గున జే జగ నానా ॥
ఆజు దేఉఁ సబ సంసయ నాహీం। మాగు జో తోహి భావ మన మాహీమ్ ॥
సుని ప్రభు బచన అధిక అనురాగేఉఁ। మన అనుమాన కరన తబ లాగేఊఁ ॥
ప్రభు కహ దేన సకల సుఖ సహీ। భగతి ఆపనీ దేన న కహీ ॥
భగతి హీన గున సబ సుఖ ఐసే। లవన బినా బహు బింజన జైసే ॥
భజన హీన సుఖ కవనే కాజా। అస బిచారి బోలేఉఁ ఖగరాజా ॥
జౌం ప్రభు హోఇ ప్రసన్న బర దేహూ। మో పర కరహు కృపా అరు నేహూ ॥
మన భావత బర మాగుఁ స్వామీ। తుమ్హ ఉదార ఉర అంతరజామీ ॥

దో. అబిరల భగతి బిసుధ్ద తవ శ్రుతి పురాన జో గావ।
జేహి ఖోజత జోగీస ముని ప్రభు ప్రసాద కౌ పావ ॥ 84(క) ॥

భగత కల్పతరు ప్రనత హిత కృపా సింధు సుఖ ధామ।
సోఇ నిజ భగతి మోహి ప్రభు దేహు దయా కరి రామ ॥ 84(ఖ) ॥

ఏవమస్తు కహి రఘుకులనాయక। బోలే బచన పరమ సుఖదాయక ॥
సును బాయస తైం సహజ సయానా। కాహే న మాగసి అస బరదానా ॥

సబ సుఖ ఖాని భగతి తైం మాగీ। నహిం జగ కౌ తోహి సమ బడ఼భాగీ ॥
జో ముని కోటి జతన నహిం లహహీం। జే జప జోగ అనల తన దహహీమ్ ॥
రీఝేఉఁ దేఖి తోరి చతురాఈ। మాగేహు భగతి మోహి అతి భాఈ ॥
సును బిహంగ ప్రసాద అబ మోరేం। సబ సుభ గున బసిహహిం ఉర తోరేమ్ ॥
భగతి గ్యాన బిగ్యాన బిరాగా। జోగ చరిత్ర రహస్య బిభాగా ॥
జానబ తైం సబహీ కర భేదా। మమ ప్రసాద నహిం సాధన ఖేదా ॥

దోంంఆయా సంభవ భ్రమ సబ అబ న బ్యాపిహహిం తోహి।
జానేసు బ్రహ్మ అనాది అజ అగున గునాకర మోహి ॥ 85(క) ॥

మోహి భగత ప్రియ సంతత అస బిచారి సును కాగ।
కాయఁ బచన మన మమ పద కరేసు అచల అనురాగ ॥ 85(ఖ) ॥

Leave a Comment