సఖా కహీ తుమ్హ నీకి ఉపాఈ। కరిఅ దైవ జౌం హోఇ సహాఈ ॥
మంత్ర న యహ లఛిమన మన భావా। రామ బచన సుని అతి దుఖ పావా ॥
నాథ దైవ కర కవన భరోసా। సోషిఅ సింధు కరిఅ మన రోసా ॥
కాదర మన కహుఁ ఏక అధారా। దైవ దైవ ఆలసీ పుకారా ॥
సునత బిహసి బోలే రఘుబీరా। ఐసేహిం కరబ ధరహు మన ధీరా ॥
అస కహి ప్రభు అనుజహి సముఝాఈ। సింధు సమీప గే రఘురాఈ ॥
ప్రథమ ప్రనామ కీన్హ సిరు నాఈ। బైఠే పుని తట దర్భ డసాఈ ॥
జబహిం బిభీషన ప్రభు పహిం ఆఏ। పాఛేం రావన దూత పఠాఏ ॥
దో. సకల చరిత తిన్హ దేఖే ధరేం కపట కపి దేహ।
ప్రభు గున హృదయఁ సరాహహిం సరనాగత పర నేహ ॥ 51 ॥
ప్రగట బఖానహిం రామ సుభ్AU। అతి సప్రేమ గా బిసరి దుర్AU ॥
రిపు కే దూత కపిన్హ తబ జానే। సకల బాఁధి కపీస పహిం ఆనే ॥
కహ సుగ్రీవ సునహు సబ బానర। అంగ భంగ కరి పఠవహు నిసిచర ॥
సుని సుగ్రీవ బచన కపి ధాఏ। బాఁధి కటక చహు పాస ఫిరాఏ ॥
బహు ప్రకార మారన కపి లాగే। దీన పుకారత తదపి న త్యాగే ॥
జో హమార హర నాసా కానా। తేహి కోసలాధీస కై ఆనా ॥
సుని లఛిమన సబ నికట బోలాఏ। దయా లాగి హఁసి తురత ఛోడాఏ ॥
రావన కర దీజహు యహ పాతీ। లఛిమన బచన బాచు కులఘాతీ ॥
దో. కహేహు ముఖాగర మూఢ఼ సన మమ సందేసు ఉదార।
సీతా దేఇ మిలేహు న త ఆవా కాల తుమ్హార ॥ 52 ॥
తురత నాఇ లఛిమన పద మాథా। చలే దూత బరనత గున గాథా ॥
కహత రామ జసు లంకాఁ ఆఏ। రావన చరన సీస తిన్హ నాఏ ॥
బిహసి దసానన పూఁఛీ బాతా। కహసి న సుక ఆపని కుసలాతా ॥
పుని కహు ఖబరి బిభీషన కేరీ। జాహి మృత్యు ఆఈ అతి నేరీ ॥
కరత రాజ లంకా సఠ త్యాగీ। హోఇహి జబ కర కీట అభాగీ ॥
పుని కహు భాలు కీస కటకాఈ। కఠిన కాల ప్రేరిత చలి ఆఈ ॥
జిన్హ కే జీవన కర రఖవారా। భయు మృదుల చిత సింధు బిచారా ॥
కహు తపసిన్హ కై బాత బహోరీ। జిన్హ కే హృదయఁ త్రాస అతి మోరీ ॥
దో. -కీ భి భేంట కి ఫిరి గే శ్రవన సుజసు సుని మోర।
కహసి న రిపు దల తేజ బల బహుత చకిత చిత తోర ॥ 53 ॥
నాథ కృపా కరి పూఁఛేహు జైసేం। మానహు కహా క్రోధ తజి తైసేమ్ ॥
మిలా జాఇ జబ అనుజ తుమ్హారా। జాతహిం రామ తిలక తేహి సారా ॥
రావన దూత హమహి సుని కానా। కపిన్హ బాఁధి దీన్హే దుఖ నానా ॥
శ్రవన నాసికా కాటై లాగే। రామ సపథ దీన్హే హమ త్యాగే ॥
పూఁఛిహు నాథ రామ కటకాఈ। బదన కోటి సత బరని న జాఈ ॥
నానా బరన భాలు కపి ధారీ। బికటానన బిసాల భయకారీ ॥
జేహిం పుర దహేఉ హతేఉ సుత తోరా। సకల కపిన్హ మహఁ తేహి బలు థోరా ॥
అమిత నామ భట కఠిన కరాలా। అమిత నాగ బల బిపుల బిసాలా ॥
దో. ద్విబిద మయంద నీల నల అంగద గద బికటాసి।
దధిముఖ కేహరి నిసఠ సఠ జామవంత బలరాసి ॥ 54 ॥
ఏ కపి సబ సుగ్రీవ సమానా। ఇన్హ సమ కోటిన్హ గని కో నానా ॥
రామ కృపాఁ అతులిత బల తిన్హహీం। తృన సమాన త్రేలోకహి గనహీమ్ ॥
అస మైం సునా శ్రవన దసకంధర। పదుమ అఠారహ జూథప బందర ॥
నాథ కటక మహఁ సో కపి నాహీం। జో న తుమ్హహి జీతై రన మాహీమ్ ॥
పరమ క్రోధ మీజహిం సబ హాథా। ఆయసు పై న దేహిం రఘునాథా ॥
సోషహిం సింధు సహిత ఝష బ్యాలా। పూరహీం న త భరి కుధర బిసాలా ॥
మర్ది గర్ద మిలవహిం దససీసా। ఐసేఇ బచన కహహిం సబ కీసా ॥
గర్జహిం తర్జహిం సహజ అసంకా। మానహు గ్రసన చహత హహిం లంకా ॥
దో. -సహజ సూర కపి భాలు సబ పుని సిర పర ప్రభు రామ।
రావన కాల కోటి కహు జీతి సకహిం సంగ్రామ ॥ 55 ॥
రామ తేజ బల బుధి బిపులాఈ। తబ భ్రాతహి పూఁఛేఉ నయ నాగర ॥
తాసు బచన సుని సాగర పాహీం। మాగత పంథ కృపా మన మాహీమ్ ॥
సునత బచన బిహసా దససీసా। జౌం అసి మతి సహాయ కృత కీసా ॥
సహజ భీరు కర బచన దృఢ఼ఆఈ। సాగర సన ఠానీ మచలాఈ ॥
మూఢ఼ మృషా కా కరసి బడ఼ఆఈ। రిపు బల బుద్ధి థాహ మైం పాఈ ॥
సచివ సభీత బిభీషన జాకేం। బిజయ బిభూతి కహాఁ జగ తాకేమ్ ॥
సుని ఖల బచన దూత రిస బాఢ఼ఈ। సమయ బిచారి పత్రికా కాఢ఼ఈ ॥
రామానుజ దీన్హీ యహ పాతీ। నాథ బచాఇ జుడ఼ఆవహు ఛాతీ ॥
బిహసి బామ కర లీన్హీ రావన। సచివ బోలి సఠ లాగ బచావన ॥
దో. -బాతన్హ మనహి రిఝాఇ సఠ జని ఘాలసి కుల ఖీస।
రామ బిరోధ న ఉబరసి సరన బిష్ను అజ ఈస ॥ 56(క) ॥
కీ తజి మాన అనుజ ఇవ ప్రభు పద పంకజ భృంగ।
హోహి కి రామ సరానల ఖల కుల సహిత పతంగ ॥ 56(ఖ) ॥
సునత సభయ మన ముఖ ముసుకాఈ। కహత దసానన సబహి సునాఈ ॥
భూమి పరా కర గహత అకాసా। లఘు తాపస కర బాగ బిలాసా ॥
కహ సుక నాథ సత్య సబ బానీ। సముఝహు ఛాడ఼ఇ ప్రకృతి అభిమానీ ॥
సునహు బచన మమ పరిహరి క్రోధా। నాథ రామ సన తజహు బిరోధా ॥
అతి కోమల రఘుబీర సుభ్AU। జద్యపి అఖిల లోక కర ర్AU ॥
మిలత కృపా తుమ్హ పర ప్రభు కరిహీ। ఉర అపరాధ న ఏకు ధరిహీ ॥
జనకసుతా రఘునాథహి దీజే। ఏతనా కహా మోర ప్రభు కీజే।
జబ తేహిం కహా దేన బైదేహీ। చరన ప్రహార కీన్హ సఠ తేహీ ॥
నాఇ చరన సిరు చలా సో తహాఁ। కృపాసింధు రఘునాయక జహాఁ ॥
కరి ప్రనాము నిజ కథా సునాఈ। రామ కృపాఁ ఆపని గతి పాఈ ॥
రిషి అగస్తి కీం సాప భవానీ। రాఛస భయు రహా ముని గ్యానీ ॥
బంది రామ పద బారహిం బారా। ముని నిజ ఆశ్రమ కహుఁ పగు ధారా ॥
దో. బినయ న మానత జలధి జడ఼ గే తీన దిన బీతి।
బోలే రామ సకోప తబ భయ బిను హోఇ న ప్రీతి ॥ 57 ॥
లఛిమన బాన సరాసన ఆనూ। సోషౌం బారిధి బిసిఖ కృసానూ ॥
సఠ సన బినయ కుటిల సన ప్రీతీ। సహజ కృపన సన సుందర నీతీ ॥
మమతా రత సన గ్యాన కహానీ। అతి లోభీ సన బిరతి బఖానీ ॥
క్రోధిహి సమ కామిహి హరి కథా। ఊసర బీజ బేఁ ఫల జథా ॥
అస కహి రఘుపతి చాప చఢ఼ఆవా। యహ మత లఛిమన కే మన భావా ॥
సంఘానేఉ ప్రభు బిసిఖ కరాలా। ఉఠీ ఉదధి ఉర అంతర జ్వాలా ॥
మకర ఉరగ ఝష గన అకులానే। జరత జంతు జలనిధి జబ జానే ॥
కనక థార భరి మని గన నానా। బిప్ర రూప ఆయు తజి మానా ॥
దో. కాటేహిం పి కదరీ ఫరి కోటి జతన కౌ సీంచ।
బినయ న మాన ఖగేస సును డాటేహిం పి నవ నీచ ॥ 58 ॥
సభయ సింధు గహి పద ప్రభు కేరే। ఛమహు నాథ సబ అవగున మేరే ॥
గగన సమీర అనల జల ధరనీ। ఇన్హ కి నాథ సహజ జడ఼ కరనీ ॥
తవ ప్రేరిత మాయాఁ ఉపజాఏ। సృష్టి హేతు సబ గ్రంథని గాఏ ॥
ప్రభు ఆయసు జేహి కహఁ జస అహీ। సో తేహి భాఁతి రహే సుఖ లహీ ॥
ప్రభు భల కీన్హీ మోహి సిఖ దీన్హీ। మరజాదా పుని తుమ్హరీ కీన్హీ ॥
ఢోల గవాఁర సూద్ర పసు నారీ। సకల తాడ఼నా కే అధికారీ ॥
ప్రభు ప్రతాప మైం జాబ సుఖాఈ। ఉతరిహి కటకు న మోరి బడ఼ఆఈ ॥
ప్రభు అగ్యా అపేల శ్రుతి గాఈ। కరౌం సో బేగి జౌ తుమ్హహి సోహాఈ ॥
దో. సునత బినీత బచన అతి కహ కృపాల ముసుకాఇ।
జేహి బిధి ఉతరై కపి కటకు తాత సో కహహు ఉపాఇ ॥ 59 ॥
నాథ నీల నల కపి ద్వౌ భాఈ। లరికాఈ రిషి ఆసిష పాఈ ॥
తిన్హ కే పరస కిఏఁ గిరి భారే। తరిహహిం జలధి ప్రతాప తుమ్హారే ॥
మైం పుని ఉర ధరి ప్రభుతాఈ। కరిహుఁ బల అనుమాన సహాఈ ॥
ఏహి బిధి నాథ పయోధి బఁధాఇఅ। జేహిం యహ సుజసు లోక తిహుఁ గాఇఅ ॥
ఏహి సర మమ ఉత్తర తట బాసీ। హతహు నాథ ఖల నర అఘ రాసీ ॥
సుని కృపాల సాగర మన పీరా। తురతహిం హరీ రామ రనధీరా ॥
దేఖి రామ బల పౌరుష భారీ। హరషి పయోనిధి భయు సుఖారీ ॥
సకల చరిత కహి ప్రభుహి సునావా। చరన బంది పాథోధి సిధావా ॥
ఛం. నిజ భవన గవనేఉ సింధు శ్రీరఘుపతిహి యహ మత భాయూ।
యహ చరిత కలి మలహర జథామతి దాస తులసీ గాయూ ॥
సుఖ భవన సంసయ సమన దవన బిషాద రఘుపతి గున గనా ॥
తజి సకల ఆస భరోస గావహి సునహి సంతత సఠ మనా ॥
దో. సకల సుమంగల దాయక రఘునాయక గున గాన।
సాదర సునహిం తే తరహిం భవ సింధు బినా జలజాన ॥ 60 ॥
మాసపారాయణ, చౌబీసవాఁ విశ్రామ
ఇతి శ్రీమద్రామచరితమానసే సకలకలికలుషవిధ్వంసనే
పంచమః సోపానః సమాప్తః ।
(సుందరకాండ సమాప్త)
Read More Latest Post:
