శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa

గరజహిం గజ ఘంటా ధుని ఘోరా। రథ రవ బాజి హింస చహు ఓరా ॥
నిదరి ఘనహి ఘుర్మ్మరహిం నిసానా। నిజ పరాఇ కఛు సునిఅ న కానా ॥
మహా భీర భూపతి కే ద్వారేం। రజ హోఇ జాఇ పషాన పబారేమ్ ॥
చఢ఼ఈ అటారిన్హ దేఖహిం నారీం। లిఁఏఁ ఆరతీ మంగల థారీ ॥
గావహిం గీత మనోహర నానా। అతి ఆనందు న జాఇ బఖానా ॥
తబ సుమంత్ర దుఇ స్పందన సాజీ। జోతే రబి హయ నిందక బాజీ ॥
దౌ రథ రుచిర భూప పహిం ఆనే। నహిం సారద పహిం జాహిం బఖానే ॥
రాజ సమాజు ఏక రథ సాజా। దూసర తేజ పుంజ అతి భ్రాజా ॥

దో. తేహిం రథ రుచిర బసిష్ఠ కహుఁ హరషి చఢ఼ఆఇ నరేసు।
ఆపు చఢ఼ఏఉ స్పందన సుమిరి హర గుర గౌరి గనేసు ॥ 301 ॥

సహిత బసిష్ఠ సోహ నృప కైసేం। సుర గుర సంగ పురందర జైసేమ్ ॥
కరి కుల రీతి బేద బిధి ర్AU। దేఖి సబహి సబ భాఁతి బన్AU ॥
సుమిరి రాము గుర ఆయసు పాఈ। చలే మహీపతి సంఖ బజాఈ ॥
హరషే బిబుధ బిలోకి బరాతా। బరషహిం సుమన సుమంగల దాతా ॥
భయు కోలాహల హయ గయ గాజే। బ్యోమ బరాత బాజనే బాజే ॥
సుర నర నారి సుమంగల గాఈ। సరస రాగ బాజహిం సహనాఈ ॥
ఘంట ఘంటి ధుని బరని న జాహీం। సరవ కరహిం పాఇక ఫహరాహీమ్ ॥
కరహిం బిదూషక కౌతుక నానా। హాస కుసల కల గాన సుజానా ।

దో. తురగ నచావహిం కుఁఅర బర అకని మృదంగ నిసాన ॥
నాగర నట చితవహిం చకిత డగహిం న తాల బఁధాన ॥ 302 ॥

బని న బరనత బనీ బరాతా। హోహిం సగున సుందర సుభదాతా ॥
చారా చాషు బామ దిసి లేఈ। మనహుఁ సకల మంగల కహి దేఈ ॥
దాహిన కాగ సుఖేత సుహావా। నకుల దరసు సబ కాహూఁ పావా ॥
సానుకూల బహ త్రిబిధ బయారీ। సఘట సవాల ఆవ బర నారీ ॥
లోవా ఫిరి ఫిరి దరసు దేఖావా। సురభీ సనముఖ సిసుహి పిఆవా ॥
మృగమాలా ఫిరి దాహిని ఆఈ। మంగల గన జను దీన్హి దేఖాఈ ॥
ఛేమకరీ కహ ఛేమ బిసేషీ। స్యామా బామ సుతరు పర దేఖీ ॥
సనముఖ ఆయు దధి అరు మీనా। కర పుస్తక దుఇ బిప్ర ప్రబీనా ॥

దో. మంగలమయ కల్యానమయ అభిమత ఫల దాతార।
జను సబ సాచే హోన హిత భే సగున ఏక బార ॥ 303 ॥

మంగల సగున సుగమ సబ తాకేం। సగున బ్రహ్మ సుందర సుత జాకేమ్ ॥
రామ సరిస బరు దులహిని సీతా। సమధీ దసరథు జనకు పునీతా ॥
సుని అస బ్యాహు సగున సబ నాచే। అబ కీన్హే బిరంచి హమ సాఁచే ॥
ఏహి బిధి కీన్హ బరాత పయానా। హయ గయ గాజహిం హనే నిసానా ॥
ఆవత జాని భానుకుల కేతూ। సరితన్హి జనక బఁధాఏ సేతూ ॥
బీచ బీచ బర బాస బనాఏ। సురపుర సరిస సంపదా ఛాఏ ॥
అసన సయన బర బసన సుహాఏ। పావహిం సబ నిజ నిజ మన భాఏ ॥
నిత నూతన సుఖ లఖి అనుకూలే। సకల బరాతిన్హ మందిర భూలే ॥

దో. ఆవత జాని బరాత బర సుని గహగహే నిసాన।
సజి గజ రథ పదచర తురగ లేన చలే అగవాన ॥ 304 ॥

మాసపారాయణ,దసవాఁ విశ్రామ
కనక కలస భరి కోపర థారా। భాజన లలిత అనేక ప్రకారా ॥
భరే సుధాసమ సబ పకవానే। నానా భాఁతి న జాహిం బఖానే ॥
ఫల అనేక బర బస్తు సుహాఈం। హరషి భేంట హిత భూప పఠాఈమ్ ॥
భూషన బసన మహామని నానా। ఖగ మృగ హయ గయ బహుబిధి జానా ॥
మంగల సగున సుగంధ సుహాఏ। బహుత భాఁతి మహిపాల పఠాఏ ॥
దధి చిఉరా ఉపహార అపారా। భరి భరి కాఁవరి చలే కహారా ॥
అగవానన్హ జబ దీఖి బరాతా।ఉర ఆనందు పులక భర గాతా ॥
దేఖి బనావ సహిత అగవానా। ముదిత బరాతిన్హ హనే నిసానా ॥

దో. హరషి పరసపర మిలన హిత కఛుక చలే బగమేల।
జను ఆనంద సముద్ర దుఇ మిలత బిహాఇ సుబేల ॥ 305 ॥

బరషి సుమన సుర సుందరి గావహిం। ముదిత దేవ దుందుభీం బజావహిమ్ ॥
బస్తు సకల రాఖీం నృప ఆగేం। బినయ కీన్హ తిన్హ అతి అనురాగేమ్ ॥
ప్రేమ సమేత రాయఁ సబు లీన్హా। భై బకసీస జాచకన్హి దీన్హా ॥
కరి పూజా మాన్యతా బడ఼ఆఈ। జనవాసే కహుఁ చలే లవాఈ ॥
బసన బిచిత్ర పాఁవడ఼ఏ పరహీం। దేఖి ధనహు ధన మదు పరిహరహీమ్ ॥
అతి సుందర దీన్హేఉ జనవాసా। జహఁ సబ కహుఁ సబ భాఁతి సుపాసా ॥
జానీ సియఁ బరాత పుర ఆఈ। కఛు నిజ మహిమా ప్రగటి జనాఈ ॥
హృదయఁ సుమిరి సబ సిద్ధి బోలాఈ। భూప పహునీ కరన పఠాఈ ॥

దో. సిధి సబ సియ ఆయసు అకని గీం జహాఁ జనవాస।
లిఏఁ సంపదా సకల సుఖ సురపుర భోగ బిలాస ॥ 306 ॥

నిజ నిజ బాస బిలోకి బరాతీ। సుర సుఖ సకల సులభ సబ భాఁతీ ॥
బిభవ భేద కఛు కౌ న జానా। సకల జనక కర కరహిం బఖానా ॥
సియ మహిమా రఘునాయక జానీ। హరషే హృదయఁ హేతు పహిచానీ ॥
పితు ఆగమను సునత దౌ భాఈ। హృదయఁ న అతి ఆనందు అమాఈ ॥
సకుచన్హ కహి న సకత గురు పాహీం। పితు దరసన లాలచు మన మాహీమ్ ॥
బిస్వామిత్ర బినయ బడ఼ఇ దేఖీ। ఉపజా ఉర సంతోషు బిసేషీ ॥
హరషి బంధు దౌ హృదయఁ లగాఏ। పులక అంగ అంబక జల ఛాఏ ॥
చలే జహాఁ దసరథు జనవాసే। మనహుఁ సరోబర తకేఉ పిఆసే ॥

దో. భూప బిలోకే జబహిం ముని ఆవత సుతన్హ సమేత।
ఉఠే హరషి సుఖసింధు మహుఁ చలే థాహ సీ లేత ॥ 307 ॥

మునిహి దండవత కీన్హ మహీసా। బార బార పద రజ ధరి సీసా ॥
కౌసిక రాఉ లియే ఉర లాఈ। కహి అసీస పూఛీ కుసలాఈ ॥
పుని దండవత కరత దౌ భాఈ। దేఖి నృపతి ఉర సుఖు న సమాఈ ॥
సుత హియఁ లాఇ దుసహ దుఖ మేటే। మృతక సరీర ప్రాన జను భేంటే ॥
పుని బసిష్ఠ పద సిర తిన్హ నాఏ। ప్రేమ ముదిత మునిబర ఉర లాఏ ॥
బిప్ర బృంద బందే దుహుఁ భాఈం। మన భావతీ అసీసేం పాఈమ్ ॥
భరత సహానుజ కీన్హ ప్రనామా। లిఏ ఉఠాఇ లాఇ ఉర రామా ॥
హరషే లఖన దేఖి దౌ భ్రాతా। మిలే ప్రేమ పరిపూరిత గాతా ॥

దో. పురజన పరిజన జాతిజన జాచక మంత్రీ మీత।
మిలే జథాబిధి సబహి ప్రభు పరమ కృపాల బినీత ॥ 308 ॥

రామహి దేఖి బరాత జుడ఼ఆనీ। ప్రీతి కి రీతి న జాతి బఖానీ ॥
నృప సమీప సోహహిం సుత చారీ। జను ధన ధరమాదిక తనుధారీ ॥
సుతన్హ సమేత దసరథహి దేఖీ। ముదిత నగర నర నారి బిసేషీ ॥
సుమన బరిసి సుర హనహిం నిసానా। నాకనటీం నాచహిం కరి గానా ॥
సతానంద అరు బిప్ర సచివ గన। మాగధ సూత బిదుష బందీజన ॥
సహిత బరాత రాఉ సనమానా। ఆయసు మాగి ఫిరే అగవానా ॥
ప్రథమ బరాత లగన తేం ఆఈ। తాతేం పుర ప్రమోదు అధికాఈ ॥
బ్రహ్మానందు లోగ సబ లహహీం। బఢ఼హుఁ దివస నిసి బిధి సన కహహీమ్ ॥

దో. రాము సీయ సోభా అవధి సుకృత అవధి దౌ రాజ।
జహఁ జహఁ పురజన కహహిం అస మిలి నర నారి సమాజ ॥ ।309 ॥

జనక సుకృత మూరతి బైదేహీ। దసరథ సుకృత రాము ధరేం దేహీ ॥
ఇన్హ సమ కాఁహు న సివ అవరాధే। కాహిఁ న ఇన్హ సమాన ఫల లాధే ॥
ఇన్హ సమ కౌ న భయు జగ మాహీం। హై నహిం కతహూఁ హోనేఉ నాహీమ్ ॥
హమ సబ సకల సుకృత కై రాసీ। భే జగ జనమి జనకపుర బాసీ ॥
జిన్హ జానకీ రామ ఛబి దేఖీ। కో సుకృతీ హమ సరిస బిసేషీ ॥
పుని దేఖబ రఘుబీర బిఆహూ। లేబ భలీ బిధి లోచన లాహూ ॥
కహహిం పరసపర కోకిలబయనీం। ఏహి బిఆహఁ బడ఼ లాభు సునయనీమ్ ॥
బడ఼ఏం భాగ బిధి బాత బనాఈ। నయన అతిథి హోఇహహిం దౌ భాఈ ॥

దో. బారహిం బార సనేహ బస జనక బోలాఉబ సీయ।
లేన ఆఇహహిం బంధు దౌ కోటి కామ కమనీయ ॥ 310 ॥

బిబిధ భాఁతి హోఇహి పహునాఈ। ప్రియ న కాహి అస సాసుర మాఈ ॥
తబ తబ రామ లఖనహి నిహారీ। హోఇహహిం సబ పుర లోగ సుఖారీ ॥
సఖి జస రామ లఖనకర జోటా। తైసేఇ భూప సంగ దుఇ ఢోటా ॥
స్యామ గౌర సబ అంగ సుహాఏ। తే సబ కహహిం దేఖి జే ఆఏ ॥
కహా ఏక మైం ఆజు నిహారే। జను బిరంచి నిజ హాథ సఁవారే ॥
భరతు రామహీ కీ అనుహారీ। సహసా లఖి న సకహిం నర నారీ ॥
లఖను సత్రుసూదను ఏకరూపా। నఖ సిఖ తే సబ అంగ అనూపా ॥
మన భావహిం ముఖ బరని న జాహీం। ఉపమా కహుఁ త్రిభువన కౌ నాహీమ్ ॥

ఛం. ఉపమా న కౌ కహ దాస తులసీ కతహుఁ కబి కోబిద కహైం।
బల బినయ బిద్యా సీల సోభా సింధు ఇన్హ సే ఏఇ అహైమ్ ॥
పుర నారి సకల పసారి అంచల బిధిహి బచన సునావహీమ్ ॥
బ్యాహిఅహుఁ చారిఉ భాఇ ఏహిం పుర హమ సుమంగల గావహీమ్ ॥

సో. కహహిం పరస్పర నారి బారి బిలోచన పులక తన।
సఖి సబు కరబ పురారి పున్య పయోనిధి భూప దౌ ॥ 311 ॥

ఏహి బిధి సకల మనోరథ కరహీం। ఆనఁద ఉమగి ఉమగి ఉర భరహీమ్ ॥
జే నృప సీయ స్వయంబర ఆఏ। దేఖి బంధు సబ తిన్హ సుఖ పాఏ ॥
కహత రామ జసు బిసద బిసాలా। నిజ నిజ భవన గే మహిపాలా ॥
గే బీతి కుఛ దిన ఏహి భాఁతీ। ప్రముదిత పురజన సకల బరాతీ ॥
మంగల మూల లగన దిను ఆవా। హిమ రితు అగహను మాసు సుహావా ॥
గ్రహ తిథి నఖతు జోగు బర బారూ। లగన సోధి బిధి కీన్హ బిచారూ ॥
పఠై దీన్హి నారద సన సోఈ। గనీ జనక కే గనకన్హ జోఈ ॥
సునీ సకల లోగన్హ యహ బాతా। కహహిం జోతిషీ ఆహిం బిధాతా ॥

దో. ధేనుధూరి బేలా బిమల సకల సుమంగల మూల।
బిప్రన్హ కహేఉ బిదేహ సన జాని సగున అనుకుల ॥ 312 ॥

ఉపరోహితహి కహేఉ నరనాహా। అబ బిలంబ కర కారను కాహా ॥
సతానంద తబ సచివ బోలాఏ। మంగల సకల సాజి సబ ల్యాఏ ॥
సంఖ నిసాన పనవ బహు బాజే। మంగల కలస సగున సుభ సాజే ॥
సుభగ సుఆసిని గావహిం గీతా। కరహిం బేద ధుని బిప్ర పునీతా ॥
లేన చలే సాదర ఏహి భాఁతీ। గే జహాఁ జనవాస బరాతీ ॥
కోసలపతి కర దేఖి సమాజూ। అతి లఘు లాగ తిన్హహి సురరాజూ ॥
భయు సము అబ ధారిఅ ప్AU। యహ సుని పరా నిసానహిం ఘ్AU ॥
గురహి పూఛి కరి కుల బిధి రాజా। చలే సంగ ముని సాధు సమాజా ॥

దో. భాగ్య బిభవ అవధేస కర దేఖి దేవ బ్రహ్మాది।
లగే సరాహన సహస ముఖ జాని జనమ నిజ బాది ॥ 313 ॥

సురన్హ సుమంగల అవసరు జానా। బరషహిం సుమన బజాఇ నిసానా ॥
సివ బ్రహ్మాదిక బిబుధ బరూథా। చఢ఼ఏ బిమానన్హి నానా జూథా ॥
ప్రేమ పులక తన హృదయఁ ఉఛాహూ। చలే బిలోకన రామ బిఆహూ ॥
దేఖి జనకపురు సుర అనురాగే। నిజ నిజ లోక సబహిం లఘు లాగే ॥
చితవహిం చకిత బిచిత్ర బితానా। రచనా సకల అలౌకిక నానా ॥
నగర నారి నర రూప నిధానా। సుఘర సుధరమ సుసీల సుజానా ॥
తిన్హహి దేఖి సబ సుర సురనారీం। భే నఖత జను బిధు ఉజిఆరీమ్ ॥
బిధిహి భయహ ఆచరజు బిసేషీ। నిజ కరనీ కఛు కతహుఁ న దేఖీ ॥

దో. సివఁ సముఝాఏ దేవ సబ జని ఆచరజ భులాహు।
హృదయఁ బిచారహు ధీర ధరి సియ రఘుబీర బిఆహు ॥ 314 ॥

జిన్హ కర నాము లేత జగ మాహీం। సకల అమంగల మూల నసాహీమ్ ॥
కరతల హోహిం పదారథ చారీ। తేఇ సియ రాము కహేఉ కామారీ ॥
ఏహి బిధి సంభు సురన్హ సముఝావా। పుని ఆగేం బర బసహ చలావా ॥
దేవన్హ దేఖే దసరథు జాతా। మహామోద మన పులకిత గాతా ॥
సాధు సమాజ సంగ మహిదేవా। జను తను ధరేం కరహిం సుఖ సేవా ॥
సోహత సాథ సుభగ సుత చారీ। జను అపబరగ సకల తనుధారీ ॥
మరకత కనక బరన బర జోరీ। దేఖి సురన్హ భై ప్రీతి న థోరీ ॥
పుని రామహి బిలోకి హియఁ హరషే। నృపహి సరాహి సుమన తిన్హ బరషే ॥

దో. రామ రూపు నఖ సిఖ సుభగ బారహిం బార నిహారి।
పులక గాత లోచన సజల ఉమా సమేత పురారి ॥ 315 ॥

కేకి కంఠ దుతి స్యామల అంగా। తడ఼ఇత బినిందక బసన సురంగా ॥
బ్యాహ బిభూషన బిబిధ బనాఏ। మంగల సబ సబ భాఁతి సుహాఏ ॥
సరద బిమల బిధు బదను సుహావన। నయన నవల రాజీవ లజావన ॥
సకల అలౌకిక సుందరతాఈ। కహి న జాఇ మనహీం మన భాఈ ॥
బంధు మనోహర సోహహిం సంగా। జాత నచావత చపల తురంగా ॥
రాజకుఅఁర బర బాజి దేఖావహిం। బంస ప్రసంసక బిరిద సునావహిమ్ ॥
జేహి తురంగ పర రాము బిరాజే। గతి బిలోకి ఖగనాయకు లాజే ॥
కహి న జాఇ సబ భాఁతి సుహావా। బాజి బేషు జను కామ బనావా ॥

ఛం. జను బాజి బేషు బనాఇ మనసిజు రామ హిత అతి సోహీ।
ఆపనేం బయ బల రూప గున గతి సకల భువన బిమోహీ ॥
జగమగత జీను జరావ జోతి సుమోతి మని మానిక లగే।
కింకిని లలామ లగాము లలిత బిలోకి సుర నర ముని ఠగే ॥

దో. ప్రభు మనసహిం లయలీన మను చలత బాజి ఛబి పావ।
భూషిత ఉడ఼గన తడ఼ఇత ఘను జను బర బరహి నచావ ॥ 316 ॥

జేహిం బర బాజి రాము అసవారా। తేహి సారదు న బరనై పారా ॥
సంకరు రామ రూప అనురాగే। నయన పంచదస అతి ప్రియ లాగే ॥
హరి హిత సహిత రాము జబ జోహే। రమా సమేత రమాపతి మోహే ॥
నిరఖి రామ ఛబి బిధి హరషానే। ఆఠి నయన జాని పఛితానే ॥
సుర సేనప ఉర బహుత ఉఛాహూ। బిధి తే డేవఢ఼ లోచన లాహూ ॥
రామహి చితవ సురేస సుజానా। గౌతమ శ్రాపు పరమ హిత మానా ॥
దేవ సకల సురపతిహి సిహాహీం। ఆజు పురందర సమ కౌ నాహీమ్ ॥
ముదిత దేవగన రామహి దేఖీ। నృపసమాజ దుహుఁ హరషు బిసేషీ ॥

ఛం. అతి హరషు రాజసమాజ దుహు దిసి దుందుభీం బాజహిం ఘనీ।
బరషహిం సుమన సుర హరషి కహి జయ జయతి జయ రఘుకులమనీ ॥
ఏహి భాఁతి జాని బరాత ఆవత బాజనే బహు బాజహీం।
రాని సుఆసిని బోలి పరిఛని హేతు మంగల సాజహీమ్ ॥

దో. సజి ఆరతీ అనేక బిధి మంగల సకల సఁవారి।
చలీం ముదిత పరిఛని కరన గజగామిని బర నారి ॥ 317 ॥

బిధుబదనీం సబ సబ మృగలోచని। సబ నిజ తన ఛబి రతి మదు మోచని ॥
పహిరేం బరన బరన బర చీరా। సకల బిభూషన సజేం సరీరా ॥
సకల సుమంగల అంగ బనాఏఁ। కరహిం గాన కలకంఠి లజాఏఁ ॥
కంకన కింకిని నూపుర బాజహిం। చాలి బిలోకి కామ గజ లాజహిమ్ ॥
బాజహిం బాజనే బిబిధ ప్రకారా। నభ అరు నగర సుమంగలచారా ॥
సచీ సారదా రమా భవానీ। జే సురతియ సుచి సహజ సయానీ ॥
కపట నారి బర బేష బనాఈ। మిలీం సకల రనివాసహిం జాఈ ॥
కరహిం గాన కల మంగల బానీం। హరష బిబస సబ కాహుఁ న జానీ ॥

ఛం. కో జాన కేహి ఆనంద బస సబ బ్రహ్ము బర పరిఛన చలీ।
కల గాన మధుర నిసాన బరషహిం సుమన సుర సోభా భలీ ॥
ఆనందకందు బిలోకి దూలహు సకల హియఁ హరషిత భీ ॥
అంభోజ అంబక అంబు ఉమగి సుఅంగ పులకావలి ఛీ ॥

దో. జో సుఖ భా సియ మాతు మన దేఖి రామ బర బేషు।
సో న సకహిం కహి కలప సత సహస సారదా సేషు ॥ 318 ॥


నయన నీరు హటి మంగల జానీ। పరిఛని కరహిం ముదిత మన రానీ ॥
బేద బిహిత అరు కుల ఆచారూ। కీన్హ భలీ బిధి సబ బ్యవహారూ ॥
పంచ సబద ధుని మంగల గానా। పట పాఁవడ఼ఏ పరహిం బిధి నానా ॥
కరి ఆరతీ అరఘు తిన్హ దీన్హా। రామ గమను మండప తబ కీన్హా ॥
దసరథు సహిత సమాజ బిరాజే। బిభవ బిలోకి లోకపతి లాజే ॥
సమయఁ సమయఁ సుర బరషహిం ఫూలా। సాంతి పఢ఼హిం మహిసుర అనుకూలా ॥
నభ అరు నగర కోలాహల హోఈ। ఆపని పర కఛు సుని న కోఈ ॥
ఏహి బిధి రాము మండపహిం ఆఏ। అరఘు దేఇ ఆసన బైఠాఏ ॥

ఛం. బైఠారి ఆసన ఆరతీ కరి నిరఖి బరు సుఖు పావహీమ్ ॥
మని బసన భూషన భూరి వారహిం నారి మంగల గావహీమ్ ॥
బ్రహ్మాది సురబర బిప్ర బేష బనాఇ కౌతుక దేఖహీం।
అవలోకి రఘుకుల కమల రబి ఛబి సుఫల జీవన లేఖహీమ్ ॥

దో. న్AU బారీ భాట నట రామ నిఛావరి పాఇ।
ముదిత అసీసహిం నాఇ సిర హరషు న హృదయఁ సమాఇ ॥ 319 ॥

మిలే జనకు దసరథు అతి ప్రీతీం। కరి బైదిక లౌకిక సబ రీతీమ్ ॥
మిలత మహా దౌ రాజ బిరాజే। ఉపమా ఖోజి ఖోజి కబి లాజే ॥
లహీ న కతహుఁ హారి హియఁ మానీ। ఇన్హ సమ ఏఇ ఉపమా ఉర ఆనీ ॥
సామధ దేఖి దేవ అనురాగే। సుమన బరషి జసు గావన లాగే ॥
జగు బిరంచి ఉపజావా జబ తేం। దేఖే సునే బ్యాహ బహు తబ తేమ్ ॥
సకల భాఁతి సమ సాజు సమాజూ। సమ సమధీ దేఖే హమ ఆజూ ॥
దేవ గిరా సుని సుందర సాఁచీ। ప్రీతి అలౌకిక దుహు దిసి మాచీ ॥
దేత పాఁవడ఼ఏ అరఘు సుహాఏ। సాదర జనకు మండపహిం ల్యాఏ ॥

ఛం. మండపు బిలోకి బిచీత్ర రచనాఁ రుచిరతాఁ ముని మన హరే ॥
నిజ పాని జనక సుజాన సబ కహుఁ ఆని సింఘాసన ధరే ॥
కుల ఇష్ట సరిస బసిష్ట పూజే బినయ కరి ఆసిష లహీ।
కౌసికహి పూజత పరమ ప్రీతి కి రీతి తౌ న పరై కహీ ॥

దో. బామదేవ ఆదిక రిషయ పూజే ముదిత మహీస।
దిఏ దిబ్య ఆసన సబహి సబ సన లహీ అసీస ॥ 320 ॥

బహురి కీన్హ కోసలపతి పూజా। జాని ఈస సమ భాఉ న దూజా ॥
కీన్హ జోరి కర బినయ బడ఼ఆఈ। కహి నిజ భాగ్య బిభవ బహుతాఈ ॥
పూజే భూపతి సకల బరాతీ। సమధి సమ సాదర సబ భాఁతీ ॥
ఆసన ఉచిత దిఏ సబ కాహూ। కహౌం కాహ మూఖ ఏక ఉఛాహూ ॥
సకల బరాత జనక సనమానీ। దాన మాన బినతీ బర బానీ ॥
బిధి హరి హరు దిసిపతి దినర్AU। జే జానహిం రఘుబీర ప్రభ్AU ॥
కపట బిప్ర బర బేష బనాఏఁ। కౌతుక దేఖహిం అతి సచు పాఏఁ ॥
పూజే జనక దేవ సమ జానేం। దిఏ సుఆసన బిను పహిచానేమ్ ॥

ఛం. పహిచాన కో కేహి జాన సబహిం అపాన సుధి భోరీ భీ।
ఆనంద కందు బిలోకి దూలహు ఉభయ దిసి ఆనఁద మీ ॥
సుర లఖే రామ సుజాన పూజే మానసిక ఆసన దే।
అవలోకి సీలు సుభాఉ ప్రభు కో బిబుధ మన ప్రముదిత భే ॥

దో. రామచంద్ర ముఖ చంద్ర ఛబి లోచన చారు చకోర।
కరత పాన సాదర సకల ప్రేము ప్రమోదు న థోర ॥ 321 ॥

సము బిలోకి బసిష్ఠ బోలాఏ। సాదర సతానందు సుని ఆఏ ॥
బేగి కుఅఁరి అబ ఆనహు జాఈ। చలే ముదిత ముని ఆయసు పాఈ ॥
రానీ సుని ఉపరోహిత బానీ। ప్రముదిత సఖిన్హ సమేత సయానీ ॥
బిప్ర బధూ కులబృద్ధ బోలాఈం। కరి కుల రీతి సుమంగల గాఈమ్ ॥
నారి బేష జే సుర బర బామా। సకల సుభాయఁ సుందరీ స్యామా ॥
తిన్హహి దేఖి సుఖు పావహిం నారీం। బిను పహిచాని ప్రానహు తే ప్యారీమ్ ॥
బార బార సనమానహిం రానీ। ఉమా రమా సారద సమ జానీ ॥
సీయ సఁవారి సమాజు బనాఈ। ముదిత మండపహిం చలీం లవాఈ ॥

ఛం. చలి ల్యాఇ సీతహి సఖీం సాదర సజి సుమంగల భామినీం।
నవసప్త సాజేం సుందరీ సబ మత్త కుంజర గామినీమ్ ॥
కల గాన సుని ముని ధ్యాన త్యాగహిం కామ కోకిల లాజహీం।
మంజీర నూపుర కలిత కంకన తాల గతీ బర బాజహీమ్ ॥

దో. సోహతి బనితా బృంద మహుఁ సహజ సుహావని సీయ।
ఛబి లలనా గన మధ్య జను సుషమా తియ కమనీయ ॥ 322 ॥

సియ సుందరతా బరని న జాఈ। లఘు మతి బహుత మనోహరతాఈ ॥
ఆవత దీఖి బరాతిన్హ సీతా ॥ రూప రాసి సబ భాఁతి పునీతా ॥
సబహి మనహిం మన కిఏ ప్రనామా। దేఖి రామ భే పూరనకామా ॥
హరషే దసరథ సుతన్హ సమేతా। కహి న జాఇ ఉర ఆనఁదు జేతా ॥
సుర ప్రనాము కరి బరసహిం ఫూలా। ముని అసీస ధుని మంగల మూలా ॥
గాన నిసాన కోలాహలు భారీ। ప్రేమ ప్రమోద మగన నర నారీ ॥
ఏహి బిధి సీయ మండపహిం ఆఈ। ప్రముదిత సాంతి పఢ఼హిం మునిరాఈ ॥
తేహి అవసర కర బిధి బ్యవహారూ। దుహుఁ కులగుర సబ కీన్హ అచారూ ॥

ఛం. ఆచారు కరి గుర గౌరి గనపతి ముదిత బిప్ర పుజావహీం।
సుర ప్రగటి పూజా లేహిం దేహిం అసీస అతి సుఖు పావహీమ్ ॥
మధుపర్క మంగల ద్రబ్య జో జేహి సమయ ముని మన మహుఁ చహైం।
భరే కనక కోపర కలస సో సబ లిఏహిం పరిచారక రహైమ్ ॥ 1 ॥


కుల రీతి ప్రీతి సమేత రబి కహి దేత సబు సాదర కియో।

ఏహి భాఁతి దేవ పుజాఇ సీతహి సుభగ సింఘాసను దియో ॥

సియ రామ అవలోకని పరసపర ప్రేమ కాహు న లఖి పరై ॥

మన బుద్ధి బర బానీ అగోచర ప్రగట కబి కైసేం కరై ॥ 2 ॥

దో. హోమ సమయ తను ధరి అనలు అతి సుఖ ఆహుతి లేహిం।
బిప్ర బేష ధరి బేద సబ కహి బిబాహ బిధి దేహిమ్ ॥ 323 ॥

జనక పాటమహిషీ జగ జానీ। సీయ మాతు కిమి జాఇ బఖానీ ॥
సుజసు సుకృత సుఖ సుదంరతాఈ। సబ సమేటి బిధి రచీ బనాఈ ॥
సము జాని మునిబరన్హ బోలాఈ। సునత సుఆసిని సాదర ల్యాఈ ॥
జనక బామ దిసి సోహ సునయనా। హిమగిరి సంగ బని జను మయనా ॥
కనక కలస మని కోపర రూరే। సుచి సుంగధ మంగల జల పూరే ॥
నిజ కర ముదిత రాయఁ అరు రానీ। ధరే రామ కే ఆగేం ఆనీ ॥
పఢ఼హిం బేద ముని మంగల బానీ। గగన సుమన ఝరి అవసరు జానీ ॥
బరు బిలోకి దంపతి అనురాగే। పాయ పునీత పఖారన లాగే ॥

ఛం. లాగే పఖారన పాయ పంకజ ప్రేమ తన పులకావలీ।
నభ నగర గాన నిసాన జయ ధుని ఉమగి జను చహుఁ దిసి చలీ ॥
జే పద సరోజ మనోజ అరి ఉర సర సదైవ బిరాజహీం।
జే సకృత సుమిరత బిమలతా మన సకల కలి మల భాజహీమ్ ॥ 1 ॥

జే పరసి మునిబనితా లహీ గతి రహీ జో పాతకమీ।
మకరందు జిన్హ కో సంభు సిర సుచితా అవధి సుర బరనీ ॥
కరి మధుప మన ముని జోగిజన జే సేఇ అభిమత గతి లహైం।
తే పద పఖారత భాగ్యభాజను జనకు జయ జయ సబ కహై ॥ 2 ॥

బర కుఅఁరి కరతల జోరి సాఖోచారు దౌ కులగుర కరైం।
భయో పానిగహను బిలోకి బిధి సుర మనుజ ముని ఆఁనద భరైమ్ ॥
సుఖమూల దూలహు దేఖి దంపతి పులక తన హులస్యో హియో।
కరి లోక బేద బిధాను కన్యాదాను నృపభూషన కియో ॥ 3 ॥

హిమవంత జిమి గిరిజా మహేసహి హరిహి శ్రీ సాగర దీ।
తిమి జనక రామహి సియ సమరపీ బిస్వ కల కీరతి నీ ॥
క్యోం కరై బినయ బిదేహు కియో బిదేహు మూరతి సావఁరీ।
కరి హోమ బిధివత గాఁఠి జోరీ హోన లాగీ భావఁరీ ॥ 4 ॥

దో. జయ ధుని బందీ బేద ధుని మంగల గాన నిసాన।
సుని హరషహిం బరషహిం బిబుధ సురతరు సుమన సుజాన ॥ 324 ॥

కుఅఁరు కుఅఁరి కల భావఁరి దేహీమ్ ॥ నయన లాభు సబ సాదర లేహీమ్ ॥
జాఇ న బరని మనోహర జోరీ। జో ఉపమా కఛు కహౌం సో థోరీ ॥
రామ సీయ సుందర ప్రతిఛాహీం। జగమగాత మని ఖంభన మాహీమ్ ।
మనహుఁ మదన రతి ధరి బహు రూపా। దేఖత రామ బిఆహు అనూపా ॥
దరస లాలసా సకుచ న థోరీ। ప్రగటత దురత బహోరి బహోరీ ॥
భే మగన సబ దేఖనిహారే। జనక సమాన అపాన బిసారే ॥
ప్రముదిత మునిన్హ భావఁరీ ఫేరీ। నేగసహిత సబ రీతి నిబేరీమ్ ॥
రామ సీయ సిర సేందుర దేహీం। సోభా కహి న జాతి బిధి కేహీమ్ ॥
అరున పరాగ జలజు భరి నీకేం। ససిహి భూష అహి లోభ అమీ కేమ్ ॥
బహురి బసిష్ఠ దీన్హ అనుసాసన। బరు దులహిని బైఠే ఏక ఆసన ॥

ఛం. బైఠే బరాసన రాము జానకి ముదిత మన దసరథు భే।
తను పులక పుని పుని దేఖి అపనేం సుకృత సురతరు ఫల నే ॥
భరి భువన రహా ఉఛాహు రామ బిబాహు భా సబహీం కహా।
కేహి భాఁతి బరని సిరాత రసనా ఏక యహు మంగలు మహా ॥ 1 ॥

తబ జనక పాఇ బసిష్ఠ ఆయసు బ్యాహ సాజ సఁవారి కై।
మాఁడవీ శ్రుతికీరతి ఉరమిలా కుఅఁరి లీం హఁకారి కే ॥
కుసకేతు కన్యా ప్రథమ జో గున సీల సుఖ సోభామీ।
సబ రీతి ప్రీతి సమేత కరి సో బ్యాహి నృప భరతహి దీ ॥ 2 ॥

జానకీ లఘు భగినీ సకల సుందరి సిరోమని జాని కై।
సో తనయ దీన్హీ బ్యాహి లఖనహి సకల బిధి సనమాని కై ॥
జేహి నాము శ్రుతకీరతి సులోచని సుముఖి సబ గున ఆగరీ।
సో దీ రిపుసూదనహి భూపతి రూప సీల ఉజాగరీ ॥ 3 ॥

అనురుప బర దులహిని పరస్పర లఖి సకుచ హియఁ హరషహీం।
సబ ముదిత సుందరతా సరాహహిం సుమన సుర గన బరషహీమ్ ॥
సుందరీ సుందర బరన్హ సహ సబ ఏక మండప రాజహీం।
జను జీవ ఉర చారిఉ అవస్థా బిమున సహిత బిరాజహీమ్ ॥ 4 ॥

దో. ముదిత అవధపతి సకల సుత బధున్హ సమేత నిహారి।
జను పార మహిపాల మని క్రియన్హ సహిత ఫల చారి ॥ 325 ॥

జసి రఘుబీర బ్యాహ బిధి బరనీ। సకల కుఅఁర బ్యాహే తేహిం కరనీ ॥
కహి న జాఇ కఛు దాఇజ భూరీ। రహా కనక మని మండపు పూరీ ॥
కంబల బసన బిచిత్ర పటోరే। భాఁతి భాఁతి బహు మోల న థోరే ॥
గజ రథ తురగ దాస అరు దాసీ। ధేను అలంకృత కామదుహా సీ ॥
బస్తు అనేక కరిఅ కిమి లేఖా। కహి న జాఇ జానహిం జిన్హ దేఖా ॥
లోకపాల అవలోకి సిహానే। లీన్హ అవధపతి సబు సుఖు మానే ॥
దీన్హ జాచకన్హి జో జేహి భావా। ఉబరా సో జనవాసేహిం ఆవా ॥
తబ కర జోరి జనకు మృదు బానీ। బోలే సబ బరాత సనమానీ ॥

ఛం. సనమాని సకల బరాత ఆదర దాన బినయ బడ఼ఆఇ కై।
ప్రముదిత మహా ముని బృంద బందే పూజి ప్రేమ లడ఼ఆఇ కై ॥
సిరు నాఇ దేవ మనాఇ సబ సన కహత కర సంపుట కిఏఁ।
సుర సాధు చాహత భాఉ సింధు కి తోష జల అంజలి దిఏఁ ॥ 1 ॥

కర జోరి జనకు బహోరి బంధు సమేత కోసలరాయ సోం।
బోలే మనోహర బయన సాని సనేహ సీల సుభాయ సోమ్ ॥
సంబంధ రాజన రావరేం హమ బడ఼ఏ అబ సబ బిధి భే।
ఏహి రాజ సాజ సమేత సేవక జానిబే బిను గథ లే ॥ 2 ॥

ఏ దారికా పరిచారికా కరి పాలిబీం కరునా నీ।
అపరాధు ఛమిబో బోలి పఠే బహుత హౌం ఢీట్యో కీ ॥
పుని భానుకులభూషన సకల సనమాన నిధి సమధీ కిఏ।
కహి జాతి నహిం బినతీ పరస్పర ప్రేమ పరిపూరన హిఏ ॥ 3 ॥

బృందారకా గన సుమన బరిసహిం రాఉ జనవాసేహి చలే।
దుందుభీ జయ ధుని బేద ధుని నభ నగర కౌతూహల భలే ॥
తబ సఖీం మంగల గాన కరత మునీస ఆయసు పాఇ కై।
దూలహ దులహినిన్హ సహిత సుందరి చలీం కోహబర ల్యాఇ కై ॥ 4 ॥

దో. పుని పుని రామహి చితవ సియ సకుచతి మను సకుచై న।
హరత మనోహర మీన ఛబి ప్రేమ పిఆసే నైన ॥ 326 ॥

మాసపారాయణ, గ్యారహవాఁ విశ్రామ
స్యామ సరీరు సుభాయఁ సుహావన। సోభా కోటి మనోజ లజావన ॥
జావక జుత పద కమల సుహాఏ। ముని మన మధుప రహత జిన్హ ఛాఏ ॥
పీత పునీత మనోహర ధోతీ। హరతి బాల రబి దామిని జోతీ ॥
కల కింకిని కటి సూత్ర మనోహర। బాహు బిసాల బిభూషన సుందర ॥
పీత జనేఉ మహాఛబి దేఈ। కర ముద్రికా చోరి చితు లేఈ ॥
సోహత బ్యాహ సాజ సబ సాజే। ఉర ఆయత ఉరభూషన రాజే ॥
పిఅర ఉపరనా కాఖాసోతీ। దుహుఁ ఆఁచరన్హి లగే మని మోతీ ॥
నయన కమల కల కుండల కానా। బదను సకల సౌందర్జ నిధానా ॥
సుందర భృకుటి మనోహర నాసా। భాల తిలకు రుచిరతా నివాసా ॥
సోహత మౌరు మనోహర మాథే। మంగలమయ ముకుతా మని గాథే ॥

ఛం. గాథే మహామని మౌర మంజుల అంగ సబ చిత చోరహీం।
పుర నారి సుర సుందరీం బరహి బిలోకి సబ తిన తోరహీమ్ ॥
మని బసన భూషన వారి ఆరతి కరహిం మంగల గావహిం।
సుర సుమన బరిసహిం సూత మాగధ బంది సుజసు సునావహీమ్ ॥ 1 ॥

కోహబరహిం ఆనే కుఁఅర కుఁఅరి సుఆసినిన్హ సుఖ పాఇ కై।
అతి ప్రీతి లౌకిక రీతి లాగీం కరన మంగల గాఇ కై ॥
లహకౌరి గౌరి సిఖావ రామహి సీయ సన సారద కహైం।
రనివాసు హాస బిలాస రస బస జన్మ కో ఫలు సబ లహైమ్ ॥ 2 ॥

నిజ పాని మని మహుఁ దేఖిఅతి మూరతి సురూపనిధాన కీ।
చాలతి న భుజబల్లీ బిలోకని బిరహ భయ బస జానకీ ॥
కౌతుక బినోద ప్రమోదు ప్రేము న జాఇ కహి జానహిం అలీం।
బర కుఅఁరి సుందర సకల సఖీం లవాఇ జనవాసేహి చలీమ్ ॥ 3 ॥

తేహి సమయ సునిఅ అసీస జహఁ తహఁ నగర నభ ఆనఁదు మహా।
చిరు జిఅహుఁ జోరీం చారు చారయో ముదిత మన సబహీం కహా ॥
జోగీంద్ర సిద్ధ మునీస దేవ బిలోకి ప్రభు దుందుభి హనీ।
చలే హరషి బరషి ప్రసూన నిజ నిజ లోక జయ జయ జయ భనీ ॥ 4 ॥

దో. సహిత బధూటిన్హ కుఅఁర సబ తబ ఆఏ పితు పాస।
సోభా మంగల మోద భరి ఉమగేఉ జను జనవాస ॥ 327 ॥

పుని జేవనార భీ బహు భాఁతీ। పఠే జనక బోలాఇ బరాతీ ॥
పరత పాఁవడ఼ఏ బసన అనూపా। సుతన్హ సమేత గవన కియో భూపా ॥
సాదర సబకే పాయ పఖారే। జథాజోగు పీఢ఼న్హ బైఠారే ॥
ధోఏ జనక అవధపతి చరనా। సీలు సనేహు జాఇ నహిం బరనా ॥
బహురి రామ పద పంకజ ధోఏ। జే హర హృదయ కమల మహుఁ గోఏ ॥
తీనిఉ భాఈ రామ సమ జానీ। ధోఏ చరన జనక నిజ పానీ ॥
ఆసన ఉచిత సబహి నృప దీన్హే। బోలి సూపకారీ సబ లీన్హే ॥
సాదర లగే పరన పనవారే। కనక కీల మని పాన సఁవారే ॥

దో. సూపోదన సురభీ సరపి సుందర స్వాదు పునీత।
ఛన మహుఁ సబ కేం పరుసి గే చతుర సుఆర బినీత ॥ 328 ॥

పంచ కవల కరి జేవన లాగే। గారి గాన సుని అతి అనురాగే ॥
భాఁతి అనేక పరే పకవానే। సుధా సరిస నహిం జాహిం బఖానే ॥
పరుసన లగే సుఆర సుజానా। బింజన బిబిధ నామ కో జానా ॥
చారి భాఁతి భోజన బిధి గాఈ। ఏక ఏక బిధి బరని న జాఈ ॥
ఛరస రుచిర బింజన బహు జాతీ। ఏక ఏక రస అగనిత భాఁతీ ॥
జేవఁత దేహిం మధుర ధుని గారీ। లై లై నామ పురుష అరు నారీ ॥
సమయ సుహావని గారి బిరాజా। హఁసత రాఉ సుని సహిత సమాజా ॥
ఏహి బిధి సబహీం భౌజను కీన్హా। ఆదర సహిత ఆచమను దీన్హా ॥

దో. దేఇ పాన పూజే జనక దసరథు సహిత సమాజ।
జనవాసేహి గవనే ముదిత సకల భూప సిరతాజ ॥ 329 ॥

నిత నూతన మంగల పుర మాహీం। నిమిష సరిస దిన జామిని జాహీమ్ ॥
బడ఼ఏ భోర భూపతిమని జాగే। జాచక గున గన గావన లాగే ॥
దేఖి కుఅఁర బర బధున్హ సమేతా। కిమి కహి జాత మోదు మన జేతా ॥
ప్రాతక్రియా కరి గే గురు పాహీం। మహాప్రమోదు ప్రేము మన మాహీమ్ ॥
కరి ప్రనామ పూజా కర జోరీ। బోలే గిరా అమిఅఁ జను బోరీ ॥
తుమ్హరీ కృపాఁ సునహు మునిరాజా। భయుఁ ఆజు మైం పూరనకాజా ॥
అబ సబ బిప్ర బోలాఇ గోసాఈం। దేహు ధేను సబ భాఁతి బనాఈ ॥
సుని గుర కరి మహిపాల బడ఼ఆఈ। పుని పఠే ముని బృంద బోలాఈ ॥

దో. బామదేఉ అరు దేవరిషి బాలమీకి జాబాలి।
ఆఏ మునిబర నికర తబ కౌసికాది తపసాలి ॥ 330 ॥

దండ ప్రనామ సబహి నృప కీన్హే। పూజి సప్రేమ బరాసన దీన్హే ॥
చారి లచ్ఛ బర ధేను మగాఈ। కామసురభి సమ సీల సుహాఈ ॥
సబ బిధి సకల అలంకృత కీన్హీం। ముదిత మహిప మహిదేవన్హ దీన్హీమ్ ॥
కరత బినయ బహు బిధి నరనాహూ। లహేఉఁ ఆజు జగ జీవన లాహూ ॥
పాఇ అసీస మహీసు అనందా। లిఏ బోలి పుని జాచక బృందా ॥
కనక బసన మని హయ గయ స్యందన। దిఏ బూఝి రుచి రబికులనందన ॥
చలే పఢ఼త గావత గున గాథా। జయ జయ జయ దినకర కుల నాథా ॥
ఏహి బిధి రామ బిఆహ ఉఛాహూ। సకి న బరని సహస ముఖ జాహూ ॥

దో. బార బార కౌసిక చరన సీసు నాఇ కహ రాఉ।
యహ సబు సుఖు మునిరాజ తవ కృపా కటాచ్ఛ పసాఉ ॥ 331 ॥

జనక సనేహు సీలు కరతూతీ। నృపు సబ భాఁతి సరాహ బిభూతీ ॥
దిన ఉఠి బిదా అవధపతి మాగా। రాఖహిం జనకు సహిత అనురాగా ॥
నిత నూతన ఆదరు అధికాఈ। దిన ప్రతి సహస భాఁతి పహునాఈ ॥
నిత నవ నగర అనంద ఉఛాహూ। దసరథ గవను సోహాఇ న కాహూ ॥
బహుత దివస బీతే ఏహి భాఁతీ। జను సనేహ రజు బఁధే బరాతీ ॥
కౌసిక సతానంద తబ జాఈ। కహా బిదేహ నృపహి సముఝాఈ ॥
అబ దసరథ కహఁ ఆయసు దేహూ। జద్యపి ఛాడ఼ఇ న సకహు సనేహూ ॥
భలేహిం నాథ కహి సచివ బోలాఏ। కహి జయ జీవ సీస తిన్హ నాఏ ॥

దో. అవధనాథు చాహత చలన భీతర కరహు జనాఉ।
భే ప్రేమబస సచివ సుని బిప్ర సభాసద రాఉ ॥ 332 ॥

పురబాసీ సుని చలిహి బరాతా। బూఝత బికల పరస్పర బాతా ॥
సత్య గవను సుని సబ బిలఖానే। మనహుఁ సాఁఝ సరసిజ సకుచానే ॥
జహఁ జహఁ ఆవత బసే బరాతీ। తహఁ తహఁ సిద్ధ చలా బహు భాఁతీ ॥
బిబిధ భాఁతి మేవా పకవానా। భోజన సాజు న జాఇ బఖానా ॥
భరి భరి బసహఁ అపార కహారా। పఠీ జనక అనేక సుసారా ॥
తురగ లాఖ రథ సహస పచీసా। సకల సఁవారే నఖ అరు సీసా ॥
మత్త సహస దస సింధుర సాజే। జిన్హహి దేఖి దిసికుంజర లాజే ॥
కనక బసన మని భరి భరి జానా। మహిషీం ధేను బస్తు బిధి నానా ॥

దో. దాఇజ అమిత న సకిఅ కహి దీన్హ బిదేహఁ బహోరి।
జో అవలోకత లోకపతి లోక సంపదా థోరి ॥ 333 ॥

సబు సమాజు ఏహి భాఁతి బనాఈ। జనక అవధపుర దీన్హ పఠాఈ ॥
చలిహి బరాత సునత సబ రానీం। బికల మీనగన జను లఘు పానీమ్ ॥
పుని పుని సీయ గోద కరి లేహీం। దేఇ అసీస సిఖావను దేహీమ్ ॥
హోఏహు సంతత పియహి పిఆరీ। చిరు అహిబాత అసీస హమారీ ॥
సాసు ససుర గుర సేవా కరేహూ। పతి రుఖ లఖి ఆయసు అనుసరేహూ ॥
అతి సనేహ బస సఖీం సయానీ। నారి ధరమ సిఖవహిం మృదు బానీ ॥
సాదర సకల కుఅఁరి సముఝాఈ। రానిన్హ బార బార ఉర లాఈ ॥
బహురి బహురి భేటహిం మహతారీం। కహహిం బిరంచి రచీం కత నారీమ్ ॥

దో. తేహి అవసర భాఇన్హ సహిత రాము భాను కుల కేతు।
చలే జనక మందిర ముదిత బిదా కరావన హేతు ॥ 334 ॥

చారిఅ భాఇ సుభాయఁ సుహాఏ। నగర నారి నర దేఖన ధాఏ ॥
కౌ కహ చలన చహత హహిం ఆజూ। కీన్హ బిదేహ బిదా కర సాజూ ॥
లేహు నయన భరి రూప నిహారీ। ప్రియ పాహునే భూప సుత చారీ ॥
కో జానై కేహి సుకృత సయానీ। నయన అతిథి కీన్హే బిధి ఆనీ ॥
మరనసీలు జిమి పావ పిఊషా। సురతరు లహై జనమ కర భూఖా ॥
పావ నారకీ హరిపదు జైసేం। ఇన్హ కర దరసను హమ కహఁ తైసే ॥
నిరఖి రామ సోభా ఉర ధరహూ। నిజ మన ఫని మూరతి మని కరహూ ॥
ఏహి బిధి సబహి నయన ఫలు దేతా। గే కుఅఁర సబ రాజ నికేతా ॥

దో. రూప సింధు సబ బంధు లఖి హరషి ఉఠా రనివాసు।
కరహి నిఛావరి ఆరతీ మహా ముదిత మన సాసు ॥ 335 ॥

దేఖి రామ ఛబి అతి అనురాగీం। ప్రేమబిబస పుని పుని పద లాగీమ్ ॥
రహీ న లాజ ప్రీతి ఉర ఛాఈ। సహజ సనేహు బరని కిమి జాఈ ॥
భాఇన్హ సహిత ఉబటి అన్హవాఏ। ఛరస అసన అతి హేతు జేవాఁఏ ॥
బోలే రాము సుఅవసరు జానీ। సీల సనేహ సకుచమయ బానీ ॥
రాఉ అవధపుర చహత సిధాఏ। బిదా హోన హమ ఇహాఁ పఠాఏ ॥
మాతు ముదిత మన ఆయసు దేహూ। బాలక జాని కరబ నిత నేహూ ॥
సునత బచన బిలఖేఉ రనివాసూ। బోలి న సకహిం ప్రేమబస సాసూ ॥
హృదయఁ లగాఇ కుఅఁరి సబ లీన్హీ। పతిన్హ సౌంపి బినతీ అతి కీన్హీ ॥

ఛం. కరి బినయ సియ రామహి సమరపీ జోరి కర పుని పుని కహై।
బలి జాఁఉ తాత సుజాన తుమ్హ కహుఁ బిదిత గతి సబ కీ అహై ॥
పరివార పురజన మోహి రాజహి ప్రానప్రియ సియ జానిబీ।
తులసీస సీలు సనేహు లఖి నిజ కింకరీ కరి మానిబీ ॥

సో. తుమ్హ పరిపూరన కామ జాన సిరోమని భావప్రియ।
జన గున గాహక రామ దోష దలన కరునాయతన ॥ 336 ॥

అస కహి రహీ చరన గహి రానీ। ప్రేమ పంక జను గిరా సమానీ ॥
సుని సనేహసానీ బర బానీ। బహుబిధి రామ సాసు సనమానీ ॥
రామ బిదా మాగత కర జోరీ। కీన్హ ప్రనాము బహోరి బహోరీ ॥
పాఇ అసీస బహురి సిరు నాఈ। భాఇన్హ సహిత చలే రఘురాఈ ॥
మంజు మధుర మూరతి ఉర ఆనీ। భీ సనేహ సిథిల సబ రానీ ॥
పుని ధీరజు ధరి కుఅఁరి హఁకారీ। బార బార భేటహిం మహతారీమ్ ॥
పహుఁచావహిం ఫిరి మిలహిం బహోరీ। బఢ఼ఈ పరస్పర ప్రీతి న థోరీ ॥
పుని పుని మిలత సఖిన్హ బిలగాఈ। బాల బచ్ఛ జిమి ధేను లవాఈ ॥

దో. ప్రేమబిబస నర నారి సబ సఖిన్హ సహిత రనివాసు।
మానహుఁ కీన్హ బిదేహపుర కరునాఁ బిరహఁ నివాసు ॥ 337 ॥

సుక సారికా జానకీ జ్యాఏ। కనక పింజరన్హి రాఖి పఢ఼ఆఏ ॥
బ్యాకుల కహహిం కహాఁ బైదేహీ। సుని ధీరజు పరిహరి న కేహీ ॥
భే బికల ఖగ మృగ ఏహి భాఁతి। మనుజ దసా కైసేం కహి జాతీ ॥
బంధు సమేత జనకు తబ ఆఏ। ప్రేమ ఉమగి లోచన జల ఛాఏ ॥
సీయ బిలోకి ధీరతా భాగీ। రహే కహావత పరమ బిరాగీ ॥
లీన్హి రాఁయ ఉర లాఇ జానకీ। మిటీ మహామరజాద గ్యాన కీ ॥
సముఝావత సబ సచివ సయానే। కీన్హ బిచారు న అవసర జానే ॥
బారహిం బార సుతా ఉర లాఈ। సజి సుందర పాలకీం మగాఈ ॥

దో. ప్రేమబిబస పరివారు సబు జాని సులగన నరేస।
కుఁఅరి చఢ఼ఆఈ పాలకిన్హ సుమిరే సిద్ధి గనేస ॥ 338 ॥

బహుబిధి భూప సుతా సముఝాఈ। నారిధరము కులరీతి సిఖాఈ ॥
దాసీం దాస దిఏ బహుతేరే। సుచి సేవక జే ప్రియ సియ కేరే ॥
సీయ చలత బ్యాకుల పురబాసీ। హోహిం సగున సుభ మంగల రాసీ ॥
భూసుర సచివ సమేత సమాజా। సంగ చలే పహుఁచావన రాజా ॥
సమయ బిలోకి బాజనే బాజే। రథ గజ బాజి బరాతిన్హ సాజే ॥
దసరథ బిప్ర బోలి సబ లీన్హే। దాన మాన పరిపూరన కీన్హే ॥
చరన సరోజ ధూరి ధరి సీసా। ముదిత మహీపతి పాఇ అసీసా ॥
సుమిరి గజానను కీన్హ పయానా। మంగలమూల సగున భే నానా ॥

దో. సుర ప్రసూన బరషహి హరషి కరహిం అపఛరా గాన।
చలే అవధపతి అవధపుర ముదిత బజాఇ నిసాన ॥ 339 ॥

నృప కరి బినయ మహాజన ఫేరే। సాదర సకల మాగనే టేరే ॥
భూషన బసన బాజి గజ దీన్హే। ప్రేమ పోషి ఠాఢ఼ఏ సబ కీన్హే ॥
బార బార బిరిదావలి భాషీ। ఫిరే సకల రామహి ఉర రాఖీ ॥
బహురి బహురి కోసలపతి కహహీం। జనకు ప్రేమబస ఫిరై న చహహీమ్ ॥
పుని కహ భూపతి బచన సుహాఏ। ఫిరిఅ మహీస దూరి బడ఼ఇ ఆఏ ॥
రాఉ బహోరి ఉతరి భే ఠాఢ఼ఏ। ప్రేమ ప్రబాహ బిలోచన బాఢ఼ఏ ॥
తబ బిదేహ బోలే కర జోరీ। బచన సనేహ సుధాఁ జను బోరీ ॥
కరౌ కవన బిధి బినయ బనాఈ। మహారాజ మోహి దీన్హి బడ఼ఆఈ ॥

దో. కోసలపతి సమధీ సజన సనమానే సబ భాఁతి।
మిలని పరసపర బినయ అతి ప్రీతి న హృదయఁ సమాతి ॥ 340 ॥

ముని మండలిహి జనక సిరు నావా। ఆసిరబాదు సబహి సన పావా ॥
సాదర పుని భేంటే జామాతా। రూప సీల గున నిధి సబ భ్రాతా ॥
జోరి పంకరుహ పాని సుహాఏ। బోలే బచన ప్రేమ జను జాఏ ॥
రామ కరౌ కేహి భాఁతి ప్రసంసా। ముని మహేస మన మానస హంసా ॥
కరహిం జోగ జోగీ జేహి లాగీ। కోహు మోహు మమతా మదు త్యాగీ ॥
బ్యాపకు బ్రహ్ము అలఖు అబినాసీ। చిదానందు నిరగున గునరాసీ ॥
మన సమేత జేహి జాన న బానీ। తరకి న సకహిం సకల అనుమానీ ॥
మహిమా నిగము నేతి కహి కహీ। జో తిహుఁ కాల ఏకరస రహీ ॥

దో. నయన బిషయ మో కహుఁ భయు సో సమస్త సుఖ మూల।
సబి లాభు జగ జీవ కహఁ భేఁ ఈసు అనుకుల ॥ 341 ॥

సబహి భాఁతి మోహి దీన్హి బడ఼ఆఈ। నిజ జన జాని లీన్హ అపనాఈ ॥
హోహిం సహస దస సారద సేషా। కరహిం కలప కోటిక భరి లేఖా ॥
మోర భాగ్య రాఉర గున గాథా। కహి న సిరాహిం సునహు రఘునాథా ॥
మై కఛు కహుఁ ఏక బల మోరేం। తుమ్హ రీఝహు సనేహ సుఠి థోరేమ్ ॥
బార బార మాగుఁ కర జోరేం। మను పరిహరై చరన జని భోరేమ్ ॥
సుని బర బచన ప్రేమ జను పోషే। పూరనకామ రాము పరితోషే ॥
కరి బర బినయ ససుర సనమానే। పితు కౌసిక బసిష్ఠ సమ జానే ॥
బినతీ బహురి భరత సన కీన్హీ। మిలి సప్రేము పుని ఆసిష దీన్హీ ॥

దో. మిలే లఖన రిపుసూదనహి దీన్హి అసీస మహీస।
భే పరస్పర ప్రేమబస ఫిరి ఫిరి నావహిం సీస ॥ 342 ॥

బార బార కరి బినయ బడ఼ఆఈ। రఘుపతి చలే సంగ సబ భాఈ ॥
జనక గహే కౌసిక పద జాఈ। చరన రేను సిర నయనన్హ లాఈ ॥
సును మునీస బర దరసన తోరేం। అగము న కఛు ప్రతీతి మన మోరేమ్ ॥
జో సుఖు సుజసు లోకపతి చహహీం। కరత మనోరథ సకుచత అహహీమ్ ॥
సో సుఖు సుజసు సులభ మోహి స్వామీ। సబ సిధి తవ దరసన అనుగామీ ॥
కీన్హి బినయ పుని పుని సిరు నాఈ। ఫిరే మహీసు ఆసిషా పాఈ ॥
చలీ బరాత నిసాన బజాఈ। ముదిత ఛోట బడ఼ సబ సముదాఈ ॥
రామహి నిరఖి గ్రామ నర నారీ। పాఇ నయన ఫలు హోహిం సుఖారీ ॥

దో. బీచ బీచ బర బాస కరి మగ లోగన్హ సుఖ దేత।
అవధ సమీప పునీత దిన పహుఁచీ ఆఇ జనేత ॥ 343 ॥ 󍊍
హనే నిసాన పనవ బర బాజే। భేరి సంఖ ధుని హయ గయ గాజే ॥
ఝాఁఝి బిరవ డిండమీం సుహాఈ। సరస రాగ బాజహిం సహనాఈ ॥
పుర జన ఆవత అకని బరాతా। ముదిత సకల పులకావలి గాతా ॥
నిజ నిజ సుందర సదన సఁవారే। హాట బాట చౌహట పుర ద్వారే ॥
గలీం సకల అరగజాఁ సించాఈ। జహఁ తహఁ చౌకేం చారు పురాఈ ॥
బనా బజారు న జాఇ బఖానా। తోరన కేతు పతాక బితానా ॥
సఫల పూగఫల కదలి రసాలా। రోపే బకుల కదంబ తమాలా ॥
లగే సుభగ తరు పరసత ధరనీ। మనిమయ ఆలబాల కల కరనీ ॥

దో. బిబిధ భాఁతి మంగల కలస గృహ గృహ రచే సఁవారి।
సుర బ్రహ్మాది సిహాహిం సబ రఘుబర పురీ నిహారి ॥ 344 ॥

భూప భవన తేహి అవసర సోహా। రచనా దేఖి మదన మను మోహా ॥
మంగల సగున మనోహరతాఈ। రిధి సిధి సుఖ సంపదా సుహాఈ ॥
జను ఉఛాహ సబ సహజ సుహాఏ। తను ధరి ధరి దసరథ దసరథ గృహఁ ఛాఏ ॥
దేఖన హేతు రామ బైదేహీ। కహహు లాలసా హోహి న కేహీ ॥
జుథ జూథ మిలి చలీం సుఆసిని। నిజ ఛబి నిదరహిం మదన బిలాసని ॥
సకల సుమంగల సజేం ఆరతీ। గావహిం జను బహు బేష భారతీ ॥
భూపతి భవన కోలాహలు హోఈ। జాఇ న బరని సము సుఖు సోఈ ॥
కౌసల్యాది రామ మహతారీం। ప్రేమ బిబస తన దసా బిసారీమ్ ॥

దో. దిఏ దాన బిప్రన్హ బిపుల పూజి గనేస పురారీ।
ప్రముదిత పరమ దరిద్ర జను పాఇ పదారథ చారి ॥ 345 ॥

మోద ప్రమోద బిబస సబ మాతా। చలహిం న చరన సిథిల భే గాతా ॥
రామ దరస హిత అతి అనురాగీం। పరిఛని సాజు సజన సబ లాగీమ్ ॥
బిబిధ బిధాన బాజనే బాజే। మంగల ముదిత సుమిత్రాఁ సాజే ॥
హరద దూబ దధి పల్లవ ఫూలా। పాన పూగఫల మంగల మూలా ॥
అచ్ఛత అంకుర లోచన లాజా। మంజుల మంజరి తులసి బిరాజా ॥
ఛుహే పురట ఘట సహజ సుహాఏ। మదన సకున జను నీడ఼ బనాఏ ॥
సగున సుంగధ న జాహిం బఖానీ। మంగల సకల సజహిం సబ రానీ ॥
రచీం ఆరతీం బహుత బిధానా। ముదిత కరహిం కల మంగల గానా ॥

దో. కనక థార భరి మంగలన్హి కమల కరన్హి లిఏఁ మాత।
చలీం ముదిత పరిఛని కరన పులక పల్లవిత గాత ॥ 346 ॥

ధూప ధూమ నభు మేచక భయూ। సావన ఘన ఘమండు జను ఠయూ ॥
సురతరు సుమన మాల సుర బరషహిం। మనహుఁ బలాక అవలి మను కరషహిమ్ ॥
మంజుల మనిమయ బందనివారే। మనహుఁ పాకరిపు చాప సఁవారే ॥
ప్రగటహిం దురహిం అటన్హ పర భామిని। చారు చపల జను దమకహిం దామిని ॥
దుందుభి ధుని ఘన గరజని ఘోరా। జాచక చాతక దాదుర మోరా ॥
సుర సుగంధ సుచి బరషహిం బారీ। సుఖీ సకల ససి పుర నర నారీ ॥
సము జానీ గుర ఆయసు దీన్హా। పుర ప్రబేసు రఘుకులమని కీన్హా ॥
సుమిరి సంభు గిరజా గనరాజా। ముదిత మహీపతి సహిత సమాజా ॥

దో. హోహిం సగున బరషహిం సుమన సుర దుందుభీం బజాఇ।
బిబుధ బధూ నాచహిం ముదిత మంజుల మంగల గాఇ ॥ 347 ॥

మాగధ సూత బంది నట నాగర। గావహిం జసు తిహు లోక ఉజాగర ॥
జయ ధుని బిమల బేద బర బానీ। దస దిసి సునిఅ సుమంగల సానీ ॥
బిపుల బాజనే బాజన లాగే। నభ సుర నగర లోగ అనురాగే ॥
బనే బరాతీ బరని న జాహీం। మహా ముదిత మన సుఖ న సమాహీమ్ ॥
పురబాసింహ తబ రాయ జోహారే। దేఖత రామహి భే సుఖారే ॥
కరహిం నిఛావరి మనిగన చీరా। బారి బిలోచన పులక సరీరా ॥
ఆరతి కరహిం ముదిత పుర నారీ। హరషహిం నిరఖి కుఁఅర బర చారీ ॥
సిబికా సుభగ ఓహార ఉఘారీ। దేఖి దులహినిన్హ హోహిం సుఖారీ ॥

దో. ఏహి బిధి సబహీ దేత సుఖు ఆఏ రాజదుఆర।
ముదిత మాతు పరుఛని కరహిం బధున్హ సమేత కుమార ॥ 348 ॥

కరహిం ఆరతీ బారహిం బారా। ప్రేము ప్రమోదు కహై కో పారా ॥
భూషన మని పట నానా జాతీ ॥ కరహీ నిఛావరి అగనిత భాఁతీ ॥
బధున్హ సమేత దేఖి సుత చారీ। పరమానంద మగన మహతారీ ॥
పుని పుని సీయ రామ ఛబి దేఖీ ॥ ముదిత సఫల జగ జీవన లేఖీ ॥
సఖీం సీయ ముఖ పుని పుని చాహీ। గాన కరహిం నిజ సుకృత సరాహీ ॥
బరషహిం సుమన ఛనహిం ఛన దేవా। నాచహిం గావహిం లావహిం సేవా ॥
దేఖి మనోహర చారిఉ జోరీం। సారద ఉపమా సకల ఢఁఢోరీమ్ ॥
దేత న బనహిం నిపట లఘు లాగీ। ఏకటక రహీం రూప అనురాగీమ్ ॥

దో. నిగమ నీతి కుల రీతి కరి అరఘ పాఁవడ఼ఏ దేత।
బధున్హ సహిత సుత పరిఛి సబ చలీం లవాఇ నికేత ॥ 349 ॥

చారి సింఘాసన సహజ సుహాఏ। జను మనోజ నిజ హాథ బనాఏ ॥
తిన్హ పర కుఅఁరి కుఅఁర బైఠారే। సాదర పాయ పునిత పఖారే ॥
ధూప దీప నైబేద బేద బిధి। పూజే బర దులహిని మంగలనిధి ॥
బారహిం బార ఆరతీ కరహీం। బ్యజన చారు చామర సిర ఢరహీమ్ ॥
బస్తు అనేక నిఛావర హోహీం। భరీం ప్రమోద మాతు సబ సోహీమ్ ॥
పావా పరమ తత్త్వ జను జోగీం। అమృత లహేఉ జను సంతత రోగీమ్ ॥
జనమ రంక జను పారస పావా। అంధహి లోచన లాభు సుహావా ॥
మూక బదన జను సారద ఛాఈ। మానహుఁ సమర సూర జయ పాఈ ॥

దో. ఏహి సుఖ తే సత కోటి గున పావహిం మాతు అనందు ॥
భాఇన్హ సహిత బిఆహి ఘర ఆఏ రఘుకులచందు ॥ 350(క) ॥

లోక రీత జననీ కరహిం బర దులహిని సకుచాహిం।
మోదు బినోదు బిలోకి బడ఼ రాము మనహిం ముసకాహిమ్ ॥ 350(ఖ) ॥

Leave a Comment