ఏక బార జననీం అన్హవాఏ। కరి సింగార పలనాఁ పౌఢ఼ఆఏ ॥
నిజ కుల ఇష్టదేవ భగవానా। పూజా హేతు కీన్హ అస్నానా ॥
కరి పూజా నైబేద్య చఢ఼ఆవా। ఆపు గీ జహఁ పాక బనావా ॥
బహురి మాతు తహవాఁ చలి ఆఈ। భోజన కరత దేఖ సుత జాఈ ॥
గై జననీ సిసు పహిం భయభీతా। దేఖా బాల తహాఁ పుని సూతా ॥
బహురి ఆఇ దేఖా సుత సోఈ। హృదయఁ కంప మన ధీర న హోఈ ॥
ఇహాఁ ఉహాఁ దుఇ బాలక దేఖా। మతిభ్రమ మోర కి ఆన బిసేషా ॥
దేఖి రామ జననీ అకులానీ। ప్రభు హఁసి దీన్హ మధుర ముసుకానీ ॥
దో. దేఖరావా మాతహి నిజ అదభుత రుప అఖండ।
రోమ రోమ ప్రతి లాగే కోటి కోటి బ్రహ్మండ ॥ 201 ॥
అగనిత రబి ససి సివ చతురానన। బహు గిరి సరిత సింధు మహి కానన ॥
కాల కర్మ గున గ్యాన సుభ్AU। సౌ దేఖా జో సునా న క్AU ॥
దేఖీ మాయా సబ బిధి గాఢ఼ఈ। అతి సభీత జోరేం కర ఠాఢ఼ఈ ॥
దేఖా జీవ నచావి జాహీ। దేఖీ భగతి జో ఛోరి తాహీ ॥
తన పులకిత ముఖ బచన న ఆవా। నయన మూది చరనని సిరు నావా ॥
బిసమయవంత దేఖి మహతారీ। భే బహురి సిసురూప ఖరారీ ॥
అస్తుతి కరి న జాఇ భయ మానా। జగత పితా మైం సుత కరి జానా ॥
హరి జనని బహుబిధి సముఝాఈ। యహ జని కతహుఁ కహసి సును మాఈ ॥
దో. బార బార కౌసల్యా బినయ కరి కర జోరి ॥
అబ జని కబహూఁ బ్యాపై ప్రభు మోహి మాయా తోరి ॥ 202 ॥
బాలచరిత హరి బహుబిధి కీన్హా। అతి అనంద దాసన్హ కహఁ దీన్హా ॥
కఛుక కాల బీతేం సబ భాఈ। బడ఼ఏ భే పరిజన సుఖదాఈ ॥
చూడ఼ఆకరన కీన్హ గురు జాఈ। బిప్రన్హ పుని దఛినా బహు పాఈ ॥
పరమ మనోహర చరిత అపారా। కరత ఫిరత చారిఉ సుకుమారా ॥
మన క్రమ బచన అగోచర జోఈ। దసరథ అజిర బిచర ప్రభు సోఈ ॥
భోజన కరత బోల జబ రాజా। నహిం ఆవత తజి బాల సమాజా ॥
కౌసల్యా జబ బోలన జాఈ। ఠుమకు ఠుమకు ప్రభు చలహిం పరాఈ ॥
నిగమ నేతి సివ అంత న పావా। తాహి ధరై జననీ హఠి ధావా ॥
ధూరస ధూరి భరేం తను ఆఏ। భూపతి బిహసి గోద బైఠాఏ ॥
దో. భోజన కరత చపల చిత ఇత ఉత అవసరు పాఇ।
భాజి చలే కిలకత ముఖ దధి ఓదన లపటాఇ ॥ 203 ॥
బాలచరిత అతి సరల సుహాఏ। సారద సేష సంభు శ్రుతి గాఏ ॥
జిన కర మన ఇన్హ సన నహిం రాతా। తే జన బంచిత కిఏ బిధాతా ॥
భే కుమార జబహిం సబ భ్రాతా। దీన్హ జనేఊ గురు పితు మాతా ॥
గురగృహఁ గే పఢ఼న రఘురాఈ। అలప కాల బిద్యా సబ ఆఈ ॥
జాకీ సహజ స్వాస శ్రుతి చారీ। సో హరి పఢ఼ యహ కౌతుక భారీ ॥
బిద్యా బినయ నిపున గున సీలా। ఖేలహిం ఖేల సకల నృపలీలా ॥
కరతల బాన ధనుష అతి సోహా। దేఖత రూప చరాచర మోహా ॥
జిన్హ బీథిన్హ బిహరహిం సబ భాఈ। థకిత హోహిం సబ లోగ లుగాఈ ॥
దో. కోసలపుర బాసీ నర నారి బృద్ధ అరు బాల।
ప్రానహు తే ప్రియ లాగత సబ కహుఁ రామ కృపాల ॥ 204 ॥
బంధు సఖా సంగ లేహిం బోలాఈ। బన మృగయా నిత ఖేలహిం జాఈ ॥
పావన మృగ మారహిం జియఁ జానీ। దిన ప్రతి నృపహి దేఖావహిం ఆనీ ॥
జే మృగ రామ బాన కే మారే। తే తను తజి సురలోక సిధారే ॥
అనుజ సఖా సఁగ భోజన కరహీం। మాతు పితా అగ్యా అనుసరహీమ్ ॥
జేహి బిధి సుఖీ హోహిం పుర లోగా। కరహిం కృపానిధి సోఇ సంజోగా ॥
బేద పురాన సునహిం మన లాఈ। ఆపు కహహిం అనుజన్హ సముఝాఈ ॥
ప్రాతకాల ఉఠి కై రఘునాథా। మాతు పితా గురు నావహిం మాథా ॥
ఆయసు మాగి కరహిం పుర కాజా। దేఖి చరిత హరషి మన రాజా ॥
దో. బ్యాపక అకల అనీహ అజ నిర్గున నామ న రూప।
భగత హేతు నానా బిధి కరత చరిత్ర అనూప ॥ 205 ॥
యహ సబ చరిత కహా మైం గాఈ। ఆగిలి కథా సునహు మన లాఈ ॥
బిస్వామిత్ర మహాముని గ్యానీ। బసహి బిపిన సుభ ఆశ్రమ జానీ ॥
జహఁ జప జగ్య ముని కరహీ। అతి మారీచ సుబాహుహి డరహీమ్ ॥
దేఖత జగ్య నిసాచర ధావహి। కరహి ఉపద్రవ ముని దుఖ పావహిమ్ ॥
గాధితనయ మన చింతా బ్యాపీ। హరి బిను మరహి న నిసిచర పాపీ ॥
తబ మునివర మన కీన్హ బిచారా। ప్రభు అవతరేఉ హరన మహి భారా ॥
ఏహుఁ మిస దేఖౌం పద జాఈ। కరి బినతీ ఆనౌ దౌ భాఈ ॥
గ్యాన బిరాగ సకల గున అయనా। సో ప్రభు మై దేఖబ భరి నయనా ॥
దో. బహుబిధి కరత మనోరథ జాత లాగి నహిం బార।
కరి మజ్జన సరూ జల గే భూప దరబార ॥ 206 ॥
ముని ఆగమన సునా జబ రాజా। మిలన గయూ లై బిప్ర సమాజా ॥
కరి దండవత మునిహి సనమానీ। నిజ ఆసన బైఠారేన్హి ఆనీ ॥
చరన పఖారి కీన్హి అతి పూజా। మో సమ ఆజు ధన్య నహిం దూజా ॥
బిబిధ భాఁతి భోజన కరవావా। మునివర హృదయఁ హరష అతి పావా ॥
పుని చరనని మేలే సుత చారీ। రామ దేఖి ముని దేహ బిసారీ ॥
భే మగన దేఖత ముఖ సోభా। జను చకోర పూరన ససి లోభా ॥
తబ మన హరషి బచన కహ ర్AU। ముని అస కృపా న కీన్హిహు క్AU ॥
కేహి కారన ఆగమన తుమ్హారా। కహహు సో కరత న లావుఁ బారా ॥
అసుర సమూహ సతావహిం మోహీ। మై జాచన ఆయుఁ నృప తోహీ ॥
అనుజ సమేత దేహు రఘునాథా। నిసిచర బధ మైం హోబ సనాథా ॥
దో. దేహు భూప మన హరషిత తజహు మోహ అగ్యాన।
ధర్మ సుజస ప్రభు తుమ్హ కౌం ఇన్హ కహఁ అతి కల్యాన ॥ 207 ॥
సుని రాజా అతి అప్రియ బానీ। హృదయ కంప ముఖ దుతి కుములానీ ॥
చౌథేంపన పాయుఁ సుత చారీ। బిప్ర బచన నహిం కహేహు బిచారీ ॥
మాగహు భూమి ధేను ధన కోసా। సర్బస దేఉఁ ఆజు సహరోసా ॥
దేహ ప్రాన తేం ప్రియ కఛు నాహీ। సౌ ముని దేఉఁ నిమిష ఏక మాహీ ॥
సబ సుత ప్రియ మోహి ప్రాన కి నాఈం। రామ దేత నహిం బని గోసాఈ ॥
కహఁ నిసిచర అతి ఘోర కఠోరా। కహఁ సుందర సుత పరమ కిసోరా ॥
సుని నృప గిరా ప్రేమ రస సానీ। హృదయఁ హరష మానా ముని గ్యానీ ॥
తబ బసిష్ట బహు నిధి సముఝావా। నృప సందేహ నాస కహఁ పావా ॥
అతి ఆదర దౌ తనయ బోలాఏ। హృదయఁ లాఇ బహు భాఁతి సిఖాఏ ॥
మేరే ప్రాన నాథ సుత దోఊ। తుమ్హ ముని పితా ఆన నహిం కోఊ ॥
దో. సౌంపే భూప రిషిహి సుత బహు బిధి దేఇ అసీస।
జననీ భవన గే ప్రభు చలే నాఇ పద సీస ॥ 208(క) ॥
సో. పురుషసింహ దౌ బీర హరషి చలే ముని భయ హరన ॥
కృపాసింధు మతిధీర అఖిల బిస్వ కారన కరన ॥ 208(ఖ)
అరున నయన ఉర బాహు బిసాలా। నీల జలజ తను స్యామ తమాలా ॥
కటి పట పీత కసేం బర భాథా। రుచిర చాప సాయక దుహుఁ హాథా ॥
స్యామ గౌర సుందర దౌ భాఈ। బిస్బామిత్ర మహానిధి పాఈ ॥
ప్రభు బ్రహ్మన్యదేవ మై జానా। మోహి నితి పితా తజేహు భగవానా ॥
చలే జాత ముని దీన్హి దిఖాఈ। సుని తాడ఼కా క్రోధ కరి ధాఈ ॥
ఏకహిం బాన ప్రాన హరి లీన్హా। దీన జాని తేహి నిజ పద దీన్హా ॥
తబ రిషి నిజ నాథహి జియఁ చీన్హీ। బిద్యానిధి కహుఁ బిద్యా దీన్హీ ॥
జాతే లాగ న ఛుధా పిపాసా। అతులిత బల తను తేజ ప్రకాసా ॥
దో. ఆయుష సబ సమర్పి కై ప్రభు నిజ ఆశ్రమ ఆని।
కంద మూల ఫల భోజన దీన్హ భగతి హిత జాని ॥ 209 ॥
ప్రాత కహా ముని సన రఘురాఈ। నిర్భయ జగ్య కరహు తుమ్హ జాఈ ॥
హోమ కరన లాగే ముని ఝారీ। ఆపు రహే మఖ కీం రఖవారీ ॥
సుని మారీచ నిసాచర క్రోహీ। లై సహాయ ధావా మునిద్రోహీ ॥
బిను ఫర బాన రామ తేహి మారా। సత జోజన గా సాగర పారా ॥
పావక సర సుబాహు పుని మారా। అనుజ నిసాచర కటకు సఁఘారా ॥
మారి అసుర ద్విజ నిర్మయకారీ। అస్తుతి కరహిం దేవ ముని ఝారీ ॥
తహఁ పుని కఛుక దివస రఘురాయా। రహే కీన్హి బిప్రన్హ పర దాయా ॥
భగతి హేతు బహు కథా పురానా। కహే బిప్ర జద్యపి ప్రభు జానా ॥
తబ ముని సాదర కహా బుఝాఈ। చరిత ఏక ప్రభు దేఖిఅ జాఈ ॥
ధనుషజగ్య ముని రఘుకుల నాథా। హరషి చలే మునిబర కే సాథా ॥
ఆశ్రమ ఏక దీఖ మగ మాహీం। ఖగ మృగ జీవ జంతు తహఁ నాహీమ్ ॥
పూఛా మునిహి సిలా ప్రభు దేఖీ। సకల కథా ముని కహా బిసేషీ ॥
దో. గౌతమ నారి శ్రాప బస ఉపల దేహ ధరి ధీర।
చరన కమల రజ చాహతి కృపా కరహు రఘుబీర ॥ 210 ॥
ఛం. పరసత పద పావన సోక నసావన ప్రగట భీ తపపుంజ సహీ।
దేఖత రఘునాయక జన సుఖ దాయక సనముఖ హోఇ కర జోరి రహీ ॥
అతి ప్రేమ అధీరా పులక సరీరా ముఖ నహిం ఆవి బచన కహీ।
అతిసయ బడ఼భాగీ చరనన్హి లాగీ జుగల నయన జలధార బహీ ॥
ధీరజు మన కీన్హా ప్రభు కహుఁ చీన్హా రఘుపతి కృపాఁ భగతి పాఈ।
అతి నిర్మల బానీం అస్తుతి ఠానీ గ్యానగమ్య జయ రఘురాఈ ॥
మై నారి అపావన ప్రభు జగ పావన రావన రిపు జన సుఖదాఈ।
రాజీవ బిలోచన భవ భయ మోచన పాహి పాహి సరనహిం ఆఈ ॥
ముని శ్రాప జో దీన్హా అతి భల కీన్హా పరమ అనుగ్రహ మైం మానా।
దేఖేఉఁ భరి లోచన హరి భవమోచన ఇహి లాభ సంకర జానా ॥
బినతీ ప్రభు మోరీ మైం మతి భోరీ నాథ న మాగుఁ బర ఆనా।
పద కమల పరాగా రస అనురాగా మమ మన మధుప కరై పానా ॥
జేహిం పద సురసరితా పరమ పునీతా ప్రగట భీ సివ సీస ధరీ।
సోఇ పద పంకజ జేహి పూజత అజ మమ సిర ధరేఉ కృపాల హరీ ॥
ఏహి భాఁతి సిధారీ గౌతమ నారీ బార బార హరి చరన పరీ।
జో అతి మన భావా సో బరు పావా గై పతిలోక అనంద భరీ ॥
దో. అస ప్రభు దీనబంధు హరి కారన రహిత దయాల।
తులసిదాస సఠ తేహి భజు ఛాడ఼ఇ కపట జంజాల ॥ 211 ॥
మాసపారాయణ, సాతవాఁ విశ్రామ
చలే రామ లఛిమన ముని సంగా। గే జహాఁ జగ పావని గంగా ॥
గాధిసూను సబ కథా సునాఈ। జేహి ప్రకార సురసరి మహి ఆఈ ॥
తబ ప్రభు రిషిన్హ సమేత నహాఏ। బిబిధ దాన మహిదేవన్హి పాఏ ॥
హరషి చలే ముని బృంద సహాయా। బేగి బిదేహ నగర నిఅరాయా ॥
పుర రమ్యతా రామ జబ దేఖీ। హరషే అనుజ సమేత బిసేషీ ॥
బాపీం కూప సరిత సర నానా। సలిల సుధాసమ మని సోపానా ॥
గుంజత మంజు మత్త రస భృంగా। కూజత కల బహుబరన బిహంగా ॥
బరన బరన బికసే బన జాతా। త్రిబిధ సమీర సదా సుఖదాతా ॥
దో. సుమన బాటికా బాగ బన బిపుల బిహంగ నివాస।
ఫూలత ఫలత సుపల్లవత సోహత పుర చహుఁ పాస ॥ 212 ॥
బని న బరనత నగర నికాఈ। జహాఁ జాఇ మన తహఁఇఁ లోభాఈ ॥
చారు బజారు బిచిత్ర అఁబారీ। మనిమయ బిధి జను స్వకర సఁవారీ ॥
ధనిక బనిక బర ధనద సమానా। బైఠ సకల బస్తు లై నానా ॥
చౌహట సుందర గలీం సుహాఈ। సంతత రహహిం సుగంధ సించాఈ ॥
మంగలమయ మందిర సబ కేరేం। చిత్రిత జను రతినాథ చితేరేమ్ ॥
పుర నర నారి సుభగ సుచి సంతా। ధరమసీల గ్యానీ గునవంతా ॥
అతి అనూప జహఁ జనక నివాసూ। బిథకహిం బిబుధ బిలోకి బిలాసూ ॥
హోత చకిత చిత కోట బిలోకీ। సకల భువన సోభా జను రోకీ ॥
దో. ధవల ధామ మని పురట పట సుఘటిత నానా భాఁతి।
సియ నివాస సుందర సదన సోభా కిమి కహి జాతి ॥ 213 ॥
సుభగ ద్వార సబ కులిస కపాటా। భూప భీర నట మాగధ భాటా ॥
బనీ బిసాల బాజి గజ సాలా। హయ గయ రథ సంకుల సబ కాలా ॥
సూర సచివ సేనప బహుతేరే। నృపగృహ సరిస సదన సబ కేరే ॥
పుర బాహేర సర సారిత సమీపా। ఉతరే జహఁ తహఁ బిపుల మహీపా ॥
దేఖి అనూప ఏక అఁవరాఈ। సబ సుపాస సబ భాఁతి సుహాఈ ॥
కౌసిక కహేఉ మోర మను మానా। ఇహాఁ రహిఅ రఘుబీర సుజానా ॥
భలేహిం నాథ కహి కృపానికేతా। ఉతరే తహఁ మునిబృంద సమేతా ॥
బిస్వామిత్ర మహాముని ఆఏ। సమాచార మిథిలాపతి పాఏ ॥
దో. సంగ సచివ సుచి భూరి భట భూసుర బర గుర గ్యాతి।
చలే మిలన మునినాయకహి ముదిత రాఉ ఏహి భాఁతి ॥ 214 ॥
కీన్హ ప్రనాము చరన ధరి మాథా। దీన్హి అసీస ముదిత మునినాథా ॥
బిప్రబృంద సబ సాదర బందే। జాని భాగ్య బడ఼ రాఉ అనందే ॥
కుసల ప్రస్న కహి బారహిం బారా। బిస్వామిత్ర నృపహి బైఠారా ॥
తేహి అవసర ఆఏ దౌ భాఈ। గే రహే దేఖన ఫులవాఈ ॥
స్యామ గౌర మృదు బయస కిసోరా। లోచన సుఖద బిస్వ చిత చోరా ॥
ఉఠే సకల జబ రఘుపతి ఆఏ। బిస్వామిత్ర నికట బైఠాఏ ॥
భే సబ సుఖీ దేఖి దౌ భ్రాతా। బారి బిలోచన పులకిత గాతా ॥
మూరతి మధుర మనోహర దేఖీ। భయు బిదేహు బిదేహు బిసేషీ ॥
దో. ప్రేమ మగన మను జాని నృపు కరి బిబేకు ధరి ధీర।
బోలేఉ ముని పద నాఇ సిరు గదగద గిరా గభీర ॥ 215 ॥
కహహు నాథ సుందర దౌ బాలక। మునికుల తిలక కి నృపకుల పాలక ॥
బ్రహ్మ జో నిగమ నేతి కహి గావా। ఉభయ బేష ధరి కీ సోఇ ఆవా ॥
సహజ బిరాగరుప మను మోరా। థకిత హోత జిమి చంద చకోరా ॥
తాతే ప్రభు పూఛుఁ సతిభ్AU। కహహు నాథ జని కరహు దుర్AU ॥
ఇన్హహి బిలోకత అతి అనురాగా। బరబస బ్రహ్మసుఖహి మన త్యాగా ॥
కహ ముని బిహసి కహేహు నృప నీకా। బచన తుమ్హార న హోఇ అలీకా ॥
ఏ ప్రియ సబహి జహాఁ లగి ప్రానీ। మన ముసుకాహిం రాము సుని బానీ ॥
రఘుకుల మని దసరథ కే జాఏ। మమ హిత లాగి నరేస పఠాఏ ॥
దో. రాము లఖను దౌ బంధుబర రూప సీల బల ధామ।
మఖ రాఖేఉ సబు సాఖి జగు జితే అసుర సంగ్రామ ॥ 216 ॥
ముని తవ చరన దేఖి కహ ర్AU। కహి న సకుఁ నిజ పున్య ప్రాభ్AU ॥
సుందర స్యామ గౌర దౌ భ్రాతా। ఆనఁదహూ కే ఆనఁద దాతా ॥
ఇన్హ కై ప్రీతి పరసపర పావని। కహి న జాఇ మన భావ సుహావని ॥
సునహు నాథ కహ ముదిత బిదేహూ। బ్రహ్మ జీవ ఇవ సహజ సనేహూ ॥
పుని పుని ప్రభుహి చితవ నరనాహూ। పులక గాత ఉర అధిక ఉఛాహూ ॥
మ్రునిహి ప్రసంసి నాఇ పద సీసూ। చలేఉ లవాఇ నగర అవనీసూ ॥
సుందర సదను సుఖద సబ కాలా। తహాఁ బాసు లై దీన్హ భుఆలా ॥
కరి పూజా సబ బిధి సేవకాఈ। గయు రాఉ గృహ బిదా కరాఈ ॥
దో. రిషయ సంగ రఘుబంస మని కరి భోజను బిశ్రాము।
బైఠే ప్రభు భ్రాతా సహిత దివసు రహా భరి జాము ॥ 217 ॥
లఖన హృదయఁ లాలసా బిసేషీ। జాఇ జనకపుర ఆఇఅ దేఖీ ॥
ప్రభు భయ బహురి మునిహి సకుచాహీం। ప్రగట న కహహిం మనహిం ముసుకాహీమ్ ॥
రామ అనుజ మన కీ గతి జానీ। భగత బఛలతా హింయఁ హులసానీ ॥
పరమ బినీత సకుచి ముసుకాఈ। బోలే గుర అనుసాసన పాఈ ॥
నాథ లఖను పురు దేఖన చహహీం। ప్రభు సకోచ డర ప్రగట న కహహీమ్ ॥
జౌం రాఉర ఆయసు మైం పావౌం। నగర దేఖాఇ తురత లై ఆవౌ ॥
సుని మునీసు కహ బచన సప్రీతీ। కస న రామ తుమ్హ రాఖహు నీతీ ॥
ధరమ సేతు పాలక తుమ్హ తాతా। ప్రేమ బిబస సేవక సుఖదాతా ॥
దో. జాఇ దేఖీ ఆవహు నగరు సుఖ నిధాన దౌ భాఇ।
కరహు సుఫల సబ కే నయన సుందర బదన దేఖాఇ ॥ 218 ॥
మాసపారాయణ, ఆఠవాఁ విశ్రామ
నవాన్హపారాయణ, దూసరా విశ్రామ
ముని పద కమల బంది దౌ భ్రాతా। చలే లోక లోచన సుఖ దాతా ॥
బాలక బృంది దేఖి అతి సోభా। లగే సంగ లోచన మను లోభా ॥
పీత బసన పరికర కటి భాథా। చారు చాప సర సోహత హాథా ॥
తన అనుహరత సుచందన ఖోరీ। స్యామల గౌర మనోహర జోరీ ॥
కేహరి కంధర బాహు బిసాలా। ఉర అతి రుచిర నాగమని మాలా ॥
సుభగ సోన సరసీరుహ లోచన। బదన మయంక తాపత్రయ మోచన ॥
కానన్హి కనక ఫూల ఛబి దేహీం। చితవత చితహి చోరి జను లేహీమ్ ॥
చితవని చారు భృకుటి బర బాఁకీ। తిలక రేఖా సోభా జను చాఁకీ ॥
దో. రుచిర చౌతనీం సుభగ సిర మేచక కుంచిత కేస।
నఖ సిఖ సుందర బంధు దౌ సోభా సకల సుదేస ॥ 219 ॥
దేఖన నగరు భూపసుత ఆఏ। సమాచార పురబాసింహ పాఏ ॥
ధాఏ ధామ కామ సబ త్యాగీ। మనహు రంక నిధి లూటన లాగీ ॥
నిరఖి సహజ సుందర దౌ భాఈ। హోహిం సుఖీ లోచన ఫల పాఈ ॥
జుబతీం భవన ఝరోఖన్హి లాగీం। నిరఖహిం రామ రూప అనురాగీమ్ ॥
కహహిం పరసపర బచన సప్రీతీ। సఖి ఇన్హ కోటి కామ ఛబి జీతీ ॥
సుర నర అసుర నాగ ముని మాహీం। సోభా అసి కహుఁ సునిఅతి నాహీమ్ ॥
బిష్ను చారి భుజ బిఘి ముఖ చారీ। బికట బేష ముఖ పంచ పురారీ ॥
అపర దేఉ అస కౌ న ఆహీ। యహ ఛబి సఖి పటతరిఅ జాహీ ॥
దో. బయ కిసోర సుషమా సదన స్యామ గౌర సుఖ ధామ ।
అంగ అంగ పర వారిఅహిం కోటి కోటి సత కామ ॥ 220 ॥
కహహు సఖీ అస కో తనుధారీ। జో న మోహ యహ రూప నిహారీ ॥
కౌ సప్రేమ బోలీ మృదు బానీ। జో మైం సునా సో సునహు సయానీ ॥
ఏ దోఊ దసరథ కే ఢోటా। బాల మరాలన్హి కే కల జోటా ॥
ముని కౌసిక మఖ కే రఖవారే। జిన్హ రన అజిర నిసాచర మారే ॥
స్యామ గాత కల కంజ బిలోచన। జో మారీచ సుభుజ మదు మోచన ॥
కౌసల్యా సుత సో సుఖ ఖానీ। నాము రాము ధను సాయక పానీ ॥
గౌర కిసోర బేషు బర కాఛేం। కర సర చాప రామ కే పాఛేమ్ ॥
లఛిమను నాము రామ లఘు భ్రాతా। సును సఖి తాసు సుమిత్రా మాతా ॥
దో. బిప్రకాజు కరి బంధు దౌ మగ మునిబధూ ఉధారి।
ఆఏ దేఖన చాపమఖ సుని హరషీం సబ నారి ॥ 221 ॥
దేఖి రామ ఛబి కౌ ఏక కహీ। జోగు జానకిహి యహ బరు అహీ ॥
జౌ సఖి ఇన్హహి దేఖ నరనాహూ। పన పరిహరి హఠి కరి బిబాహూ ॥
కౌ కహ ఏ భూపతి పహిచానే। ముని సమేత సాదర సనమానే ॥
సఖి పరంతు పను రాఉ న తజీ। బిధి బస హఠి అబిబేకహి భజీ ॥
కౌ కహ జౌం భల అహి బిధాతా। సబ కహఁ సునిఅ ఉచిత ఫలదాతా ॥
తౌ జానకిహి మిలిహి బరు ఏహూ। నాహిన ఆలి ఇహాఁ సందేహూ ॥
జౌ బిధి బస అస బనై సఁజోగూ। తౌ కృతకృత్య హోఇ సబ లోగూ ॥
సఖి హమరేం ఆరతి అతి తాతేం। కబహుఁక ఏ ఆవహిం ఏహి నాతేమ్ ॥
దో. నాహిం త హమ కహుఁ సునహు సఖి ఇన్హ కర దరసను దూరి।
యహ సంఘటు తబ హోఇ జబ పున్య పురాకృత భూరి ॥ 222 ॥
బోలీ అపర కహేహు సఖి నీకా। ఏహిం బిఆహ అతి హిత సబహీం కా ॥
కౌ కహ సంకర చాప కఠోరా। ఏ స్యామల మృదుగాత కిసోరా ॥
సబు అసమంజస అహి సయానీ। యహ సుని అపర కహి మృదు బానీ ॥
సఖి ఇన్హ కహఁ కౌ కౌ అస కహహీం। బడ఼ ప్రభాఉ దేఖత లఘు అహహీమ్ ॥
పరసి జాసు పద పంకజ ధూరీ। తరీ అహల్యా కృత అఘ భూరీ ॥
సో కి రహిహి బిను సివధను తోరేం। యహ ప్రతీతి పరిహరిఅ న భోరేమ్ ॥
జేహిం బిరంచి రచి సీయ సఁవారీ। తేహిం స్యామల బరు రచేఉ బిచారీ ॥
తాసు బచన సుని సబ హరషానీం। ఐసేఇ హౌ కహహిం ముదు బానీ ॥
దో. హియఁ హరషహిం బరషహిం సుమన సుముఖి సులోచని బృంద।
జాహిం జహాఁ జహఁ బంధు దౌ తహఁ తహఁ పరమానంద ॥ 223 ॥
పుర పూరబ దిసి గే దౌ భాఈ। జహఁ ధనుమఖ హిత భూమి బనాఈ ॥
అతి బిస్తార చారు గచ ఢారీ। బిమల బేదికా రుచిర సఁవారీ ॥
చహుఁ దిసి కంచన మంచ బిసాలా। రచే జహాఁ బేఠహిం మహిపాలా ॥
తేహి పాఛేం సమీప చహుఁ పాసా। అపర మంచ మండలీ బిలాసా ॥
కఛుక ఊఁచి సబ భాఁతి సుహాఈ। బైఠహిం నగర లోగ జహఁ జాఈ ॥
తిన్హ కే నికట బిసాల సుహాఏ। ధవల ధామ బహుబరన బనాఏ ॥
జహఁ బైంఠైం దేఖహిం సబ నారీ। జథా జోగు నిజ కుల అనుహారీ ॥
పుర బాలక కహి కహి మృదు బచనా। సాదర ప్రభుహి దేఖావహిం రచనా ॥
దో. సబ సిసు ఏహి మిస ప్రేమబస పరసి మనోహర గాత।
తన పులకహిం అతి హరషు హియఁ దేఖి దేఖి దౌ భ్రాత ॥ 224 ॥
సిసు సబ రామ ప్రేమబస జానే। ప్రీతి సమేత నికేత బఖానే ॥
నిజ నిజ రుచి సబ లేంహిం బోలాఈ। సహిత సనేహ జాహిం దౌ భాఈ ॥
రామ దేఖావహిం అనుజహి రచనా। కహి మృదు మధుర మనోహర బచనా ॥
లవ నిమేష మహఁ భువన నికాయా। రచి జాసు అనుసాసన మాయా ॥
భగతి హేతు సోఇ దీనదయాలా। చితవత చకిత ధనుష మఖసాలా ॥
కౌతుక దేఖి చలే గురు పాహీం। జాని బిలంబు త్రాస మన మాహీమ్ ॥
జాసు త్రాస డర కహుఁ డర హోఈ। భజన ప్రభాఉ దేఖావత సోఈ ॥
కహి బాతేం మృదు మధుర సుహాఈం। కిఏ బిదా బాలక బరిఆఈ ॥
దో. సభయ సప్రేమ బినీత అతి సకుచ సహిత దౌ భాఇ।
గుర పద పంకజ నాఇ సిర బైఠే ఆయసు పాఇ ॥ 225 ॥
నిసి ప్రబేస ముని ఆయసు దీన్హా। సబహీం సంధ్యాబందను కీన్హా ॥
కహత కథా ఇతిహాస పురానీ। రుచిర రజని జుగ జామ సిరానీ ॥
మునిబర సయన కీన్హి తబ జాఈ। లగే చరన చాపన దౌ భాఈ ॥
జిన్హ కే చరన సరోరుహ లాగీ। కరత బిబిధ జప జోగ బిరాగీ ॥
తేఇ దౌ బంధు ప్రేమ జను జీతే। గుర పద కమల పలోటత ప్రీతే ॥
బారబార ముని అగ్యా దీన్హీ। రఘుబర జాఇ సయన తబ కీన్హీ ॥
చాపత చరన లఖను ఉర లాఏఁ। సభయ సప్రేమ పరమ సచు పాఏఁ ॥
పుని పుని ప్రభు కహ సోవహు తాతా। పౌఢ఼ఏ ధరి ఉర పద జలజాతా ॥
దో. ఉఠే లఖన నిసి బిగత సుని అరునసిఖా ధుని కాన ॥
గుర తేం పహిలేహిం జగతపతి జాగే రాము సుజాన ॥ 226 ॥
సకల సౌచ కరి జాఇ నహాఏ। నిత్య నిబాహి మునిహి సిర నాఏ ॥
సమయ జాని గుర ఆయసు పాఈ। లేన ప్రసూన చలే దౌ భాఈ ॥
భూప బాగు బర దేఖేఉ జాఈ। జహఁ బసంత రితు రహీ లోభాఈ ॥
లాగే బిటప మనోహర నానా। బరన బరన బర బేలి బితానా ॥
నవ పల్లవ ఫల సుమాన సుహాఏ। నిజ సంపతి సుర రూఖ లజాఏ ॥
చాతక కోకిల కీర చకోరా। కూజత బిహగ నటత కల మోరా ॥
మధ్య బాగ సరు సోహ సుహావా। మని సోపాన బిచిత్ర బనావా ॥
బిమల సలిలు సరసిజ బహురంగా। జలఖగ కూజత గుంజత భృంగా ॥
దో. బాగు తడ఼ఆగు బిలోకి ప్రభు హరషే బంధు సమేత।
పరమ రమ్య ఆరాము యహు జో రామహి సుఖ దేత ॥ 227 ॥
చహుఁ దిసి చితి పూఁఛి మాలిగన। లగే లేన దల ఫూల ముదిత మన ॥
తేహి అవసర సీతా తహఁ ఆఈ। గిరిజా పూజన జనని పఠాఈ ॥
సంగ సఖీం సబ సుభగ సయానీ। గావహిం గీత మనోహర బానీ ॥
సర సమీప గిరిజా గృహ సోహా। బరని న జాఇ దేఖి మను మోహా ॥
మజ్జను కరి సర సఖిన్హ సమేతా। గీ ముదిత మన గౌరి నికేతా ॥
పూజా కీన్హి అధిక అనురాగా। నిజ అనురూప సుభగ బరు మాగా ॥
ఏక సఖీ సియ సంగు బిహాఈ। గీ రహీ దేఖన ఫులవాఈ ॥
తేహి దౌ బంధు బిలోకే జాఈ। ప్రేమ బిబస సీతా పహిం ఆఈ ॥
దో. తాసు దసా దేఖి సఖిన్హ పులక గాత జలు నైన।
కహు కారను నిజ హరష కర పూఛహి సబ మృదు బైన ॥ 228 ॥
దేఖన బాగు కుఅఁర దుఇ ఆఏ। బయ కిసోర సబ భాఁతి సుహాఏ ॥
స్యామ గౌర కిమి కహౌం బఖానీ। గిరా అనయన నయన బిను బానీ ॥
సుని హరషీఁ సబ సఖీం సయానీ। సియ హియఁ అతి ఉతకంఠా జానీ ॥
ఏక కహి నృపసుత తేఇ ఆలీ। సునే జే ముని సఁగ ఆఏ కాలీ ॥
జిన్హ నిజ రూప మోహనీ డారీ। కీన్హ స్వబస నగర నర నారీ ॥
బరనత ఛబి జహఁ తహఁ సబ లోగూ। అవసి దేఖిఅహిం దేఖన జోగూ ॥
తాసు వచన అతి సియహి సుహానే। దరస లాగి లోచన అకులానే ॥
చలీ అగ్ర కరి ప్రియ సఖి సోఈ। ప్రీతి పురాతన లఖి న కోఈ ॥
దో. సుమిరి సీయ నారద బచన ఉపజీ ప్రీతి పునీత ॥
చకిత బిలోకతి సకల దిసి జను సిసు మృగీ సభీత ॥ 229 ॥
కంకన కింకిని నూపుర ధుని సుని। కహత లఖన సన రాము హృదయఁ గుని ॥
మానహుఁ మదన దుందుభీ దీన్హీ ॥ మనసా బిస్వ బిజయ కహఁ కీన్హీ ॥
అస కహి ఫిరి చితే తేహి ఓరా। సియ ముఖ ససి భే నయన చకోరా ॥
భే బిలోచన చారు అచంచల। మనహుఁ సకుచి నిమి తజే దిగంచల ॥
దేఖి సీయ సోభా సుఖు పావా। హృదయఁ సరాహత బచను న ఆవా ॥
జను బిరంచి సబ నిజ నిపునాఈ। బిరచి బిస్వ కహఁ ప్రగటి దేఖాఈ ॥
సుందరతా కహుఁ సుందర కరీ। ఛబిగృహఁ దీపసిఖా జను బరీ ॥
సబ ఉపమా కబి రహే జుఠారీ। కేహిం పటతరౌం బిదేహకుమారీ ॥
దో. సియ సోభా హియఁ బరని ప్రభు ఆపని దసా బిచారి।
బోలే సుచి మన అనుజ సన బచన సమయ అనుహారి ॥ 230 ॥
తాత జనకతనయా యహ సోఈ। ధనుషజగ్య జేహి కారన హోఈ ॥
పూజన గౌరి సఖీం లై ఆఈ। కరత ప్రకాసు ఫిరి ఫులవాఈ ॥
జాసు బిలోకి అలోకిక సోభా। సహజ పునీత మోర మను ఛోభా ॥
సో సబు కారన జాన బిధాతా। ఫరకహిం సుభద అంగ సును భ్రాతా ॥
రఘుబంసింహ కర సహజ సుభ్AU। మను కుపంథ పగు ధరి న క్AU ॥
మోహి అతిసయ ప్రతీతి మన కేరీ। జేహిం సపనేహుఁ పరనారి న హేరీ ॥
జిన్హ కై లహహిం న రిపు రన పీఠీ। నహిం పావహిం పరతియ మను డీఠీ ॥
మంగన లహహి న జిన్హ కై నాహీం। తే నరబర థోరే జగ మాహీమ్ ॥
దో. కరత బతకహి అనుజ సన మన సియ రూప లోభాన।
ముఖ సరోజ మకరంద ఛబి కరి మధుప ఇవ పాన ॥ 231 ॥
చితవహి చకిత చహూఁ దిసి సీతా। కహఁ గే నృపకిసోర మను చింతా ॥
జహఁ బిలోక మృగ సావక నైనీ। జను తహఁ బరిస కమల సిత శ్రేనీ ॥
లతా ఓట తబ సఖిన్హ లఖాఏ। స్యామల గౌర కిసోర సుహాఏ ॥
దేఖి రూప లోచన లలచానే। హరషే జను నిజ నిధి పహిచానే ॥
థకే నయన రఘుపతి ఛబి దేఖేం। పలకన్హిహూఁ పరిహరీం నిమేషేమ్ ॥
అధిక సనేహఁ దేహ భై భోరీ। సరద ససిహి జను చితవ చకోరీ ॥
లోచన మగ రామహి ఉర ఆనీ। దీన్హే పలక కపాట సయానీ ॥
జబ సియ సఖిన్హ ప్రేమబస జానీ। కహి న సకహిం కఛు మన సకుచానీ ॥
దో. లతాభవన తేం ప్రగట భే తేహి అవసర దౌ భాఇ।
నికసే జను జుగ బిమల బిధు జలద పటల బిలగాఇ ॥ 232 ॥
సోభా సీవఁ సుభగ దౌ బీరా। నీల పీత జలజాభ సరీరా ॥
మోరపంఖ సిర సోహత నీకే। గుచ్ఛ బీచ బిచ కుసుమ కలీ కే ॥
భాల తిలక శ్రమబిందు సుహాఏ। శ్రవన సుభగ భూషన ఛబి ఛాఏ ॥
బికట భృకుటి కచ ఘూఘరవారే। నవ సరోజ లోచన రతనారే ॥
చారు చిబుక నాసికా కపోలా। హాస బిలాస లేత మను మోలా ॥
ముఖఛబి కహి న జాఇ మోహి పాహీం। జో బిలోకి బహు కామ లజాహీమ్ ॥
ఉర మని మాల కంబు కల గీవా। కామ కలభ కర భుజ బలసీంవా ॥
సుమన సమేత బామ కర దోనా। సావఁర కుఅఁర సఖీ సుఠి లోనా ॥
దో. కేహరి కటి పట పీత ధర సుషమా సీల నిధాన।
దేఖి భానుకులభూషనహి బిసరా సఖిన్హ అపాన ॥ 233 ॥
ధరి ధీరజు ఏక ఆలి సయానీ। సీతా సన బోలీ గహి పానీ ॥
బహురి గౌరి కర ధ్యాన కరేహూ। భూపకిసోర దేఖి కిన లేహూ ॥
సకుచి సీయఁ తబ నయన ఉఘారే। సనముఖ దౌ రఘుసింఘ నిహారే ॥
నఖ సిఖ దేఖి రామ కై సోభా। సుమిరి పితా పను మను అతి ఛోభా ॥
పరబస సఖిన్హ లఖీ జబ సీతా। భయు గహరు సబ కహహి సభీతా ॥
పుని ఆఉబ ఏహి బేరిఆఁ కాలీ। అస కహి మన బిహసీ ఏక ఆలీ ॥
గూఢ఼ గిరా సుని సియ సకుచానీ। భయు బిలంబు మాతు భయ మానీ ॥
ధరి బడ఼ఇ ధీర రాము ఉర ఆనే। ఫిరి అపనపు పితుబస జానే ॥
దో. దేఖన మిస మృగ బిహగ తరు ఫిరి బహోరి బహోరి।
నిరఖి నిరఖి రఘుబీర ఛబి బాఢ఼ఇ ప్రీతి న థోరి ॥ 234 ॥
జాని కఠిన సివచాప బిసూరతి। చలీ రాఖి ఉర స్యామల మూరతి ॥
ప్రభు జబ జాత జానకీ జానీ। సుఖ సనేహ సోభా గున ఖానీ ॥
పరమ ప్రేమమయ మృదు మసి కీన్హీ। చారు చిత భీతీం లిఖ లీన్హీ ॥
గీ భవానీ భవన బహోరీ। బంది చరన బోలీ కర జోరీ ॥
జయ జయ గిరిబరరాజ కిసోరీ। జయ మహేస ముఖ చంద చకోరీ ॥
జయ గజ బదన షడ఼ఆనన మాతా। జగత జనని దామిని దుతి గాతా ॥
నహిం తవ ఆది మధ్య అవసానా। అమిత ప్రభాఉ బేదు నహిం జానా ॥
భవ భవ బిభవ పరాభవ కారిని। బిస్వ బిమోహని స్వబస బిహారిని ॥
దో. పతిదేవతా సుతీయ మహుఁ మాతు ప్రథమ తవ రేఖ।
మహిమా అమిత న సకహిం కహి సహస సారదా సేష ॥ 235 ॥
సేవత తోహి సులభ ఫల చారీ। బరదాయనీ పురారి పిఆరీ ॥
దేబి పూజి పద కమల తుమ్హారే। సుర నర ముని సబ హోహిం సుఖారే ॥
మోర మనోరథు జానహు నీకేం। బసహు సదా ఉర పుర సబహీ కేమ్ ॥
కీన్హేఉఁ ప్రగట న కారన తేహీం। అస కహి చరన గహే బైదేహీమ్ ॥
బినయ ప్రేమ బస భీ భవానీ। ఖసీ మాల మూరతి ముసుకానీ ॥
సాదర సియఁ ప్రసాదు సిర ధరేఊ। బోలీ గౌరి హరషు హియఁ భరేఊ ॥
సును సియ సత్య అసీస హమారీ। పూజిహి మన కామనా తుమ్హారీ ॥
నారద బచన సదా సుచి సాచా। సో బరు మిలిహి జాహిం మను రాచా ॥
ఛం. మను జాహిం రాచేఉ మిలిహి సో బరు సహజ సుందర సాఁవరో।
కరునా నిధాన సుజాన సీలు సనేహు జానత రావరో ॥
ఏహి భాఁతి గౌరి అసీస సుని సియ సహిత హియఁ హరషీం అలీ।
తులసీ భవానిహి పూజి పుని పుని ముదిత మన మందిర చలీ ॥
సో. జాని గౌరి అనుకూల సియ హియ హరషు న జాఇ కహి।
మంజుల మంగల మూల బామ అంగ ఫరకన లగే ॥ 236 ॥
హృదయఁ సరాహత సీయ లోనాఈ। గుర సమీప గవనే దౌ భాఈ ॥
రామ కహా సబు కౌసిక పాహీం। సరల సుభాఉ ఛుఅత ఛల నాహీమ్ ॥
సుమన పాఇ ముని పూజా కీన్హీ। పుని అసీస దుహు భాఇన్హ దీన్హీ ॥
సుఫల మనోరథ హోహుఁ తుమ్హారే। రాము లఖను సుని భే సుఖారే ॥
కరి భోజను మునిబర బిగ్యానీ। లగే కహన కఛు కథా పురానీ ॥
బిగత దివసు గురు ఆయసు పాఈ। సంధ్యా కరన చలే దౌ భాఈ ॥
ప్రాచీ దిసి ససి ఉయు సుహావా। సియ ముఖ సరిస దేఖి సుఖు పావా ॥
బహురి బిచారు కీన్హ మన మాహీం। సీయ బదన సమ హిమకర నాహీమ్ ॥
దో. జనము సింధు పుని బంధు బిషు దిన మలీన సకలంక।
సియ ముఖ సమతా పావ కిమి చందు బాపురో రంక ॥ 237 ॥
ఘటి బఢ఼ఇ బిరహని దుఖదాఈ। గ్రసి రాహు నిజ సంధిహిం పాఈ ॥
కోక సికప్రద పంకజ ద్రోహీ। అవగున బహుత చంద్రమా తోహీ ॥
బైదేహీ ముఖ పటతర దీన్హే। హోఇ దోష బడ఼ అనుచిత కీన్హే ॥
సియ ముఖ ఛబి బిధు బ్యాజ బఖానీ। గురు పహిం చలే నిసా బడ఼ఇ జానీ ॥
కరి ముని చరన సరోజ ప్రనామా। ఆయసు పాఇ కీన్హ బిశ్రామా ॥
బిగత నిసా రఘునాయక జాగే। బంధు బిలోకి కహన అస లాగే ॥
ఉదు అరున అవలోకహు తాతా। పంకజ కోక లోక సుఖదాతా ॥
బోలే లఖను జోరి జుగ పానీ। ప్రభు ప్రభాఉ సూచక మృదు బానీ ॥
దో. అరునోదయఁ సకుచే కుముద ఉడగన జోతి మలీన।
జిమి తుమ్హార ఆగమన సుని భే నృపతి బలహీన ॥ 238 ॥
నృప సబ నఖత కరహిం ఉజిఆరీ। టారి న సకహిం చాప తమ భారీ ॥
కమల కోక మధుకర ఖగ నానా। హరషే సకల నిసా అవసానా ॥
ఐసేహిం ప్రభు సబ భగత తుమ్హారే। హోఇహహిం టూటేం ధనుష సుఖారే ॥
ఉయు భాను బిను శ్రమ తమ నాసా। దురే నఖత జగ తేజు ప్రకాసా ॥
రబి నిజ ఉదయ బ్యాజ రఘురాయా। ప్రభు ప్రతాపు సబ నృపన్హ దిఖాయా ॥
తవ భుజ బల మహిమా ఉదఘాటీ। ప్రగటీ ధను బిఘటన పరిపాటీ ॥
బంధు బచన సుని ప్రభు ముసుకానే। హోఇ సుచి సహజ పునీత నహానే ॥
నిత్యక్రియా కరి గురు పహిం ఆఏ। చరన సరోజ సుభగ సిర నాఏ ॥
సతానందు తబ జనక బోలాఏ। కౌసిక ముని పహిం తురత పఠాఏ ॥
జనక బినయ తిన్హ ఆఇ సునాఈ। హరషే బోలి లిఏ దౌ భాఈ ॥
దో. సతానందఅ బంది ప్రభు బైఠే గుర పహిం జాఇ।
చలహు తాత ముని కహేఉ తబ పఠవా జనక బోలాఇ ॥ 239 ॥
సీయ స్వయంబరు దేఖిఅ జాఈ। ఈసు కాహి ధౌం దేఇ బడ఼ఆఈ ॥
లఖన కహా జస భాజను సోఈ। నాథ కృపా తవ జాపర హోఈ ॥
హరషే ముని సబ సుని బర బానీ। దీన్హి అసీస సబహిం సుఖు మానీ ॥
పుని మునిబృంద సమేత కృపాలా। దేఖన చలే ధనుషమఖ సాలా ॥
రంగభూమి ఆఏ దౌ భాఈ। అసి సుధి సబ పురబాసింహ పాఈ ॥
చలే సకల గృహ కాజ బిసారీ। బాల జుబాన జరఠ నర నారీ ॥
దేఖీ జనక భీర భై భారీ। సుచి సేవక సబ లిఏ హఁకారీ ॥
తురత సకల లోగన్హ పహిం జాహూ। ఆసన ఉచిత దేహూ సబ కాహూ ॥
దో. కహి మృదు బచన బినీత తిన్హ బైఠారే నర నారి।
ఉత్తమ మధ్యమ నీచ లఘు నిజ నిజ థల అనుహారి ॥ 240 ॥
రాజకుఅఁర తేహి అవసర ఆఏ। మనహుఁ మనోహరతా తన ఛాఏ ॥
గున సాగర నాగర బర బీరా। సుందర స్యామల గౌర సరీరా ॥
రాజ సమాజ బిరాజత రూరే। ఉడగన మహుఁ జను జుగ బిధు పూరే ॥
జిన్హ కేం రహీ భావనా జైసీ। ప్రభు మూరతి తిన్హ దేఖీ తైసీ ॥
దేఖహిం రూప మహా రనధీరా। మనహుఁ బీర రసు ధరేం సరీరా ॥
డరే కుటిల నృప ప్రభుహి నిహారీ। మనహుఁ భయానక మూరతి భారీ ॥
రహే అసుర ఛల ఛోనిప బేషా। తిన్హ ప్రభు ప్రగట కాలసమ దేఖా ॥
పురబాసింహ దేఖే దౌ భాఈ। నరభూషన లోచన సుఖదాఈ ॥
దో. నారి బిలోకహిం హరషి హియఁ నిజ నిజ రుచి అనురూప।
జను సోహత సింగార ధరి మూరతి పరమ అనూప ॥ 241 ॥
బిదుషన్హ ప్రభు బిరాటమయ దీసా। బహు ముఖ కర పగ లోచన సీసా ॥
జనక జాతి అవలోకహిం కైసైం। సజన సగే ప్రియ లాగహిం జైసేమ్ ॥
సహిత బిదేహ బిలోకహిం రానీ। సిసు సమ ప్రీతి న జాతి బఖానీ ॥
జోగిన్హ పరమ తత్త్వమయ భాసా। సాంత సుద్ధ సమ సహజ ప్రకాసా ॥
హరిభగతన్హ దేఖే దౌ భ్రాతా। ఇష్టదేవ ఇవ సబ సుఖ దాతా ॥
రామహి చితవ భాయఁ జేహి సీయా। సో సనేహు సుఖు నహిం కథనీయా ॥
ఉర అనుభవతి న కహి సక సోఊ। కవన ప్రకార కహై కబి కోఊ ॥
ఏహి బిధి రహా జాహి జస భ్AU। తేహిం తస దేఖేఉ కోసలర్AU ॥
దో. రాజత రాజ సమాజ మహుఁ కోసలరాజ కిసోర।
సుందర స్యామల గౌర తన బిస్వ బిలోచన చోర ॥ 242 ॥
సహజ మనోహర మూరతి దోఊ। కోటి కామ ఉపమా లఘు సోఊ ॥
సరద చంద నిందక ముఖ నీకే। నీరజ నయన భావతే జీ కే ॥
చితవత చారు మార మను హరనీ। భావతి హృదయ జాతి నహీం బరనీ ॥
కల కపోల శ్రుతి కుండల లోలా। చిబుక అధర సుందర మృదు బోలా ॥
కుముదబంధు కర నిందక హాఁసా। భృకుటీ బికట మనోహర నాసా ॥
భాల బిసాల తిలక ఝలకాహీం। కచ బిలోకి అలి అవలి లజాహీమ్ ॥
పీత చౌతనీం సిరన్హి సుహాఈ। కుసుమ కలీం బిచ బీచ బనాఈమ్ ॥
రేఖేం రుచిర కంబు కల గీవాఁ। జను త్రిభువన సుషమా కీ సీవాఁ ॥
దో. కుంజర మని కంఠా కలిత ఉరన్హి తులసికా మాల।
బృషభ కంధ కేహరి ఠవని బల నిధి బాహు బిసాల ॥ 243 ॥
కటి తూనీర పీత పట బాఁధే। కర సర ధనుష బామ బర కాఁధే ॥
పీత జగ్య ఉపబీత సుహాఏ। నఖ సిఖ మంజు మహాఛబి ఛాఏ ॥
దేఖి లోగ సబ భే సుఖారే। ఏకటక లోచన చలత న తారే ॥
హరషే జనకు దేఖి దౌ భాఈ। ముని పద కమల గహే తబ జాఈ ॥
కరి బినతీ నిజ కథా సునాఈ। రంగ అవని సబ మునిహి దేఖాఈ ॥
జహఁ జహఁ జాహి కుఅఁర బర దోఊ। తహఁ తహఁ చకిత చితవ సబు కోఊ ॥
నిజ నిజ రుఖ రామహి సబు దేఖా। కౌ న జాన కఛు మరము బిసేషా ॥
భలి రచనా ముని నృప సన కహేఊ। రాజాఁ ముదిత మహాసుఖ లహేఊ ॥
దో. సబ మంచన్హ తే మంచు ఏక సుందర బిసద బిసాల।
ముని సమేత దౌ బంధు తహఁ బైఠారే మహిపాల ॥ 244 ॥
ప్రభుహి దేఖి సబ నృప హిఁయఁ హారే। జను రాకేస ఉదయ భేఁ తారే ॥
అసి ప్రతీతి సబ కే మన మాహీం। రామ చాప తోరబ సక నాహీమ్ ॥
బిను భంజేహుఁ భవ ధనుషు బిసాలా। మేలిహి సీయ రామ ఉర మాలా ॥
అస బిచారి గవనహు ఘర భాఈ। జసు ప్రతాపు బలు తేజు గవాఁఈ ॥
బిహసే అపర భూప సుని బానీ। జే అబిబేక అంధ అభిమానీ ॥
తోరేహుఁ ధనుషు బ్యాహు అవగాహా। బిను తోరేం కో కుఅఁరి బిఆహా ॥
ఏక బార కాలు కిన హోఊ। సియ హిత సమర జితబ హమ సోఊ ॥
యహ సుని అవర మహిప ముసకానే। ధరమసీల హరిభగత సయానే ॥
సో. సీయ బిఆహబి రామ గరబ దూరి కరి నృపన్హ కే ॥
జీతి కో సక సంగ్రామ దసరథ కే రన బాఁకురే ॥ 245 ॥
బ్యర్థ మరహు జని గాల బజాఈ। మన మోదకన్హి కి భూఖ బుతాఈ ॥
సిఖ హమారి సుని పరమ పునీతా। జగదంబా జానహు జియఁ సీతా ॥
జగత పితా రఘుపతిహి బిచారీ। భరి లోచన ఛబి లేహు నిహారీ ॥
సుందర సుఖద సకల గున రాసీ। ఏ దౌ బంధు సంభు ఉర బాసీ ॥
సుధా సముద్ర సమీప బిహాఈ। మృగజలు నిరఖి మరహు కత ధాఈ ॥
కరహు జాఇ జా కహుఁ జోఈ భావా। హమ తౌ ఆజు జనమ ఫలు పావా ॥
అస కహి భలే భూప అనురాగే। రూప అనూప బిలోకన లాగే ॥
దేఖహిం సుర నభ చఢ఼ఏ బిమానా। బరషహిం సుమన కరహిం కల గానా ॥
దో. జాని సుఅవసరు సీయ తబ పఠీ జనక బోలాఈ।
చతుర సఖీం సుందర సకల సాదర చలీం లవాఈమ్ ॥ 246 ॥
సియ సోభా నహిం జాఇ బఖానీ। జగదంబికా రూప గున ఖానీ ॥
ఉపమా సకల మోహి లఘు లాగీం। ప్రాకృత నారి అంగ అనురాగీమ్ ॥
సియ బరనిఅ తేఇ ఉపమా దేఈ। కుకబి కహాఇ అజసు కో లేఈ ॥
జౌ పటతరిఅ తీయ సమ సీయా। జగ అసి జుబతి కహాఁ కమనీయా ॥
గిరా ముఖర తన అరధ భవానీ। రతి అతి దుఖిత అతను పతి జానీ ॥
బిష బారునీ బంధు ప్రియ జేహీ। కహిఅ రమాసమ కిమి బైదేహీ ॥
జౌ ఛబి సుధా పయోనిధి హోఈ। పరమ రూపమయ కచ్ఛప సోఈ ॥
సోభా రజు మందరు సింగారూ। మథై పాని పంకజ నిజ మారూ ॥
దో. ఏహి బిధి ఉపజై లచ్ఛి జబ సుందరతా సుఖ మూల।
తదపి సకోచ సమేత కబి కహహిం సీయ సమతూల ॥ 247 ॥
చలిం సంగ లై సఖీం సయానీ। గావత గీత మనోహర బానీ ॥
సోహ నవల తను సుందర సారీ। జగత జనని అతులిత ఛబి భారీ ॥
భూషన సకల సుదేస సుహాఏ। అంగ అంగ రచి సఖిన్హ బనాఏ ॥
రంగభూమి జబ సియ పగు ధారీ। దేఖి రూప మోహే నర నారీ ॥
హరషి సురన్హ దుందుభీం బజాఈ। బరషి ప్రసూన అపఛరా గాఈ ॥
పాని సరోజ సోహ జయమాలా। అవచట చితే సకల భుఆలా ॥
సీయ చకిత చిత రామహి చాహా। భే మోహబస సబ నరనాహా ॥
ముని సమీప దేఖే దౌ భాఈ। లగే లలకి లోచన నిధి పాఈ ॥
దో. గురజన లాజ సమాజు బడ఼ దేఖి సీయ సకుచాని ॥
లాగి బిలోకన సఖిన్హ తన రఘుబీరహి ఉర ఆని ॥ 248 ॥
రామ రూపు అరు సియ ఛబి దేఖేం। నర నారిన్హ పరిహరీం నిమేషేమ్ ॥
సోచహిం సకల కహత సకుచాహీం। బిధి సన బినయ కరహిం మన మాహీమ్ ॥
హరు బిధి బేగి జనక జడ఼తాఈ। మతి హమారి అసి దేహి సుహాఈ ॥
బిను బిచార పను తజి నరనాహు। సీయ రామ కర కరై బిబాహూ ॥
జగ భల కహహి భావ సబ కాహూ। హఠ కీన్హే అంతహుఁ ఉర దాహూ ॥
ఏహిం లాలసాఁ మగన సబ లోగూ। బరు సాఁవరో జానకీ జోగూ ॥
తబ బందీజన జనక బౌలాఏ। బిరిదావలీ కహత చలి ఆఏ ॥
కహ నృప జాఇ కహహు పన మోరా। చలే భాట హియఁ హరషు న థోరా ॥
దో. బోలే బందీ బచన బర సునహు సకల మహిపాల।
పన బిదేహ కర కహహిం హమ భుజా ఉఠాఇ బిసాల ॥ 249 ॥
నృప భుజబల బిధు సివధను రాహూ। గరుఅ కఠోర బిదిత సబ కాహూ ॥
రావను బాను మహాభట భారే। దేఖి సరాసన గవఁహిం సిధారే ॥
సోఇ పురారి కోదండు కఠోరా। రాజ సమాజ ఆజు జోఇ తోరా ॥
త్రిభువన జయ సమేత బైదేహీ ॥ బినహిం బిచార బరి హఠి తేహీ ॥
సుని పన సకల భూప అభిలాషే। భటమానీ అతిసయ మన మాఖే ॥
పరికర బాఁధి ఉఠే అకులాఈ। చలే ఇష్టదేవన్హ సిర నాఈ ॥
తమకి తాకి తకి సివధను ధరహీం। ఉఠి న కోటి భాఁతి బలు కరహీమ్ ॥
జిన్హ కే కఛు బిచారు మన మాహీం। చాప సమీప మహీప న జాహీమ్ ॥
దో. తమకి ధరహిం ధను మూఢ఼ నృప ఉఠి న చలహిం లజాఇ।
మనహుఁ పాఇ భట బాహుబలు అధికు అధికు గరుఆఇ ॥ 250 ॥