శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Kishkindha Kanda

పరా బికల మహి సర కే లాగేం। పుని ఉఠి బైఠ దేఖి ప్రభు ఆగేమ్ ॥
స్యామ గాత సిర జటా బనాఏఁ। అరున నయన సర చాప చఢ఼ఆఏఁ ॥
పుని పుని చితి చరన చిత దీన్హా। సుఫల జన్మ మానా ప్రభు చీన్హా ॥
హృదయఁ ప్రీతి ముఖ బచన కఠోరా। బోలా చితి రామ కీ ఓరా ॥
ధర్మ హేతు అవతరేహు గోసాఈ। మారేహు మోహి బ్యాధ కీ నాఈ ॥
మైం బైరీ సుగ్రీవ పిఆరా। అవగున కబన నాథ మోహి మారా ॥
అనుజ బధూ భగినీ సుత నారీ। సును సఠ కన్యా సమ ఏ చారీ ॥
ఇన్హహి కుద్దష్టి బిలోకి జోఈ। తాహి బధేం కఛు పాప న హోఈ ॥
ముఢ఼ తోహి అతిసయ అభిమానా। నారి సిఖావన కరసి న కానా ॥
మమ భుజ బల ఆశ్రిత తేహి జానీ। మారా చహసి అధమ అభిమానీ ॥

దో. సునహు రామ స్వామీ సన చల న చాతురీ మోరి।
ప్రభు అజహూఁ మైం పాపీ అంతకాల గతి తోరి ॥ 9 ॥

సునత రామ అతి కోమల బానీ। బాలి సీస పరసేఉ నిజ పానీ ॥
అచల కరౌం తను రాఖహు ప్రానా। బాలి కహా సును కృపానిధానా ॥
జన్మ జన్మ ముని జతను కరాహీం। అంత రామ కహి ఆవత నాహీమ్ ॥
జాసు నామ బల సంకర కాసీ। దేత సబహి సమ గతి అవినాసీ ॥
మమ లోచన గోచర సోఇ ఆవా। బహురి కి ప్రభు అస బనిహి బనావా ॥

ఛం. సో నయన గోచర జాసు గున నిత నేతి కహి శ్రుతి గావహీం।
జితి పవన మన గో నిరస కరి ముని ధ్యాన కబహుఁక పావహీమ్ ॥
మోహి జాని అతి అభిమాన బస ప్రభు కహేఉ రాఖు సరీరహీ।
అస కవన సఠ హఠి కాటి సురతరు బారి కరిహి బబూరహీ ॥ 1 ॥

అబ నాథ కరి కరునా బిలోకహు దేహు జో బర మాగూఁ।
జేహిం జోని జన్మౌం కర్మ బస తహఁ రామ పద అనురాగూఁ ॥
యహ తనయ మమ సమ బినయ బల కల్యానప్రద ప్రభు లీజిఐ।
గహి బాహఁ సుర నర నాహ ఆపన దాస అంగద కీజిఐ ॥ 2 ॥

దో. రామ చరన దృఢ఼ ప్రీతి కరి బాలి కీన్హ తను త్యాగ।
సుమన మాల జిమి కంఠ తే గిరత న జాని నాగ ॥ 10 ॥

రామ బాలి నిజ ధామ పఠావా। నగర లోగ సబ బ్యాకుల ధావా ॥
నానా బిధి బిలాప కర తారా। ఛూటే కేస న దేహ సఁభారా ॥
తారా బికల దేఖి రఘురాయా । దీన్హ గ్యాన హరి లీన్హీ మాయా ॥
ఛితి జల పావక గగన సమీరా। పంచ రచిత అతి అధమ సరీరా ॥
ప్రగట సో తను తవ ఆగేం సోవా। జీవ నిత్య కేహి లగి తుమ్హ రోవా ॥
ఉపజా గ్యాన చరన తబ లాగీ। లీన్హేసి పరమ భగతి బర మాగీ ॥
ఉమా దారు జోషిత కీ నాఈ। సబహి నచావత రాము గోసాఈ ॥
తబ సుగ్రీవహి ఆయసు దీన్హా। మృతక కర్మ బిధిబత సబ కీన్హా ॥
రామ కహా అనుజహి సముఝాఈ। రాజ దేహు సుగ్రీవహి జాఈ ॥
రఘుపతి చరన నాఇ కరి మాథా। చలే సకల ప్రేరిత రఘునాథా ॥

దో. లఛిమన తురత బోలాఏ పురజన బిప్ర సమాజ।
రాజు దీన్హ సుగ్రీవ కహఁ అంగద కహఁ జుబరాజ ॥ 11 ॥

ఉమా రామ సమ హిత జగ మాహీం। గురు పితు మాతు బంధు ప్రభు నాహీమ్ ॥
సుర నర ముని సబ కై యహ రీతీ। స్వారథ లాగి కరహిం సబ ప్రీతీ ॥
బాలి త్రాస బ్యాకుల దిన రాతీ। తన బహు బ్రన చింతాఁ జర ఛాతీ ॥
సోఇ సుగ్రీవ కీన్హ కపిర్AU। అతి కృపాల రఘుబీర సుభ్AU ॥
జానతహుఁ అస ప్రభు పరిహరహీం। కాహే న బిపతి జాల నర పరహీమ్ ॥
పుని సుగ్రీవహి లీన్హ బోలాఈ। బహు ప్రకార నృపనీతి సిఖాఈ ॥
కహ ప్రభు సును సుగ్రీవ హరీసా। పుర న జాఉఁ దస చారి బరీసా ॥
గత గ్రీషమ బరషా రితు ఆఈ। రహిహుఁ నికట సైల పర ఛాఈ ॥
అంగద సహిత కరహు తుమ్హ రాజూ। సంతత హృదయ ధరేహు మమ కాజూ ॥
జబ సుగ్రీవ భవన ఫిరి ఆఏ। రాము ప్రబరషన గిరి పర ఛాఏ ॥

దో. ప్రథమహిం దేవన్హ గిరి గుహా రాఖేఉ రుచిర బనాఇ।
రామ కృపానిధి కఛు దిన బాస కరహింగే ఆఇ ॥ 12 ॥

సుందర బన కుసుమిత అతి సోభా। గుంజత మధుప నికర మధు లోభా ॥
కంద మూల ఫల పత్ర సుహాఏ। భే బహుత జబ తే ప్రభు ఆఏ ॥
దేఖి మనోహర సైల అనూపా। రహే తహఁ అనుజ సహిత సురభూపా ॥
మధుకర ఖగ మృగ తను ధరి దేవా। కరహిం సిద్ధ ముని ప్రభు కై సేవా ॥
మంగలరుప భయు బన తబ తే । కీన్హ నివాస రమాపతి జబ తే ॥
ఫటిక సిలా అతి సుభ్ర సుహాఈ। సుఖ ఆసీన తహాఁ ద్వౌ భాఈ ॥
కహత అనుజ సన కథా అనేకా। భగతి బిరతి నృపనీతి బిబేకా ॥
బరషా కాల మేఘ నభ ఛాఏ। గరజత లాగత పరమ సుహాఏ ॥

దో. లఛిమన దేఖు మోర గన నాచత బారిద పైఖి।
గృహీ బిరతి రత హరష జస బిష్ను భగత కహుఁ దేఖి ॥ 13 ॥

ఘన ఘమండ నభ గరజత ఘోరా। ప్రియా హీన డరపత మన మోరా ॥
దామిని దమక రహ న ఘన మాహీం। ఖల కై ప్రీతి జథా థిర నాహీమ్ ॥
బరషహిం జలద భూమి నిఅరాఏఁ। జథా నవహిం బుధ బిద్యా పాఏఁ ॥
బూఁద అఘాత సహహిం గిరి కైంసేమ్ । ఖల కే బచన సంత సహ జైసేమ్ ॥
ఛుద్ర నదీం భరి చలీం తోరాఈ। జస థోరేహుఁ ధన ఖల ఇతరాఈ ॥
భూమి పరత భా ఢాబర పానీ। జను జీవహి మాయా లపటానీ ॥
సమిటి సమిటి జల భరహిం తలావా। జిమి సదగున సజ్జన పహిం ఆవా ॥
సరితా జల జలనిధి మహుఁ జాఈ। హోఈ అచల జిమి జివ హరి పాఈ ॥

దో. హరిత భూమి తృన సంకుల సముఝి పరహిం నహిం పంథ।
జిమి పాఖండ బాద తేం గుప్త హోహిం సదగ్రంథ ॥ 14 ॥

దాదుర ధుని చహు దిసా సుహాఈ। బేద పఢ఼హిం జను బటు సముదాఈ ॥
నవ పల్లవ భే బిటప అనేకా। సాధక మన జస మిలేం బిబేకా ॥
అర్క జబాస పాత బిను భయూ। జస సురాజ ఖల ఉద్యమ గయూ ॥
ఖోజత కతహుఁ మిలి నహిం ధూరీ। కరి క్రోధ జిమి ధరమహి దూరీ ॥
ససి సంపన్న సోహ మహి కైసీ। ఉపకారీ కై సంపతి జైసీ ॥
నిసి తమ ఘన ఖద్యోత బిరాజా। జను దంభిన్హ కర మిలా సమాజా ॥
మహాబృష్టి చలి ఫూటి కిఆరీమ్ । జిమి సుతంత్ర భేఁ బిగరహిం నారీమ్ ॥
కృషీ నిరావహిం చతుర కిసానా। జిమి బుధ తజహిం మోహ మద మానా ॥
దేఖిఅత చక్రబాక ఖగ నాహీం। కలిహి పాఇ జిమి ధర్మ పరాహీమ్ ॥
ఊషర బరషి తృన నహిం జామా। జిమి హరిజన హియఁ ఉపజ న కామా ॥
బిబిధ జంతు సంకుల మహి భ్రాజా। ప్రజా బాఢ఼ జిమి పాఇ సురాజా ॥
జహఁ తహఁ రహే పథిక థకి నానా। జిమి ఇంద్రియ గన ఉపజేం గ్యానా ॥

దో. కబహుఁ ప్రబల బహ మారుత జహఁ తహఁ మేఘ బిలాహిం।
జిమి కపూత కే ఉపజేం కుల సద్ధర్మ నసాహిమ్ ॥ 15(క) ॥

కబహుఁ దివస మహఁ నిబిడ఼ తమ కబహుఁక ప్రగట పతంగ।
బినసి ఉపజి గ్యాన జిమి పాఇ కుసంగ సుసంగ ॥ 15(ఖ) ॥

బరషా బిగత సరద రితు ఆఈ। లఛిమన దేఖహు పరమ సుహాఈ ॥
ఫూలేం కాస సకల మహి ఛాఈ। జను బరషాఁ కృత ప్రగట బుఢ఼ఆఈ ॥
ఉదిత అగస్తి పంథ జల సోషా। జిమి లోభహి సోషి సంతోషా ॥
సరితా సర నిర్మల జల సోహా। సంత హృదయ జస గత మద మోహా ॥
రస రస సూఖ సరిత సర పానీ। మమతా త్యాగ కరహిం జిమి గ్యానీ ॥
జాని సరద రితు ఖంజన ఆఏ। పాఇ సమయ జిమి సుకృత సుహాఏ ॥
పంక న రేను సోహ అసి ధరనీ। నీతి నిపున నృప కై జసి కరనీ ॥
జల సంకోచ బికల భిఁ మీనా। అబుధ కుటుంబీ జిమి ధనహీనా ॥
బిను ధన నిర్మల సోహ అకాసా। హరిజన ఇవ పరిహరి సబ ఆసా ॥
కహుఁ కహుఁ బృష్టి సారదీ థోరీ। కౌ ఏక పావ భగతి జిమి మోరీ ॥

దో. చలే హరషి తజి నగర నృప తాపస బనిక భిఖారి।
జిమి హరిభగత పాఇ శ్రమ తజహి ఆశ్రమీ చారి ॥ 16 ॥

సుఖీ మీన జే నీర అగాధా। జిమి హరి సరన న ఏకు బాధా ॥
ఫూలేం కమల సోహ సర కైసా। నిర్గున బ్రహ్మ సగున భేఁ జైసా ॥
గుంజత మధుకర ముఖర అనూపా। సుందర ఖగ రవ నానా రూపా ॥
చక్రబాక మన దుఖ నిసి పైఖీ। జిమి దుర్జన పర సంపతి దేఖీ ॥
చాతక రటత తృషా అతి ఓహీ। జిమి సుఖ లహి న సంకరద్రోహీ ॥
సరదాతప నిసి ససి అపహరీ। సంత దరస జిమి పాతక టరీ ॥
దేఖి ఇందు చకోర సముదాఈ। చితవతహిం జిమి హరిజన హరి పాఈ ॥
మసక దంస బీతే హిమ త్రాసా। జిమి ద్విజ ద్రోహ కిఏఁ కుల నాసా ॥

దో. భూమి జీవ సంకుల రహే గే సరద రితు పాఇ।
సదగుర మిలే జాహిం జిమి సంసయ భ్రమ సముదాఇ ॥ 17 ॥

బరషా గత నిర్మల రితు ఆఈ। సుధి న తాత సీతా కై పాఈ ॥
ఏక బార కైసేహుఁ సుధి జానౌం। కాలహు జీత నిమిష మహుఁ ఆనౌమ్ ॥
కతహుఁ రహు జౌం జీవతి హోఈ। తాత జతన కరి ఆనేఉఁ సోఈ ॥
సుగ్రీవహుఁ సుధి మోరి బిసారీ। పావా రాజ కోస పుర నారీ ॥
జేహిం సాయక మారా మైం బాలీ। తేహిం సర హతౌం మూఢ఼ కహఁ కాలీ ॥
జాసు కృపాఁ ఛూటహీం మద మోహా। తా కహుఁ ఉమా కి సపనేహుఁ కోహా ॥
జానహిం యహ చరిత్ర ముని గ్యానీ। జిన్హ రఘుబీర చరన రతి మానీ ॥
లఛిమన క్రోధవంత ప్రభు జానా। ధనుష చఢ఼ఆఇ గహే కర బానా ॥

దో. తబ అనుజహి సముఝావా రఘుపతి కరునా సీంవ ॥
భయ దేఖాఇ లై ఆవహు తాత సఖా సుగ్రీవ ॥ 18 ॥

ఇహాఁ పవనసుత హృదయఁ బిచారా। రామ కాజు సుగ్రీవఁ బిసారా ॥
నికట జాఇ చరనన్హి సిరు నావా। చారిహు బిధి తేహి కహి సముఝావా ॥
సుని సుగ్రీవఁ పరమ భయ మానా। బిషయఁ మోర హరి లీన్హేఉ గ్యానా ॥
అబ మారుతసుత దూత సమూహా। పఠవహు జహఁ తహఁ బానర జూహా ॥
కహహు పాఖ మహుఁ ఆవ న జోఈ। మోరేం కర తా కర బధ హోఈ ॥
తబ హనుమంత బోలాఏ దూతా। సబ కర కరి సనమాన బహూతా ॥
భయ అరు ప్రీతి నీతి దేఖాఈ। చలే సకల చరనన్హి సిర నాఈ ॥
ఏహి అవసర లఛిమన పుర ఆఏ। క్రోధ దేఖి జహఁ తహఁ కపి ధాఏ ॥

దో. ధనుష చఢ఼ఆఇ కహా తబ జారి కరుఁ పుర ఛార।
బ్యాకుల నగర దేఖి తబ ఆయు బాలికుమార ॥ 19 ॥

Leave a Comment