శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Uttara Kanda

ప్రాతకాల సరూ కరి మజ్జన। బైఠహిం సభాఁ సంగ ద్విజ సజ్జన ॥
బేద పురాన బసిష్ట బఖానహిం। సునహిం రామ జద్యపి సబ జానహిమ్ ॥
అనుజన్హ సంజుత భోజన కరహీం। దేఖి సకల జననీం సుఖ భరహీమ్ ॥
భరత సత్రుహన దోను భాఈ। సహిత పవనసుత ఉపబన జాఈ ॥
బూఝహిం బైఠి రామ గున గాహా। కహ హనుమాన సుమతి అవగాహా ॥
సునత బిమల గున అతి సుఖ పావహిం। బహురి బహురి కరి బినయ కహావహిమ్ ॥
సబ కేం గృహ గృహ హోహిం పురానా। రామచరిత పావన బిధి నానా ॥
నర అరు నారి రామ గున గానహిం। కరహిం దివస నిసి జాత న జానహిమ్ ॥

దో. అవధపురీ బాసింహ కర సుఖ సంపదా సమాజ।
సహస సేష నహిం కహి సకహిం జహఁ నృప రామ బిరాజ ॥ 26 ॥

నారదాది సనకాది మునీసా। దరసన లాగి కోసలాధీసా ॥
దిన ప్రతి సకల అజోధ్యా ఆవహిం। దేఖి నగరు బిరాగు బిసరావహిమ్ ॥
జాతరూప మని రచిత అటారీం। నానా రంగ రుచిర గచ ఢారీమ్ ॥
పుర చహుఁ పాస కోట అతి సుందర। రచే కఁగూరా రంగ రంగ బర ॥
నవ గ్రహ నికర అనీక బనాఈ। జను ఘేరీ అమరావతి ఆఈ ॥
మహి బహు రంగ రచిత గచ కాఁచా। జో బిలోకి మునిబర మన నాచా ॥
ధవల ధామ ఊపర నభ చుంబత। కలస మనహుఁ రబి ససి దుతి నిందత ॥
బహు మని రచిత ఝరోఖా భ్రాజహిం। గృహ గృహ ప్రతి మని దీప బిరాజహిమ్ ॥

ఛం. మని దీప రాజహిం భవన భ్రాజహిం దేహరీం బిద్రుమ రచీ।
మని ఖంభ భీతి బిరంచి బిరచీ కనక మని మరకత ఖచీ ॥
సుందర మనోహర మందిరాయత అజిర రుచిర ఫటిక రచే।
ప్రతి ద్వార ద్వార కపాట పురట బనాఇ బహు బజ్రన్హి ఖచే ॥

దో. చారు చిత్రసాలా గృహ గృహ ప్రతి లిఖే బనాఇ।
రామ చరిత జే నిరఖ ముని తే మన లేహిం చోరాఇ ॥ 27 ॥

సుమన బాటికా సబహిం లగాఈ। బిబిధ భాఁతి కరి జతన బనాఈ ॥
లతా లలిత బహు జాతి సుహాఈ। ఫూలహిం సదా బంసత కి నాఈ ॥
గుంజత మధుకర ముఖర మనోహర। మారుత త్రిబిధ సదా బహ సుందర ॥
నానా ఖగ బాలకన్హి జిఆఏ। బోలత మధుర ఉడ఼ఆత సుహాఏ ॥
మోర హంస సారస పారావత। భవనని పర సోభా అతి పావత ॥
జహఁ తహఁ దేఖహిం నిజ పరిఛాహీం। బహు బిధి కూజహిం నృత్య కరాహీమ్ ॥
సుక సారికా పఢ఼ఆవహిం బాలక। కహహు రామ రఘుపతి జనపాలక ॥
రాజ దుఆర సకల బిధి చారూ। బీథీం చౌహట రూచిర బజారూ ॥

ఛం. బాజార రుచిర న బని బరనత బస్తు బిను గథ పాఇఏ।
జహఁ భూప రమానివాస తహఁ కీ సంపదా కిమి గాఇఏ ॥
బైఠే బజాజ సరాఫ బనిక అనేక మనహుఁ కుబేర తే।
సబ సుఖీ సబ సచ్చరిత సుందర నారి నర సిసు జరఠ జే ॥

దో. ఉత్తర దిసి సరజూ బహ నిర్మల జల గంభీర।
బాఁధే ఘాట మనోహర స్వల్ప పంక నహిం తీర ॥ 28 ॥

దూరి ఫరాక రుచిర సో ఘాటా। జహఁ జల పిఅహిం బాజి గజ ఠాటా ॥
పనిఘట పరమ మనోహర నానా। తహాఁ న పురుష కరహిం అస్నానా ॥
రాజఘాట సబ బిధి సుందర బర। మజ్జహిం తహాఁ బరన చారిఉ నర ॥
తీర తీర దేవన్హ కే మందిర। చహుఁ దిసి తిన్హ కే ఉపబన సుందర ॥
కహుఁ కహుఁ సరితా తీర ఉదాసీ। బసహిం గ్యాన రత ముని సంన్యాసీ ॥
తీర తీర తులసికా సుహాఈ। బృంద బృంద బహు మునిన్హ లగాఈ ॥
పుర సోభా కఛు బరని న జాఈ। బాహేర నగర పరమ రుచిరాఈ ॥
దేఖత పురీ అఖిల అఘ భాగా। బన ఉపబన బాపికా తడ఼ఆగా ॥

ఛం. బాపీం తడ఼ఆగ అనూప కూప మనోహరాయత సోహహీం।
సోపాన సుందర నీర నిర్మల దేఖి సుర ముని మోహహీమ్ ॥
బహు రంగ కంజ అనేక ఖగ కూజహిం మధుప గుంజారహీం।
ఆరామ రమ్య పికాది ఖగ రవ జను పథిక హంకారహీమ్ ॥

దో. రమానాథ జహఁ రాజా సో పుర బరని కి జాఇ।
అనిమాదిక సుఖ సంపదా రహీం అవధ సబ ఛాఇ ॥ 29 ॥

జహఁ తహఁ నర రఘుపతి గున గావహిం। బైఠి పరసపర ఇహి సిఖావహిమ్ ॥
భజహు ప్రనత ప్రతిపాలక రామహి। సోభా సీల రూప గున ధామహి ॥
జలజ బిలోచన స్యామల గాతహి। పలక నయన ఇవ సేవక త్రాతహి ॥
ధృత సర రుచిర చాప తూనీరహి। సంత కంజ బన రబి రనధీరహి ॥
కాల కరాల బ్యాల ఖగరాజహి। నమత రామ అకామ మమతా జహి ॥
లోభ మోహ మృగజూథ కిరాతహి। మనసిజ కరి హరి జన సుఖదాతహి ॥
సంసయ సోక నిబిడ఼ తమ భానుహి। దనుజ గహన ఘన దహన కృసానుహి ॥
జనకసుతా సమేత రఘుబీరహి। కస న భజహు భంజన భవ భీరహి ॥
బహు బాసనా మసక హిమ రాసిహి। సదా ఏకరస అజ అబినాసిహి ॥
ముని రంజన భంజన మహి భారహి। తులసిదాస కే ప్రభుహి ఉదారహి ॥

దో. ఏహి బిధి నగర నారి నర కరహిం రామ గున గాన।
సానుకూల సబ పర రహహిం సంతత కృపానిధాన ॥ 30 ॥

జబ తే రామ ప్రతాప ఖగేసా। ఉదిత భయు అతి ప్రబల దినేసా ॥
పూరి ప్రకాస రహేఉ తిహుఁ లోకా। బహుతేన్హ సుఖ బహుతన మన సోకా ॥
జిన్హహి సోక తే కహుఁ బఖానీ। ప్రథమ అబిద్యా నిసా నసానీ ॥
అఘ ఉలూక జహఁ తహాఁ లుకానే। కామ క్రోధ కైరవ సకుచానే ॥
బిబిధ కర్మ గున కాల సుభ్AU। ఏ చకోర సుఖ లహహిం న క్AU ॥
మత్సర మాన మోహ మద చోరా। ఇన్హ కర హునర న కవనిహుఁ ఓరా ॥
ధరమ తడ఼ఆగ గ్యాన బిగ్యానా। ఏ పంకజ బికసే బిధి నానా ॥
సుఖ సంతోష బిరాగ బిబేకా। బిగత సోక ఏ కోక అనేకా ॥

దో. యహ ప్రతాప రబి జాకేం ఉర జబ కరి ప్రకాస।
పఛిలే బాఢ఼హిం ప్రథమ జే కహే తే పావహిం నాస ॥ 31 ॥

భ్రాతన్హ సహిత రాము ఏక బారా। సంగ పరమ ప్రియ పవనకుమారా ॥
సుందర ఉపబన దేఖన గే। సబ తరు కుసుమిత పల్లవ నే ॥
జాని సమయ సనకాదిక ఆఏ। తేజ పుంజ గున సీల సుహాఏ ॥
బ్రహ్మానంద సదా లయలీనా। దేఖత బాలక బహుకాలీనా ॥
రూప ధరేం జను చారిఉ బేదా। సమదరసీ ముని బిగత బిభేదా ॥
ఆసా బసన బ్యసన యహ తిన్హహీం। రఘుపతి చరిత హోఇ తహఁ సునహీమ్ ॥
తహాఁ రహే సనకాది భవానీ। జహఁ ఘటసంభవ మునిబర గ్యానీ ॥
రామ కథా మునిబర బహు బరనీ। గ్యాన జోని పావక జిమి అరనీ ॥

దో. దేఖి రామ ముని ఆవత హరషి దండవత కీన్హ।
స్వాగత పూఁఛి పీత పట ప్రభు బైఠన కహఁ దీన్హ ॥ 32 ॥

కీన్హ దండవత తీనిఉఁ భాఈ। సహిత పవనసుత సుఖ అధికాఈ ॥
ముని రఘుపతి ఛబి అతుల బిలోకీ। భే మగన మన సకే న రోకీ ॥
స్యామల గాత సరోరుహ లోచన। సుందరతా మందిర భవ మోచన ॥
ఏకటక రహే నిమేష న లావహిం। ప్రభు కర జోరేం సీస నవావహిమ్ ॥
తిన్హ కై దసా దేఖి రఘుబీరా। స్త్రవత నయన జల పులక సరీరా ॥
కర గహి ప్రభు మునిబర బైఠారే। పరమ మనోహర బచన ఉచారే ॥
ఆజు ధన్య మైం సునహు మునీసా। తుమ్హరేం దరస జాహిం అఘ ఖీసా ॥
బడ఼ఏ భాగ పాఇబ సతసంగా। బినహిం ప్రయాస హోహిం భవ భంగా ॥

దో. సంత సంగ అపబర్గ కర కామీ భవ కర పంథ।
కహహి సంత కబి కోబిద శ్రుతి పురాన సదగ్రంథ ॥ 33 ॥

సుని ప్రభు బచన హరషి ముని చారీ। పులకిత తన అస్తుతి అనుసారీ ॥
జయ భగవంత అనంత అనామయ। అనఘ అనేక ఏక కరునామయ ॥
జయ నిర్గున జయ జయ గున సాగర। సుఖ మందిర సుందర అతి నాగర ॥
జయ ఇందిరా రమన జయ భూధర। అనుపమ అజ అనాది సోభాకర ॥
గ్యాన నిధాన అమాన మానప్రద। పావన సుజస పురాన బేద బద ॥
తగ్య కృతగ్య అగ్యతా భంజన। నామ అనేక అనామ నిరంజన ॥
సర్బ సర్బగత సర్బ ఉరాలయ। బససి సదా హమ కహుఁ పరిపాలయ ॥
ద్వంద బిపతి భవ ఫంద బిభంజయ। హ్రది బసి రామ కామ మద గంజయ ॥

దో. పరమానంద కృపాయతన మన పరిపూరన కామ।
ప్రేమ భగతి అనపాయనీ దేహు హమహి శ్రీరామ ॥ 34 ॥

దేహు భగతి రఘుపతి అతి పావని। త్రిబిధ తాప భవ దాప నసావని ॥
ప్రనత కామ సురధేను కలపతరు। హోఇ ప్రసన్న దీజై ప్రభు యహ బరు ॥
భవ బారిధి కుంభజ రఘునాయక। సేవత సులభ సకల సుఖ దాయక ॥
మన సంభవ దారున దుఖ దారయ। దీనబంధు సమతా బిస్తారయ ॥
ఆస త్రాస ఇరిషాది నివారక। బినయ బిబేక బిరతి బిస్తారక ॥
భూప మౌలి మన మండన ధరనీ। దేహి భగతి సంసృతి సరి తరనీ ॥
ముని మన మానస హంస నిరంతర। చరన కమల బందిత అజ సంకర ॥
రఘుకుల కేతు సేతు శ్రుతి రచ్ఛక। కాల కరమ సుభాఉ గున భచ్ఛక ॥
తారన తరన హరన సబ దూషన। తులసిదాస ప్రభు త్రిభువన భూషన ॥

దో. బార బార అస్తుతి కరి ప్రేమ సహిత సిరు నాఇ।
బ్రహ్మ భవన సనకాది గే అతి అభీష్ట బర పాఇ ॥ 35 ॥

సనకాదిక బిధి లోక సిధాఏ। భ్రాతన్హ రామ చరన సిరు నాఏ ॥
పూఛత ప్రభుహి సకల సకుచాహీం। చితవహిం సబ మారుతసుత పాహీమ్ ॥
సుని చహహిం ప్రభు ముఖ కై బానీ। జో సుని హోఇ సకల భ్రమ హానీ ॥
అంతరజామీ ప్రభు సభ జానా। బూఝత కహహు కాహ హనుమానా ॥
జోరి పాని కహ తబ హనుమంతా। సునహు దీనదయాల భగవంతా ॥
నాథ భరత కఛు పూఁఛన చహహీం। ప్రస్న కరత మన సకుచత అహహీమ్ ॥
తుమ్హ జానహు కపి మోర సుభ్AU। భరతహి మోహి కఛు అంతర క్AU ॥
సుని ప్రభు బచన భరత గహే చరనా। సునహు నాథ ప్రనతారతి హరనా ॥

దో. నాథ న మోహి సందేహ కఛు సపనేహుఁ సోక న మోహ।
కేవల కృపా తుమ్హారిహి కృపానంద సందోహ ॥ 36 ॥

కరుఁ కృపానిధి ఏక ఢిఠాఈ। మైం సేవక తుమ్హ జన సుఖదాఈ ॥
సంతన్హ కై మహిమా రఘురాఈ। బహు బిధి బేద పురానన్హ గాఈ ॥
శ్రీముఖ తుమ్హ పుని కీన్హి బడ఼ఆఈ। తిన్హ పర ప్రభుహి ప్రీతి అధికాఈ ॥
సునా చహుఁ ప్రభు తిన్హ కర లచ్ఛన। కృపాసింధు గున గ్యాన బిచచ్ఛన ॥
సంత అసంత భేద బిలగాఈ। ప్రనతపాల మోహి కహహు బుఝాఈ ॥
సంతన్హ కే లచ్ఛన సును భ్రాతా। అగనిత శ్రుతి పురాన బిఖ్యాతా ॥
సంత అసంతన్హి కై అసి కరనీ। జిమి కుఠార చందన ఆచరనీ ॥
కాటి పరసు మలయ సును భాఈ। నిజ గున దేఇ సుగంధ బసాఈ ॥

దో. తాతే సుర సీసన్హ చఢ఼త జగ బల్లభ శ్రీఖండ।
అనల దాహి పీటత ఘనహిం పరసు బదన యహ దండ ॥ 37 ॥

బిషయ అలంపట సీల గునాకర। పర దుఖ దుఖ సుఖ సుఖ దేఖే పర ॥
సమ అభూతరిపు బిమద బిరాగీ। లోభామరష హరష భయ త్యాగీ ॥
కోమలచిత దీనన్హ పర దాయా। మన బచ క్రమ మమ భగతి అమాయా ॥
సబహి మానప్రద ఆపు అమానీ। భరత ప్రాన సమ మమ తే ప్రానీ ॥
బిగత కామ మమ నామ పరాయన। సాంతి బిరతి బినతీ ముదితాయన ॥
సీతలతా సరలతా మయత్రీ। ద్విజ పద ప్రీతి ధర్మ జనయత్రీ ॥
ఏ సబ లచ్ఛన బసహిం జాసు ఉర। జానేహు తాత సంత సంతత ఫుర ॥
సమ దమ నియమ నీతి నహిం డోలహిం। పరుష బచన కబహూఁ నహిం బోలహిమ్ ॥

దో. నిందా అస్తుతి ఉభయ సమ మమతా మమ పద కంజ।
తే సజ్జన మమ ప్రానప్రియ గున మందిర సుఖ పుంజ ॥ 38 ॥

సనహు అసంతన్హ కేర సుభ్AU। భూలేహుఁ సంగతి కరిఅ న క్AU ॥
తిన్హ కర సంగ సదా దుఖదాఈ। జిమి కలపహి ఘాలి హరహాఈ ॥
ఖలన్హ హృదయఁ అతి తాప బిసేషీ। జరహిం సదా పర సంపతి దేఖీ ॥
జహఁ కహుఁ నిందా సునహిం పరాఈ। హరషహిం మనహుఁ పరీ నిధి పాఈ ॥
కామ క్రోధ మద లోభ పరాయన। నిర్దయ కపటీ కుటిల మలాయన ॥
బయరు అకారన సబ కాహూ సోం। జో కర హిత అనహిత తాహూ సోమ్ ॥
ఝూఠి లేనా ఝూఠి దేనా। ఝూఠి భోజన ఝూఠ చబేనా ॥
బోలహిం మధుర బచన జిమి మోరా। ఖాఇ మహా అతి హృదయ కఠోరా ॥

దో. పర ద్రోహీ పర దార రత పర ధన పర అపబాద।
తే నర పాఁవర పాపమయ దేహ ధరేం మనుజాద ॥ 39 ॥

లోభి ఓఢ఼న లోభి డాసన। సిస్త్రోదర పర జమపుర త్రాస న ॥
కాహూ కీ జౌం సునహిం బడ఼ఆఈ। స్వాస లేహిం జను జూడ఼ఈ ఆఈ ॥
జబ కాహూ కై దేఖహిం బిపతీ। సుఖీ భే మానహుఁ జగ నృపతీ ॥
స్వారథ రత పరివార బిరోధీ। లంపట కామ లోభ అతి క్రోధీ ॥
మాతు పితా గుర బిప్ర న మానహిం। ఆపు గే అరు ఘాలహిం ఆనహిమ్ ॥
కరహిం మోహ బస ద్రోహ పరావా। సంత సంగ హరి కథా న భావా ॥
అవగున సింధు మందమతి కామీ। బేద బిదూషక పరధన స్వామీ ॥
బిప్ర ద్రోహ పర ద్రోహ బిసేషా। దంభ కపట జియఁ ధరేం సుబేషా ॥

దో. ఐసే అధమ మనుజ ఖల కృతజుగ త్రేతా నాహిం।
ద్వాపర కఛుక బృంద బహు హోఇహహిం కలిజుగ మాహిమ్ ॥ 40 ॥

Leave a Comment