Sri Rama Charita Manasa – Balakanda Telugu
శ్రీ రామ చరిత మానస – బాలకాండ తెలుగు
॥ శ్రీ గణేశాయ నమః ॥
శ్రీజానకీవల్లభో విజయతే
శ్రీ రామచరిత మానస
ప్రథమ సోపాన (బాలకాండ)
వర్ణానామర్థసంఘానాం రసానాం ఛందసామపి।
మంగలానాం చ కర్త్తారౌ వందే వాణీవినాయకౌ ॥ 1 ॥
భవానీశంకరౌ వందే శ్రద్ధావిశ్వాసరూపిణౌ।
యాభ్యాం వినా న పశ్యంతి సిద్ధాఃస్వాంతఃస్థమీశ్వరమ్ ॥ 2 ॥
వందే బోధమయం నిత్యం గురుం శంకరరూపిణం।
యమాశ్రితో హి వక్రోఽపి చంద్రః సర్వత్ర వంద్యతే ॥ 3 ॥
సీతారామగుణగ్రామపుణ్యారణ్యవిహారిణౌ।
వందే విశుద్ధవిజ్ఞానౌ కబీశ్వరకపీశ్వరౌ ॥ 4 ॥
ఉద్భవస్థితిసంహారకారిణీం క్లేశహారిణీం।
సర్వశ్రేయస్కరీం సీతాం నతోఽహం రామవల్లభామ్ ॥ 5 ॥
యన్మాయావశవర్తిం విశ్వమఖిలం బ్రహ్మాదిదేవాసురా
యత్సత్వాదమృషైవ భాతి సకలం రజ్జౌ యథాహేర్భ్రమః।
యత్పాదప్లవమేకమేవ హి భవాంభోధేస్తితీర్షావతాం
వందేఽహం తమశేషకారణపరం రామాఖ్యమీశం హరిమ్ ॥ 6 ॥
నానాపురాణనిగమాగమసమ్మతం యద్
రామాయణే నిగదితం క్వచిదన్యతోఽపి।
స్వాంతఃసుఖాయ తులసీ రఘునాథగాథా-
భాషానిబంధమతిమంజులమాతనోతి ॥ 7 ॥
సో. జో సుమిరత సిధి హోఇ గన నాయక కరిబర బదన।
కరు అనుగ్రహ సోఇ బుద్ధి రాసి సుభ గున సదన ॥ 1 ॥
మూక హోఇ బాచాల పంగు చఢి గిరిబర గహన।
జాసు కృపాఁ సో దయాల ద్రవు సకల కలి మల దహన ॥ 2 ॥
నీల సరోరుహ స్యామ తరున అరున బారిజ నయన।
కరు సో మమ ఉర ధామ సదా ఛీరసాగర సయన ॥ 3 ॥
కుంద ఇందు సమ దేహ ఉమా రమన కరునా అయన।
జాహి దీన పర నేహ కరు కృపా మర్దన మయన ॥ 4 ॥
బందు గురు పద కంజ కృపా సింధు నరరూప హరి।
మహామోహ తమ పుంజ జాసు బచన రబి కర నికర ॥ 5 ॥
బందు గురు పద పదుమ పరాగా। సురుచి సుబాస సరస అనురాగా ॥
అమియ మూరిమయ చూరన చారూ। సమన సకల భవ రుజ పరివారూ ॥
సుకృతి సంభు తన బిమల బిభూతీ। మంజుల మంగల మోద ప్రసూతీ ॥
జన మన మంజు ముకుర మల హరనీ। కిఏఁ తిలక గున గన బస కరనీ ॥
శ్రీగుర పద నఖ మని గన జోతీ। సుమిరత దిబ్య ద్రృష్టి హియఁ హోతీ ॥
దలన మోహ తమ సో సప్రకాసూ। బడ఼ఏ భాగ ఉర ఆవి జాసూ ॥
ఉఘరహిం బిమల బిలోచన హీ కే। మిటహిం దోష దుఖ భవ రజనీ కే ॥
సూఝహిం రామ చరిత మని మానిక। గుపుత ప్రగట జహఁ జో జేహి ఖానిక ॥
దో. జథా సుఅంజన అంజి దృగ సాధక సిద్ధ సుజాన।
కౌతుక దేఖత సైల బన భూతల భూరి నిధాన ॥ 1 ॥
గురు పద రజ మృదు మంజుల అంజన। నయన అమిఅ దృగ దోష బిభంజన ॥
తేహిం కరి బిమల బిబేక బిలోచన। బరనుఁ రామ చరిత భవ మోచన ॥
బందుఁ ప్రథమ మహీసుర చరనా। మోహ జనిత సంసయ సబ హరనా ॥
సుజన సమాజ సకల గున ఖానీ। కరుఁ ప్రనామ సప్రేమ సుబానీ ॥
సాధు చరిత సుభ చరిత కపాసూ। నిరస బిసద గునమయ ఫల జాసూ ॥
జో సహి దుఖ పరఛిద్ర దురావా। బందనీయ జేహిం జగ జస పావా ॥
ముద మంగలమయ సంత సమాజూ। జో జగ జంగమ తీరథరాజూ ॥
రామ భక్తి జహఁ సురసరి ధారా। సరసి బ్రహ్మ బిచార ప్రచారా ॥
బిధి నిషేధమయ కలి మల హరనీ। కరమ కథా రబినందని బరనీ ॥
హరి హర కథా బిరాజతి బేనీ। సునత సకల ముద మంగల దేనీ ॥
బటు బిస్వాస అచల నిజ ధరమా। తీరథరాజ సమాజ సుకరమా ॥
సబహిం సులభ సబ దిన సబ దేసా। సేవత సాదర సమన కలేసా ॥
అకథ అలౌకిక తీరథర్AU। దేఇ సద్య ఫల ప్రగట ప్రభ్AU ॥
దో. సుని సముఝహిం జన ముదిత మన మజ్జహిం అతి అనురాగ।
లహహిం చారి ఫల అఛత తను సాధు సమాజ ప్రయాగ ॥ 2 ॥
మజ్జన ఫల పేఖిఅ తతకాలా। కాక హోహిం పిక బకు మరాలా ॥
సుని ఆచరజ కరై జని కోఈ। సతసంగతి మహిమా నహిం గోఈ ॥
బాలమీక నారద ఘటజోనీ। నిజ నిజ ముఖని కహీ నిజ హోనీ ॥
జలచర థలచర నభచర నానా। జే జడ఼ చేతన జీవ జహానా ॥
మతి కీరతి గతి భూతి భలాఈ। జబ జేహిం జతన జహాఁ జేహిం పాఈ ॥
సో జానబ సతసంగ ప్రభ్AU। లోకహుఁ బేద న ఆన ఉప్AU ॥
బిను సతసంగ బిబేక న హోఈ। రామ కృపా బిను సులభ న సోఈ ॥
సతసంగత ముద మంగల మూలా। సోఇ ఫల సిధి సబ సాధన ఫూలా ॥
సఠ సుధరహిం సతసంగతి పాఈ। పారస పరస కుధాత సుహాఈ ॥
బిధి బస సుజన కుసంగత పరహీం। ఫని మని సమ నిజ గున అనుసరహీమ్ ॥
బిధి హరి హర కబి కోబిద బానీ। కహత సాధు మహిమా సకుచానీ ॥
సో మో సన కహి జాత న కైసేం। సాక బనిక మని గున గన జైసేమ్ ॥
దో. బందుఁ సంత సమాన చిత హిత అనహిత నహిం కోఇ।
అంజలి గత సుభ సుమన జిమి సమ సుగంధ కర దోఇ ॥ 3(క) ॥
సంత సరల చిత జగత హిత జాని సుభాఉ సనేహు।
బాలబినయ సుని కరి కృపా రామ చరన రతి దేహు ॥ 3(ఖ) ॥
బహురి బంది ఖల గన సతిభాఏఁ। జే బిను కాజ దాహినేహు బాఏఁ ॥
పర హిత హాని లాభ జిన్హ కేరేం। ఉజరేం హరష బిషాద బసేరేమ్ ॥
హరి హర జస రాకేస రాహు సే। పర అకాజ భట సహసబాహు సే ॥
జే పర దోష లఖహిం సహసాఖీ। పర హిత ఘృత జిన్హ కే మన మాఖీ ॥
తేజ కృసాను రోష మహిషేసా। అఘ అవగున ధన ధనీ ధనేసా ॥
ఉదయ కేత సమ హిత సబహీ కే। కుంభకరన సమ సోవత నీకే ॥
పర అకాజు లగి తను పరిహరహీం। జిమి హిమ ఉపల కృషీ దలి గరహీమ్ ॥
బందుఁ ఖల జస సేష సరోషా। సహస బదన బరని పర దోషా ॥
పుని ప్రనవుఁ పృథురాజ సమానా। పర అఘ సుని సహస దస కానా ॥
బహురి సక్ర సమ బినవుఁ తేహీ। సంతత సురానీక హిత జేహీ ॥
బచన బజ్ర జేహి సదా పిఆరా। సహస నయన పర దోష నిహారా ॥
దో. ఉదాసీన అరి మీత హిత సునత జరహిం ఖల రీతి।
జాని పాని జుగ జోరి జన బినతీ కరి సప్రీతి ॥ 4 ॥
మైం అపనీ దిసి కీన్హ నిహోరా। తిన్హ నిజ ఓర న లాఉబ భోరా ॥
బాయస పలిఅహిం అతి అనురాగా। హోహిం నిరామిష కబహుఁ కి కాగా ॥
బందుఁ సంత అసజ్జన చరనా। దుఖప్రద ఉభయ బీచ కఛు బరనా ॥
బిఛురత ఏక ప్రాన హరి లేహీం। మిలత ఏక దుఖ దారున దేహీమ్ ॥
ఉపజహిం ఏక సంగ జగ మాహీం। జలజ జోంక జిమి గున బిలగాహీమ్ ॥
సుధా సురా సమ సాధూ అసాధూ। జనక ఏక జగ జలధి అగాధూ ॥
భల అనభల నిజ నిజ కరతూతీ। లహత సుజస అపలోక బిభూతీ ॥
సుధా సుధాకర సురసరి సాధూ। గరల అనల కలిమల సరి బ్యాధూ ॥
గున అవగున జానత సబ కోఈ। జో జేహి భావ నీక తేహి సోఈ ॥
దో. భలో భలాఇహి పై లహి లహి నిచాఇహి నీచు।
సుధా సరాహిఅ అమరతాఁ గరల సరాహిఅ మీచు ॥ 5 ॥
ఖల అఘ అగున సాధూ గున గాహా। ఉభయ అపార ఉదధి అవగాహా ॥
తేహి తేం కఛు గున దోష బఖానే। సంగ్రహ త్యాగ న బిను పహిచానే ॥
భలేఉ పోచ సబ బిధి ఉపజాఏ। గని గున దోష బేద బిలగాఏ ॥
కహహిం బేద ఇతిహాస పురానా। బిధి ప్రపంచు గున అవగున సానా ॥
దుఖ సుఖ పాప పున్య దిన రాతీ। సాధు అసాధు సుజాతి కుజాతీ ॥
దానవ దేవ ఊఁచ అరు నీచూ। అమిఅ సుజీవను మాహురు మీచూ ॥
మాయా బ్రహ్మ జీవ జగదీసా। లచ్ఛి అలచ్ఛి రంక అవనీసా ॥
కాసీ మగ సురసరి క్రమనాసా। మరు మారవ మహిదేవ గవాసా ॥
సరగ నరక అనురాగ బిరాగా। నిగమాగమ గున దోష బిభాగా ॥
దో. జడ఼ చేతన గున దోషమయ బిస్వ కీన్హ కరతార।
సంత హంస గున గహహిం పయ పరిహరి బారి బికార ॥ 6 ॥
అస బిబేక జబ దేఇ బిధాతా। తబ తజి దోష గునహిం మను రాతా ॥
కాల సుభాఉ కరమ బరిఆఈ। భలేఉ ప్రకృతి బస చుకి భలాఈ ॥
సో సుధారి హరిజన జిమి లేహీం। దలి దుఖ దోష బిమల జసు దేహీమ్ ॥
ఖలు కరహిం భల పాఇ సుసంగూ। మిటి న మలిన సుభాఉ అభంగూ ॥
లఖి సుబేష జగ బంచక జేఊ। బేష ప్రతాప పూజిఅహిం తేఊ ॥
ఉధరహిం అంత న హోఇ నిబాహూ। కాలనేమి జిమి రావన రాహూ ॥
కిఏహుఁ కుబేష సాధు సనమానూ। జిమి జగ జామవంత హనుమానూ ॥
హాని కుసంగ సుసంగతి లాహూ। లోకహుఁ బేద బిదిత సబ కాహూ ॥
గగన చఢ఼ఇ రజ పవన ప్రసంగా। కీచహిం మిలి నీచ జల సంగా ॥
సాధు అసాధు సదన సుక సారీం। సుమిరహిం రామ దేహిం గని గారీ ॥
ధూమ కుసంగతి కారిఖ హోఈ। లిఖిఅ పురాన మంజు మసి సోఈ ॥
సోఇ జల అనల అనిల సంఘాతా। హోఇ జలద జగ జీవన దాతా ॥
దో. గ్రహ భేషజ జల పవన పట పాఇ కుజోగ సుజోగ।
హోహి కుబస్తు సుబస్తు జగ లఖహిం సులచ్ఛన లోగ ॥ 7(క) ॥
సమ ప్రకాస తమ పాఖ దుహుఁ నామ భేద బిధి కీన్హ।
ససి సోషక పోషక సముఝి జగ జస అపజస దీన్హ ॥ 7(ఖ) ॥
జడ఼ చేతన జగ జీవ జత సకల రామమయ జాని।
బందుఁ సబ కే పద కమల సదా జోరి జుగ పాని ॥ 7(గ) ॥
దేవ దనుజ నర నాగ ఖగ ప్రేత పితర గంధర్బ।
బందుఁ కింనర రజనిచర కృపా కరహు అబ సర్బ ॥ 7(ఘ) ॥
ఆకర చారి లాఖ చౌరాసీ। జాతి జీవ జల థల నభ బాసీ ॥
సీయ రామమయ సబ జగ జానీ। కరుఁ ప్రనామ జోరి జుగ పానీ ॥
జాని కృపాకర కింకర మోహూ। సబ మిలి కరహు ఛాడ఼ఇ ఛల ఛోహూ ॥
నిజ బుధి బల భరోస మోహి నాహీం। తాతేం బినయ కరుఁ సబ పాహీ ॥
కరన చహుఁ రఘుపతి గున గాహా। లఘు మతి మోరి చరిత అవగాహా ॥
సూఝ న ఏకు అంగ ఉప్AU। మన మతి రంక మనోరథ ర్AU ॥
మతి అతి నీచ ఊఁచి రుచి ఆఛీ। చహిఅ అమిఅ జగ జురి న ఛాఛీ ॥
ఛమిహహిం సజ్జన మోరి ఢిఠాఈ। సునిహహిం బాలబచన మన లాఈ ॥
జౌ బాలక కహ తోతరి బాతా। సునహిం ముదిత మన పితు అరు మాతా ॥
హఁసిహహి కూర కుటిల కుబిచారీ। జే పర దూషన భూషనధారీ ॥
నిజ కవిత కేహి లాగ న నీకా। సరస హౌ అథవా అతి ఫీకా ॥
జే పర భనితి సునత హరషాహీ। తే బర పురుష బహుత జగ నాహీమ్ ॥
జగ బహు నర సర సరి సమ భాఈ। జే నిజ బాఢ఼ఇ బఢ఼హిం జల పాఈ ॥
సజ్జన సకృత సింధు సమ కోఈ। దేఖి పూర బిధు బాఢ఼ఇ జోఈ ॥
దో. భాగ ఛోట అభిలాషు బడ఼ కరుఁ ఏక బిస్వాస।
పైహహిం సుఖ సుని సుజన సబ ఖల కరహహిం ఉపహాస ॥ 8 ॥
ఖల పరిహాస హోఇ హిత మోరా। కాక కహహిం కలకంఠ కఠోరా ॥
హంసహి బక దాదుర చాతకహీ। హఁసహిం మలిన ఖల బిమల బతకహీ ॥
కబిత రసిక న రామ పద నేహూ। తిన్హ కహఁ సుఖద హాస రస ఏహూ ॥
భాషా భనితి భోరి మతి మోరీ। హఁసిబే జోగ హఁసేం నహిం ఖోరీ ॥
ప్రభు పద ప్రీతి న సాముఝి నీకీ। తిన్హహి కథా సుని లాగహి ఫీకీ ॥
హరి హర పద రతి మతి న కుతరకీ। తిన్హ కహుఁ మధుర కథా రఘువర కీ ॥
రామ భగతి భూషిత జియఁ జానీ। సునిహహిం సుజన సరాహి సుబానీ ॥
కబి న హౌఁ నహిం బచన ప్రబీనూ। సకల కలా సబ బిద్యా హీనూ ॥
ఆఖర అరథ అలంకృతి నానా। ఛంద ప్రబంధ అనేక బిధానా ॥
భావ భేద రస భేద అపారా। కబిత దోష గున బిబిధ ప్రకారా ॥
కబిత బిబేక ఏక నహిం మోరేం। సత్య కహుఁ లిఖి కాగద కోరే ॥
దో. భనితి మోరి సబ గున రహిత బిస్వ బిదిత గున ఏక।
సో బిచారి సునిహహిం సుమతి జిన్హ కేం బిమల బివేక ॥ 9 ॥
ఏహి మహఁ రఘుపతి నామ ఉదారా। అతి పావన పురాన శ్రుతి సారా ॥
మంగల భవన అమంగల హారీ। ఉమా సహిత జేహి జపత పురారీ ॥
భనితి బిచిత్ర సుకబి కృత జోఊ। రామ నామ బిను సోహ న సోఊ ॥
బిధుబదనీ సబ భాఁతి సఁవారీ। సోన న బసన బినా బర నారీ ॥
సబ గున రహిత కుకబి కృత బానీ। రామ నామ జస అంకిత జానీ ॥
సాదర కహహిం సునహిం బుధ తాహీ। మధుకర సరిస సంత గునగ్రాహీ ॥
జదపి కబిత రస ఏకు నాహీ। రామ ప్రతాప ప్రకట ఏహి మాహీమ్ ॥
సోఇ భరోస మోరేం మన ఆవా। కేహిం న సుసంగ బడప్పను పావా ॥
ధూము తజి సహజ కరుఆఈ। అగరు ప్రసంగ సుగంధ బసాఈ ॥
భనితి భదేస బస్తు భలి బరనీ। రామ కథా జగ మంగల కరనీ ॥
ఛం. మంగల కరని కలి మల హరని తులసీ కథా రఘునాథ కీ ॥
గతి కూర కబితా సరిత కీ జ్యోం సరిత పావన పాథ కీ ॥
ప్రభు సుజస సంగతి భనితి భలి హోఇహి సుజన మన భావనీ ॥
భవ అంగ భూతి మసాన కీ సుమిరత సుహావని పావనీ ॥
దో. ప్రియ లాగిహి అతి సబహి మమ భనితి రామ జస సంగ।
దారు బిచారు కి కరి కౌ బందిఅ మలయ ప్రసంగ ॥ 10(క) ॥
స్యామ సురభి పయ బిసద అతి గునద కరహిం సబ పాన।
గిరా గ్రామ్య సియ రామ జస గావహిం సునహిం సుజాన ॥ 10(ఖ) ॥
మని మానిక ముకుతా ఛబి జైసీ। అహి గిరి గజ సిర సోహ న తైసీ ॥
నృప కిరీట తరునీ తను పాఈ। లహహిం సకల సోభా అధికాఈ ॥
తైసేహిం సుకబి కబిత బుధ కహహీం। ఉపజహిం అనత అనత ఛబి లహహీమ్ ॥
భగతి హేతు బిధి భవన బిహాఈ। సుమిరత సారద ఆవతి ధాఈ ॥
రామ చరిత సర బిను అన్హవాఏఁ। సో శ్రమ జాఇ న కోటి ఉపాఏఁ ॥
కబి కోబిద అస హృదయఁ బిచారీ। గావహిం హరి జస కలి మల హారీ ॥
కీన్హేం ప్రాకృత జన గున గానా। సిర ధుని గిరా లగత పఛితానా ॥
హృదయ సింధు మతి సీప సమానా। స్వాతి సారదా కహహిం సుజానా ॥
జౌం బరషి బర బారి బిచారూ। హోహిం కబిత ముకుతామని చారూ ॥
దో. జుగుతి బేధి పుని పోహిఅహిం రామచరిత బర తాగ।
పహిరహిం సజ్జన బిమల ఉర సోభా అతి అనురాగ ॥ 11 ॥
జే జనమే కలికాల కరాలా। కరతబ బాయస బేష మరాలా ॥
చలత కుపంథ బేద మగ ఛాఁడ఼ఏ। కపట కలేవర కలి మల భాఁడ఼ఏమ్ ॥
బంచక భగత కహాఇ రామ కే। కింకర కంచన కోహ కామ కే ॥
తిన్హ మహఁ ప్రథమ రేఖ జగ మోరీ। ధీంగ ధరమధ్వజ ధంధక ధోరీ ॥
జౌం అపనే అవగున సబ కహూఁ। బాఢ఼ఇ కథా పార నహిం లహూఁ ॥
తాతే మైం అతి అలప బఖానే। థోరే మహుఁ జానిహహిం సయానే ॥
సముఝి బిబిధి బిధి బినతీ మోరీ। కౌ న కథా సుని దేఇహి ఖోరీ ॥
ఏతేహు పర కరిహహిం జే అసంకా। మోహి తే అధిక తే జడ఼ మతి రంకా ॥
కబి న హౌఁ నహిం చతుర కహావుఁ। మతి అనురూప రామ గున గావుఁ ॥
కహఁ రఘుపతి కే చరిత అపారా। కహఁ మతి మోరి నిరత సంసారా ॥
జేహిం మారుత గిరి మేరు ఉడ఼ఆహీం। కహహు తూల కేహి లేఖే మాహీమ్ ॥
సముఝత అమిత రామ ప్రభుతాఈ। కరత కథా మన అతి కదరాఈ ॥
దో. సారద సేస మహేస బిధి ఆగమ నిగమ పురాన।
నేతి నేతి కహి జాసు గున కరహిం నిరంతర గాన ॥ 12 ॥
సబ జానత ప్రభు ప్రభుతా సోఈ। తదపి కహేం బిను రహా న కోఈ ॥
తహాఁ బేద అస కారన రాఖా। భజన ప్రభాఉ భాఁతి బహు భాషా ॥
ఏక అనీహ అరూప అనామా। అజ సచ్చిదానంద పర ధామా ॥
బ్యాపక బిస్వరూప భగవానా। తేహిం ధరి దేహ చరిత కృత నానా ॥
సో కేవల భగతన హిత లాగీ। పరమ కృపాల ప్రనత అనురాగీ ॥
జేహి జన పర మమతా అతి ఛోహూ। జేహిం కరునా కరి కీన్హ న కోహూ ॥
గీ బహోర గరీబ నేవాజూ। సరల సబల సాహిబ రఘురాజూ ॥
బుధ బరనహిం హరి జస అస జానీ। కరహి పునీత సుఫల నిజ బానీ ॥
తేహిం బల మైం రఘుపతి గున గాథా। కహిహుఁ నాఇ రామ పద మాథా ॥
మునిన్హ ప్రథమ హరి కీరతి గాఈ। తేహిం మగ చలత సుగమ మోహి భాఈ ॥
దో. అతి అపార జే సరిత బర జౌం నృప సేతు కరాహిం।
చఢి పిపీలికు పరమ లఘు బిను శ్రమ పారహి జాహిమ్ ॥ 13 ॥
ఏహి ప్రకార బల మనహి దేఖాఈ। కరిహుఁ రఘుపతి కథా సుహాఈ ॥
బ్యాస ఆది కబి పుంగవ నానా। జిన్హ సాదర హరి సుజస బఖానా ॥
చరన కమల బందుఁ తిన్హ కేరే। పురవహుఁ సకల మనోరథ మేరే ॥
కలి కే కబిన్హ కరుఁ పరనామా। జిన్హ బరనే రఘుపతి గున గ్రామా ॥
జే ప్రాకృత కబి పరమ సయానే। భాషాఁ జిన్హ హరి చరిత బఖానే ॥
భే జే అహహిం జే హోఇహహిం ఆగేం। ప్రనవుఁ సబహిం కపట సబ త్యాగేమ్ ॥
హోహు ప్రసన్న దేహు బరదానూ। సాధు సమాజ భనితి సనమానూ ॥
జో ప్రబంధ బుధ నహిం ఆదరహీం। సో శ్రమ బాది బాల కబి కరహీమ్ ॥
కీరతి భనితి భూతి భలి సోఈ। సురసరి సమ సబ కహఁ హిత హోఈ ॥
రామ సుకీరతి భనితి భదేసా। అసమంజస అస మోహి అఁదేసా ॥
తుమ్హరీ కృపా సులభ సౌ మోరే। సిఅని సుహావని టాట పటోరే ॥
దో. సరల కబిత కీరతి బిమల సోఇ ఆదరహిం సుజాన।
సహజ బయర బిసరాఇ రిపు జో సుని కరహిం బఖాన ॥ 14(క) ॥
సో న హోఇ బిను బిమల మతి మోహి మతి బల అతి థోర।
కరహు కృపా హరి జస కహుఁ పుని పుని కరుఁ నిహోర ॥ 14(ఖ) ॥
కబి కోబిద రఘుబర చరిత మానస మంజు మరాల।
బాల బినయ సుని సురుచి లఖి మోపర హోహు కృపాల ॥ 14(గ) ॥
సో. బందుఁ ముని పద కంజు రామాయన జేహిం నిరమయు।
సఖర సుకోమల మంజు దోష రహిత దూషన సహిత ॥ 14(ఘ) ॥
బందుఁ చారిఉ బేద భవ బారిధి బోహిత సరిస।
జిన్హహి న సపనేహుఁ ఖేద బరనత రఘుబర బిసద జసు ॥ 14(ఙ) ॥
బందుఁ బిధి పద రేను భవ సాగర జేహి కీన్హ జహఁ।
సంత సుధా ససి ధేను ప్రగటే ఖల బిష బారునీ ॥ 14(చ) ॥
దో. బిబుధ బిప్ర బుధ గ్రహ చరన బంది కహుఁ కర జోరి।
హోఇ ప్రసన్న పురవహు సకల మంజు మనోరథ మోరి ॥ 14(ఛ) ॥
పుని బందుఁ సారద సురసరితా। జుగల పునీత మనోహర చరితా ॥
మజ్జన పాన పాప హర ఏకా। కహత సునత ఏక హర అబిబేకా ॥
గుర పితు మాతు మహేస భవానీ। ప్రనవుఁ దీనబంధు దిన దానీ ॥
సేవక స్వామి సఖా సియ పీ కే। హిత నిరుపధి సబ బిధి తులసీకే ॥
కలి బిలోకి జగ హిత హర గిరిజా। సాబర మంత్ర జాల జిన్హ సిరిజా ॥
అనమిల ఆఖర అరథ న జాపూ। ప్రగట ప్రభాఉ మహేస ప్రతాపూ ॥
సో ఉమేస మోహి పర అనుకూలా। కరిహిం కథా ముద మంగల మూలా ॥
సుమిరి సివా సివ పాఇ పస్AU। బరనుఁ రామచరిత చిత చ్AU ॥
భనితి మోరి సివ కృపాఁ బిభాతీ। ససి సమాజ మిలి మనహుఁ సురాతీ ॥
జే ఏహి కథహి సనేహ సమేతా। కహిహహిం సునిహహిం సముఝి సచేతా ॥
హోఇహహిం రామ చరన అనురాగీ। కలి మల రహిత సుమంగల భాగీ ॥
దో. సపనేహుఁ సాచేహుఁ మోహి పర జౌం హర గౌరి పసాఉ।
తౌ ఫుర హౌ జో కహేఉఁ సబ భాషా భనితి ప్రభాఉ ॥ 15 ॥
బందుఁ అవధ పురీ అతి పావని। సరజూ సరి కలి కలుష నసావని ॥
ప్రనవుఁ పుర నర నారి బహోరీ। మమతా జిన్హ పర ప్రభుహి న థోరీ ॥
సియ నిందక అఘ ఓఘ నసాఏ। లోక బిసోక బనాఇ బసాఏ ॥
బందుఁ కౌసల్యా దిసి ప్రాచీ। కీరతి జాసు సకల జగ మాచీ ॥
ప్రగటేఉ జహఁ రఘుపతి ససి చారూ। బిస్వ సుఖద ఖల కమల తుసారూ ॥
దసరథ రాఉ సహిత సబ రానీ। సుకృత సుమంగల మూరతి మానీ ॥
కరుఁ ప్రనామ కరమ మన బానీ। కరహు కృపా సుత సేవక జానీ ॥
జిన్హహి బిరచి బడ఼ భయు బిధాతా। మహిమా అవధి రామ పితు మాతా ॥
సో. బందుఁ అవధ భుఆల సత్య ప్రేమ జేహి రామ పద।
బిఛురత దీనదయాల ప్రియ తను తృన ఇవ పరిహరేఉ ॥ 16 ॥
ప్రనవుఁ పరిజన సహిత బిదేహూ। జాహి రామ పద గూఢ఼ సనేహూ ॥
జోగ భోగ మహఁ రాఖేఉ గోఈ। రామ బిలోకత ప్రగటేఉ సోఈ ॥
ప్రనవుఁ ప్రథమ భరత కే చరనా। జాసు నేమ బ్రత జాఇ న బరనా ॥
రామ చరన పంకజ మన జాసూ। లుబుధ మధుప ఇవ తజి న పాసూ ॥
బందుఁ లఛిమన పద జలజాతా। సీతల సుభగ భగత సుఖ దాతా ॥
రఘుపతి కీరతి బిమల పతాకా। దండ సమాన భయు జస జాకా ॥
సేష సహస్రసీస జగ కారన। జో అవతరేఉ భూమి భయ టారన ॥
సదా సో సానుకూల రహ మో పర। కృపాసింధు సౌమిత్రి గునాకర ॥
రిపుసూదన పద కమల నమామీ। సూర సుసీల భరత అనుగామీ ॥
మహావీర బినవుఁ హనుమానా। రామ జాసు జస ఆప బఖానా ॥
సో. ప్రనవుఁ పవనకుమార ఖల బన పావక గ్యానధన।
జాసు హృదయ ఆగార బసహిం రామ సర చాప ధర ॥ 17 ॥
కపిపతి రీఛ నిసాచర రాజా। అంగదాది జే కీస సమాజా ॥
బందుఁ సబ కే చరన సుహాఏ। అధమ సరీర రామ జిన్హ పాఏ ॥
రఘుపతి చరన ఉపాసక జేతే। ఖగ మృగ సుర నర అసుర సమేతే ॥
బందుఁ పద సరోజ సబ కేరే। జే బిను కామ రామ కే చేరే ॥
సుక సనకాది భగత ముని నారద। జే మునిబర బిగ్యాన బిసారద ॥
ప్రనవుఁ సబహిం ధరని ధరి సీసా। కరహు కృపా జన జాని మునీసా ॥
జనకసుతా జగ జనని జానకీ। అతిసయ ప్రియ కరునా నిధాన కీ ॥
తాకే జుగ పద కమల మనావుఁ। జాసు కృపాఁ నిరమల మతి పావుఁ ॥
పుని మన బచన కర్మ రఘునాయక। చరన కమల బందుఁ సబ లాయక ॥
రాజివనయన ధరేం ధను సాయక। భగత బిపతి భంజన సుఖ దాయక ॥
దో. గిరా అరథ జల బీచి సమ కహిఅత భిన్న న భిన్న।
బదుఁ సీతా రామ పద జిన్హహి పరమ ప్రియ ఖిన్న ॥ 18 ॥
బందుఁ నామ రామ రఘువర కో। హేతు కృసాను భాను హిమకర కో ॥
బిధి హరి హరమయ బేద ప్రాన సో। అగున అనూపమ గున నిధాన సో ॥
మహామంత్ర జోఇ జపత మహేసూ। కాసీం ముకుతి హేతు ఉపదేసూ ॥
మహిమా జాసు జాన గనరాఉ। ప్రథమ పూజిఅత నామ ప్రభ్AU ॥
జాన ఆదికబి నామ ప్రతాపూ। భయు సుద్ధ కరి ఉలటా జాపూ ॥
సహస నామ సమ సుని సివ బానీ। జపి జేఈ పియ సంగ భవానీ ॥
హరషే హేతు హేరి హర హీ కో। కియ భూషన తియ భూషన తీ కో ॥
నామ ప్రభాఉ జాన సివ నీకో। కాలకూట ఫలు దీన్హ అమీ కో ॥
దో. బరషా రితు రఘుపతి భగతి తులసీ సాలి సుదాస ॥
రామ నామ బర బరన జుగ సావన భాదవ మాస ॥ 19 ॥
ఆఖర మధుర మనోహర దోఊ। బరన బిలోచన జన జియ జోఊ ॥
సుమిరత సులభ సుఖద సబ కాహూ। లోక లాహు పరలోక నిబాహూ ॥
కహత సునత సుమిరత సుఠి నీకే। రామ లఖన సమ ప్రియ తులసీ కే ॥
బరనత బరన ప్రీతి బిలగాతీ। బ్రహ్మ జీవ సమ సహజ సఁఘాతీ ॥
నర నారాయన సరిస సుభ్రాతా। జగ పాలక బిసేషి జన త్రాతా ॥
భగతి సుతియ కల కరన బిభూషన। జగ హిత హేతు బిమల బిధు పూషన ।
స్వాద తోష సమ సుగతి సుధా కే। కమఠ సేష సమ ధర బసుధా కే ॥
జన మన మంజు కంజ మధుకర సే। జీహ జసోమతి హరి హలధర సే ॥
దో. ఏకు ఛత్రు ఏకు ముకుటమని సబ బరనని పర జౌ।
తులసీ రఘుబర నామ కే బరన బిరాజత దౌ ॥ 20 ॥
సముఝత సరిస నామ అరు నామీ। ప్రీతి పరసపర ప్రభు అనుగామీ ॥
నామ రూప దుఇ ఈస ఉపాధీ। అకథ అనాది సుసాముఝి సాధీ ॥
కో బడ఼ ఛోట కహత అపరాధూ। సుని గున భేద సముఝిహహిం సాధూ ॥
దేఖిఅహిం రూప నామ ఆధీనా। రూప గ్యాన నహిం నామ బిహీనా ॥
రూప బిసేష నామ బిను జానేం। కరతల గత న పరహిం పహిచానేమ్ ॥
సుమిరిఅ నామ రూప బిను దేఖేం। ఆవత హృదయఁ సనేహ బిసేషేమ్ ॥
నామ రూప గతి అకథ కహానీ। సముఝత సుఖద న పరతి బఖానీ ॥
అగున సగున బిచ నామ సుసాఖీ। ఉభయ ప్రబోధక చతుర దుభాషీ ॥
దో. రామ నామ మనిదీప ధరు జీహ దేహరీ ద్వార।
తులసీ భీతర బాహేరహుఁ జౌం చాహసి ఉజిఆర ॥ 21 ॥
నామ జీహఁ జపి జాగహిం జోగీ। బిరతి బిరంచి ప్రపంచ బియోగీ ॥
బ్రహ్మసుఖహి అనుభవహిం అనూపా। అకథ అనామయ నామ న రూపా ॥
జానా చహహిం గూఢ఼ గతి జేఊ। నామ జీహఁ జపి జానహిం తేఊ ॥
సాధక నామ జపహిం లయ లాఏఁ। హోహిం సిద్ధ అనిమాదిక పాఏఁ ॥
జపహిం నాము జన ఆరత భారీ। మిటహిం కుసంకట హోహిం సుఖారీ ॥
రామ భగత జగ చారి ప్రకారా। సుకృతీ చారిఉ అనఘ ఉదారా ॥
చహూ చతుర కహుఁ నామ అధారా। గ్యానీ ప్రభుహి బిసేషి పిఆరా ॥
చహుఁ జుగ చహుఁ శ్రుతి నా ప్రభ్AU। కలి బిసేషి నహిం ఆన ఉప్AU ॥
దో. సకల కామనా హీన జే రామ భగతి రస లీన।
నామ సుప్రేమ పియూష హద తిన్హహుఁ కిఏ మన మీన ॥ 22 ॥
అగున సగున దుఇ బ్రహ్మ సరూపా। అకథ అగాధ అనాది అనూపా ॥
మోరేం మత బడ఼ నాము దుహూ తేం। కిఏ జేహిం జుగ నిజ బస నిజ బూతేమ్ ॥
ప్రోఢ఼ఇ సుజన జని జానహిం జన కీ। కహుఁ ప్రతీతి ప్రీతి రుచి మన కీ ॥
ఏకు దారుగత దేఖిఅ ఏకూ। పావక సమ జుగ బ్రహ్మ బిబేకూ ॥
ఉభయ అగమ జుగ సుగమ నామ తేం। కహేఉఁ నాము బడ఼ బ్రహ్మ రామ తేమ్ ॥
బ్యాపకు ఏకు బ్రహ్మ అబినాసీ। సత చేతన ధన ఆనఁద రాసీ ॥
అస ప్రభు హృదయఁ అఛత అబికారీ। సకల జీవ జగ దీన దుఖారీ ॥
నామ నిరూపన నామ జతన తేం। సౌ ప్రగటత జిమి మోల రతన తేమ్ ॥
దో. నిరగున తేం ఏహి భాఁతి బడ఼ నామ ప్రభాఉ అపార।
కహుఁ నాము బడ఼ రామ తేం నిజ బిచార అనుసార ॥ 23 ॥
రామ భగత హిత నర తను ధారీ। సహి సంకట కిఏ సాధు సుఖారీ ॥
నాము సప్రేమ జపత అనయాసా। భగత హోహిం ముద మంగల బాసా ॥
రామ ఏక తాపస తియ తారీ। నామ కోటి ఖల కుమతి సుధారీ ॥
రిషి హిత రామ సుకేతుసుతా కీ। సహిత సేన సుత కీన్హ బిబాకీ ॥
సహిత దోష దుఖ దాస దురాసా। దలి నాము జిమి రబి నిసి నాసా ॥
భంజేఉ రామ ఆపు భవ చాపూ। భవ భయ భంజన నామ ప్రతాపూ ॥
దండక బను ప్రభు కీన్హ సుహావన। జన మన అమిత నామ కిఏ పావన ॥ ।
నిసిచర నికర దలే రఘునందన। నాము సకల కలి కలుష నికందన ॥
దో. సబరీ గీధ సుసేవకని సుగతి దీన్హి రఘునాథ।
నామ ఉధారే అమిత ఖల బేద బిదిత గున గాథ ॥ 24 ॥
రామ సుకంఠ బిభీషన దోఊ। రాఖే సరన జాన సబు కోఊ ॥
నామ గరీబ అనేక నేవాజే। లోక బేద బర బిరిద బిరాజే ॥
రామ భాలు కపి కటకు బటోరా। సేతు హేతు శ్రము కీన్హ న థోరా ॥
నాము లేత భవసింధు సుఖాహీం। కరహు బిచారు సుజన మన మాహీమ్ ॥
రామ సకుల రన రావను మారా। సీయ సహిత నిజ పుర పగు ధారా ॥
రాజా రాము అవధ రజధానీ। గావత గున సుర ముని బర బానీ ॥
సేవక సుమిరత నాము సప్రీతీ। బిను శ్రమ ప్రబల మోహ దలు జీతీ ॥
ఫిరత సనేహఁ మగన సుఖ అపనేం। నామ ప్రసాద సోచ నహిం సపనేమ్ ॥
దో. బ్రహ్మ రామ తేం నాము బడ఼ బర దాయక బర దాని।
రామచరిత సత కోటి మహఁ లియ మహేస జియఁ జాని ॥ 25 ॥
మాసపారాయణ, పహలా విశ్రామ
నామ ప్రసాద సంభు అబినాసీ। సాజు అమంగల మంగల రాసీ ॥
సుక సనకాది సిద్ధ ముని జోగీ। నామ ప్రసాద బ్రహ్మసుఖ భోగీ ॥
నారద జానేఉ నామ ప్రతాపూ। జగ ప్రియ హరి హరి హర ప్రియ ఆపూ ॥
నాము జపత ప్రభు కీన్హ ప్రసాదూ। భగత సిరోమని భే ప్రహలాదూ ॥
ధ్రువఁ సగలాని జపేఉ హరి న్AUఁ। పాయు అచల అనూపమ ఠ్AUఁ ॥
సుమిరి పవనసుత పావన నామూ। అపనే బస కరి రాఖే రామూ ॥
అపతు అజామిలు గజు గనిక్AU। భే ముకుత హరి నామ ప్రభ్AU ॥
కహౌం కహాఁ లగి నామ బడ఼ఆఈ। రాము న సకహిం నామ గున గాఈ ॥
దో. నాము రామ కో కలపతరు కలి కల్యాన నివాసు।
జో సుమిరత భయో భాఁగ తేం తులసీ తులసీదాసు ॥ 26 ॥
చహుఁ జుగ తీని కాల తిహుఁ లోకా। భే నామ జపి జీవ బిసోకా ॥
బేద పురాన సంత మత ఏహూ। సకల సుకృత ఫల రామ సనేహూ ॥
ధ్యాను ప్రథమ జుగ మఖబిధి దూజేం। ద్వాపర పరితోషత ప్రభు పూజేమ్ ॥
కలి కేవల మల మూల మలీనా। పాప పయోనిధి జన జన మీనా ॥
నామ కామతరు కాల కరాలా। సుమిరత సమన సకల జగ జాలా ॥
రామ నామ కలి అభిమత దాతా। హిత పరలోక లోక పితు మాతా ॥
నహిం కలి కరమ న భగతి బిబేకూ। రామ నామ అవలంబన ఏకూ ॥
కాలనేమి కలి కపట నిధానూ। నామ సుమతి సమరథ హనుమానూ ॥
దో. రామ నామ నరకేసరీ కనకకసిపు కలికాల।
జాపక జన ప్రహలాద జిమి పాలిహి దలి సురసాల ॥ 27 ॥
భాయఁ కుభాయఁ అనఖ ఆలసహూఁ। నామ జపత మంగల దిసి దసహూఁ ॥
సుమిరి సో నామ రామ గున గాథా। కరుఁ నాఇ రఘునాథహి మాథా ॥
మోరి సుధారిహి సో సబ భాఁతీ। జాసు కృపా నహిం కృపాఁ అఘాతీ ॥
రామ సుస్వామి కుసేవకు మోసో। నిజ దిసి దైఖి దయానిధి పోసో ॥
లోకహుఁ బేద సుసాహిబ రీతీం। బినయ సునత పహిచానత ప్రీతీ ॥
గనీ గరీబ గ్రామనర నాగర। పండిత మూఢ఼ మలీన ఉజాగర ॥
సుకబి కుకబి నిజ మతి అనుహారీ। నృపహి సరాహత సబ నర నారీ ॥
సాధు సుజాన సుసీల నృపాలా। ఈస అంస భవ పరమ కృపాలా ॥
సుని సనమానహిం సబహి సుబానీ। భనితి భగతి నతి గతి పహిచానీ ॥
యహ ప్రాకృత మహిపాల సుభ్AU। జాన సిరోమని కోసలర్AU ॥
రీఝత రామ సనేహ నిసోతేం। కో జగ మంద మలినమతి మోతేమ్ ॥
దో. సఠ సేవక కీ ప్రీతి రుచి రఖిహహిం రామ కృపాలు।
ఉపల కిఏ జలజాన జేహిం సచివ సుమతి కపి భాలు ॥ 28(క) ॥
హౌహు కహావత సబు కహత రామ సహత ఉపహాస।
సాహిబ సీతానాథ సో సేవక తులసీదాస ॥ 28(ఖ) ॥
అతి బడ఼ఇ మోరి ఢిఠాఈ ఖోరీ। సుని అఘ నరకహుఁ నాక సకోరీ ॥
సముఝి సహమ మోహి అపడర అపనేం। సో సుధి రామ కీన్హి నహిం సపనేమ్ ॥
సుని అవలోకి సుచిత చఖ చాహీ। భగతి మోరి మతి స్వామి సరాహీ ॥
కహత నసాఇ హోఇ హియఁ నీకీ। రీఝత రామ జాని జన జీ కీ ॥
రహతి న ప్రభు చిత చూక కిఏ కీ। కరత సురతి సయ బార హిఏ కీ ॥
జేహిం అఘ బధేఉ బ్యాధ జిమి బాలీ। ఫిరి సుకంఠ సోఇ కీన్హ కుచాలీ ॥
సోఇ కరతూతి బిభీషన కేరీ। సపనేహుఁ సో న రామ హియఁ హేరీ ॥
తే భరతహి భేంటత సనమానే। రాజసభాఁ రఘుబీర బఖానే ॥
దో. ప్రభు తరు తర కపి డార పర తే కిఏ ఆపు సమాన ॥
తులసీ కహూఁ న రామ సే సాహిబ సీలనిధాన ॥ 29(క) ॥
రామ నికాఈం రావరీ హై సబహీ కో నీక।
జోం యహ సాఁచీ హై సదా తౌ నీకో తులసీక ॥ 29(ఖ) ॥
ఏహి బిధి నిజ గున దోష కహి సబహి బహురి సిరు నాఇ।
బరనుఁ రఘుబర బిసద జసు సుని కలి కలుష నసాఇ ॥ 29(గ) ॥
జాగబలిక జో కథా సుహాఈ। భరద్వాజ మునిబరహి సునాఈ ॥
కహిహుఁ సోఇ సంబాద బఖానీ। సునహుఁ సకల సజ్జన సుఖు మానీ ॥
సంభు కీన్హ యహ చరిత సుహావా। బహురి కృపా కరి ఉమహి సునావా ॥
సోఇ సివ కాగభుసుండిహి దీన్హా। రామ భగత అధికారీ చీన్హా ॥
తేహి సన జాగబలిక పుని పావా। తిన్హ పుని భరద్వాజ ప్రతి గావా ॥
తే శ్రోతా బకతా సమసీలా। సవఁదరసీ జానహిం హరిలీలా ॥
జానహిం తీని కాల నిజ గ్యానా। కరతల గత ఆమలక సమానా ॥
ఔరు జే హరిభగత సుజానా। కహహిం సునహిం సముఝహిం బిధి నానా ॥
దో. మై పుని నిజ గుర సన సునీ కథా సో సూకరఖేత।
సముఝీ నహి తసి బాలపన తబ అతి రహేఉఁ అచేత ॥ 30(క) ॥
శ్రోతా బకతా గ్యాననిధి కథా రామ కై గూఢ఼।
కిమి సముఝౌం మై జీవ జడ఼ కలి మల గ్రసిత బిమూఢ఼ ॥ 30(ఖ)
తదపి కహీ గుర బారహిం బారా। సముఝి పరీ కఛు మతి అనుసారా ॥
భాషాబద్ధ కరబి మైం సోఈ। మోరేం మన ప్రబోధ జేహిం హోఈ ॥
జస కఛు బుధి బిబేక బల మేరేం। తస కహిహుఁ హియఁ హరి కే ప్రేరేమ్ ॥
నిజ సందేహ మోహ భ్రమ హరనీ। కరుఁ కథా భవ సరితా తరనీ ॥
బుధ బిశ్రామ సకల జన రంజని। రామకథా కలి కలుష బిభంజని ॥
రామకథా కలి పంనగ భరనీ। పుని బిబేక పావక కహుఁ అరనీ ॥
రామకథా కలి కామద గాఈ। సుజన సజీవని మూరి సుహాఈ ॥
సోఇ బసుధాతల సుధా తరంగిని। భయ భంజని భ్రమ భేక భుఅంగిని ॥
అసుర సేన సమ నరక నికందిని। సాధు బిబుధ కుల హిత గిరినందిని ॥
సంత సమాజ పయోధి రమా సీ। బిస్వ భార భర అచల ఛమా సీ ॥
జమ గన ముహఁ మసి జగ జమునా సీ। జీవన ముకుతి హేతు జను కాసీ ॥
రామహి ప్రియ పావని తులసీ సీ। తులసిదాస హిత హియఁ హులసీ సీ ॥
సివప్రయ మేకల సైల సుతా సీ। సకల సిద్ధి సుఖ సంపతి రాసీ ॥
సదగున సురగన అంబ అదితి సీ। రఘుబర భగతి ప్రేమ పరమితి సీ ॥
దో. రామ కథా మందాకినీ చిత్రకూట చిత చారు।
తులసీ సుభగ సనేహ బన సియ రఘుబీర బిహారు ॥ 31 ॥
రామ చరిత చింతామని చారూ। సంత సుమతి తియ సుభగ సింగారూ ॥
జగ మంగల గున గ్రామ రామ కే। దాని ముకుతి ధన ధరమ ధామ కే ॥
సదగుర గ్యాన బిరాగ జోగ కే। బిబుధ బైద భవ భీమ రోగ కే ॥
జనని జనక సియ రామ ప్రేమ కే। బీజ సకల బ్రత ధరమ నేమ కే ॥
సమన పాప సంతాప సోక కే। ప్రియ పాలక పరలోక లోక కే ॥
సచివ సుభట భూపతి బిచార కే। కుంభజ లోభ ఉదధి అపార కే ॥
కామ కోహ కలిమల కరిగన కే। కేహరి సావక జన మన బన కే ॥
అతిథి పూజ్య ప్రియతమ పురారి కే। కామద ఘన దారిద దవారి కే ॥
మంత్ర మహామని బిషయ బ్యాల కే। మేటత కఠిన కుఅంక భాల కే ॥
హరన మోహ తమ దినకర కర సే। సేవక సాలి పాల జలధర సే ॥
అభిమత దాని దేవతరు బర సే। సేవత సులభ సుఖద హరి హర సే ॥
సుకబి సరద నభ మన ఉడగన సే। రామభగత జన జీవన ధన సే ॥
సకల సుకృత ఫల భూరి భోగ సే। జగ హిత నిరుపధి సాధు లోగ సే ॥
సేవక మన మానస మరాల సే। పావక గంగ తంరగ మాల సే ॥
దో. కుపథ కుతరక కుచాలి కలి కపట దంభ పాషండ।
దహన రామ గున గ్రామ జిమి ఇంధన అనల ప్రచండ ॥ 32(క) ॥
రామచరిత రాకేస కర సరిస సుఖద సబ కాహు।
సజ్జన కుముద చకోర చిత హిత బిసేషి బడ఼ లాహు ॥ 32(ఖ) ॥
కీన్హి ప్రస్న జేహి భాఁతి భవానీ। జేహి బిధి సంకర కహా బఖానీ ॥
సో సబ హేతు కహబ మైం గాఈ। కథాప్రబంధ బిచిత్ర బనాఈ ॥
జేహి యహ కథా సునీ నహిం హోఈ। జని ఆచరజు కరైం సుని సోఈ ॥
కథా అలౌకిక సునహిం జే గ్యానీ। నహిం ఆచరజు కరహిం అస జానీ ॥
రామకథా కై మితి జగ నాహీం। అసి ప్రతీతి తిన్హ కే మన మాహీమ్ ॥
నానా భాఁతి రామ అవతారా। రామాయన సత కోటి అపారా ॥
కలపభేద హరిచరిత సుహాఏ। భాఁతి అనేక మునీసన్హ గాఏ ॥
కరిఅ న సంసయ అస ఉర ఆనీ। సునిఅ కథా సారద రతి మానీ ॥
దో. రామ అనంత అనంత గున అమిత కథా బిస్తార।
సుని ఆచరజు న మానిహహిం జిన్హ కేం బిమల బిచార ॥ 33 ॥
ఏహి బిధి సబ సంసయ కరి దూరీ। సిర ధరి గుర పద పంకజ ధూరీ ॥
పుని సబహీ బినవుఁ కర జోరీ। కరత కథా జేహిం లాగ న ఖోరీ ॥
సాదర సివహి నాఇ అబ మాథా। బరనుఁ బిసద రామ గున గాథా ॥
సంబత సోరహ సై ఏకతీసా। కరుఁ కథా హరి పద ధరి సీసా ॥
నౌమీ భౌమ బార మధు మాసా। అవధపురీం యహ చరిత ప్రకాసా ॥
జేహి దిన రామ జనమ శ్రుతి గావహిం। తీరథ సకల తహాఁ చలి ఆవహిమ్ ॥
అసుర నాగ ఖగ నర ముని దేవా। ఆఇ కరహిం రఘునాయక సేవా ॥
జన్మ మహోత్సవ రచహిం సుజానా। కరహిం రామ కల కీరతి గానా ॥
దో. మజ్జహి సజ్జన బృంద బహు పావన సరజూ నీర।
జపహిం రామ ధరి ధ్యాన ఉర సుందర స్యామ సరీర ॥ 34 ॥
దరస పరస మజ్జన అరు పానా। హరి పాప కహ బేద పురానా ॥
నదీ పునీత అమిత మహిమా అతి। కహి న సకి సారద బిమలమతి ॥
రామ ధామదా పురీ సుహావని। లోక సమస్త బిదిత అతి పావని ॥
చారి ఖాని జగ జీవ అపారా। అవధ తజే తను నహి సంసారా ॥
సబ బిధి పురీ మనోహర జానీ। సకల సిద్ధిప్రద మంగల ఖానీ ॥
బిమల కథా కర కీన్హ అరంభా। సునత నసాహిం కామ మద దంభా ॥
రామచరితమానస ఏహి నామా। సునత శ్రవన పాఇఅ బిశ్రామా ॥
మన కరి విషయ అనల బన జరీ। హోఇ సుఖీ జౌ ఏహిం సర పరీ ॥
రామచరితమానస ముని భావన। బిరచేఉ సంభు సుహావన పావన ॥
త్రిబిధ దోష దుఖ దారిద దావన। కలి కుచాలి కులి కలుష నసావన ॥
రచి మహేస నిజ మానస రాఖా। పాఇ సుసము సివా సన భాషా ॥
తాతేం రామచరితమానస బర। ధరేఉ నామ హియఁ హేరి హరషి హర ॥
కహుఁ కథా సోఇ సుఖద సుహాఈ। సాదర సునహు సుజన మన లాఈ ॥
దో. జస మానస జేహి బిధి భయు జగ ప్రచార జేహి హేతు।
అబ సోఇ కహుఁ ప్రసంగ సబ సుమిరి ఉమా బృషకేతు ॥ 35 ॥
సంభు ప్రసాద సుమతి హియఁ హులసీ। రామచరితమానస కబి తులసీ ॥
కరి మనోహర మతి అనుహారీ। సుజన సుచిత సుని లేహు సుధారీ ॥
సుమతి భూమి థల హృదయ అగాధూ। బేద పురాన ఉదధి ఘన సాధూ ॥
బరషహిం రామ సుజస బర బారీ। మధుర మనోహర మంగలకారీ ॥
లీలా సగున జో కహహిం బఖానీ। సోఇ స్వచ్ఛతా కరి మల హానీ ॥
ప్రేమ భగతి జో బరని న జాఈ। సోఇ మధురతా సుసీతలతాఈ ॥
సో జల సుకృత సాలి హిత హోఈ। రామ భగత జన జీవన సోఈ ॥
మేధా మహి గత సో జల పావన। సకిలి శ్రవన మగ చలేఉ సుహావన ॥
భరేఉ సుమానస సుథల థిరానా। సుఖద సీత రుచి చారు చిరానా ॥
దో. సుఠి సుందర సంబాద బర బిరచే బుద్ధి బిచారి।
తేఇ ఏహి పావన సుభగ సర ఘాట మనోహర చారి ॥ 36 ॥
సప్త ప్రబంధ సుభగ సోపానా। గ్యాన నయన నిరఖత మన మానా ॥
రఘుపతి మహిమా అగున అబాధా। బరనబ సోఇ బర బారి అగాధా ॥
రామ సీయ జస సలిల సుధాసమ। ఉపమా బీచి బిలాస మనోరమ ॥
పురిని సఘన చారు చౌపాఈ। జుగుతి మంజు మని సీప సుహాఈ ॥
ఛంద సోరఠా సుందర దోహా। సోఇ బహురంగ కమల కుల సోహా ॥
అరథ అనూప సుమావ సుభాసా। సోఇ పరాగ మకరంద సుబాసా ॥
సుకృత పుంజ మంజుల అలి మాలా। గ్యాన బిరాగ బిచార మరాలా ॥
ధుని అవరేబ కబిత గున జాతీ। మీన మనోహర తే బహుభాఁతీ ॥
అరథ ధరమ కామాదిక చారీ। కహబ గ్యాన బిగ్యాన బిచారీ ॥
నవ రస జప తప జోగ బిరాగా। తే సబ జలచర చారు తడ఼ఆగా ॥
సుకృతీ సాధు నామ గున గానా। తే బిచిత్ర జల బిహగ సమానా ॥
సంతసభా చహుఁ దిసి అవఁరాఈ। శ్రద్ధా రితు బసంత సమ గాఈ ॥
భగతి నిరుపన బిబిధ బిధానా। ఛమా దయా దమ లతా బితానా ॥
సమ జమ నియమ ఫూల ఫల గ్యానా। హరి పత రతి రస బేద బఖానా ॥
ఔరు కథా అనేక ప్రసంగా। తేఇ సుక పిక బహుబరన బిహంగా ॥
దో. పులక బాటికా బాగ బన సుఖ సుబిహంగ బిహారు।
మాలీ సుమన సనేహ జల సీంచత లోచన చారు ॥ 37 ॥
జే గావహిం యహ చరిత సఁభారే। తేఇ ఏహి తాల చతుర రఖవారే ॥
సదా సునహిం సాదర నర నారీ। తేఇ సురబర మానస అధికారీ ॥
అతి ఖల జే బిషీ బగ కాగా। ఏహిం సర నికట న జాహిం అభాగా ॥
సంబుక భేక సేవార సమానా। ఇహాఁ న బిషయ కథా రస నానా ॥
తేహి కారన ఆవత హియఁ హారే। కామీ కాక బలాక బిచారే ॥
ఆవత ఏహిం సర అతి కఠినాఈ। రామ కృపా బిను ఆఇ న జాఈ ॥
కఠిన కుసంగ కుపంథ కరాలా। తిన్హ కే బచన బాఘ హరి బ్యాలా ॥
గృహ కారజ నానా జంజాలా। తే అతి దుర్గమ సైల బిసాలా ॥
బన బహు బిషమ మోహ మద మానా। నదీం కుతర్క భయంకర నానా ॥
దో. జే శ్రద్ధా సంబల రహిత నహి సంతన్హ కర సాథ।
తిన్హ కహుఁ మానస అగమ అతి జిన్హహి న ప్రియ రఘునాథ ॥ 38 ॥
జౌం కరి కష్ట జాఇ పుని కోఈ। జాతహిం నీంద జుడ఼ఆఈ హోఈ ॥
జడ఼తా జాడ఼ బిషమ ఉర లాగా। గేహుఁ న మజ్జన పావ అభాగా ॥
కరి న జాఇ సర మజ్జన పానా। ఫిరి ఆవి సమేత అభిమానా ॥
జౌం బహోరి కౌ పూఛన ఆవా। సర నిందా కరి తాహి బుఝావా ॥
సకల బిఘ్న బ్యాపహి నహిం తేహీ। రామ సుకృపాఁ బిలోకహిం జేహీ ॥
సోఇ సాదర సర మజ్జను కరీ। మహా ఘోర త్రయతాప న జరీ ॥
తే నర యహ సర తజహిం న క్AU। జిన్హ కే రామ చరన భల భ్AU ॥
జో నహాఇ చహ ఏహిం సర భాఈ। సో సతసంగ కరు మన లాఈ ॥
అస మానస మానస చఖ చాహీ। భి కబి బుద్ధి బిమల అవగాహీ ॥
భయు హృదయఁ ఆనంద ఉఛాహూ। ఉమగేఉ ప్రేమ ప్రమోద ప్రబాహూ ॥
చలీ సుభగ కబితా సరితా సో। రామ బిమల జస జల భరితా సో ॥
సరజూ నామ సుమంగల మూలా। లోక బేద మత మంజుల కూలా ॥
నదీ పునీత సుమానస నందిని। కలిమల తృన తరు మూల నికందిని ॥
దో. శ్రోతా త్రిబిధ సమాజ పుర గ్రామ నగర దుహుఁ కూల।
సంతసభా అనుపమ అవధ సకల సుమంగల మూల ॥ 39 ॥
రామభగతి సురసరితహి జాఈ। మిలీ సుకీరతి సరజు సుహాఈ ॥
సానుజ రామ సమర జసు పావన। మిలేఉ మహానదు సోన సుహావన ॥
జుగ బిచ భగతి దేవధుని ధారా। సోహతి సహిత సుబిరతి బిచారా ॥
త్రిబిధ తాప త్రాసక తిముహానీ। రామ సరుప సింధు సముహానీ ॥
మానస మూల మిలీ సురసరిహీ। సునత సుజన మన పావన కరిహీ ॥
బిచ బిచ కథా బిచిత్ర బిభాగా। జను సరి తీర తీర బన బాగా ॥
ఉమా మహేస బిబాహ బరాతీ। తే జలచర అగనిత బహుభాఁతీ ॥
రఘుబర జనమ అనంద బధాఈ। భవఁర తరంగ మనోహరతాఈ ॥
దో. బాలచరిత చహు బంధు కే బనజ బిపుల బహురంగ।
నృప రానీ పరిజన సుకృత మధుకర బారిబిహంగ ॥ 40 ॥
సీయ స్వయంబర కథా సుహాఈ। సరిత సుహావని సో ఛబి ఛాఈ ॥
నదీ నావ పటు ప్రస్న అనేకా। కేవట కుసల ఉతర సబిబేకా ॥
సుని అనుకథన పరస్పర హోఈ। పథిక సమాజ సోహ సరి సోఈ ॥
ఘోర ధార భృగునాథ రిసానీ। ఘాట సుబద్ధ రామ బర బానీ ॥
సానుజ రామ బిబాహ ఉఛాహూ। సో సుభ ఉమగ సుఖద సబ కాహూ ॥
కహత సునత హరషహిం పులకాహీం। తే సుకృతీ మన ముదిత నహాహీమ్ ॥
రామ తిలక హిత మంగల సాజా। పరబ జోగ జను జురే సమాజా ॥
కాఈ కుమతి కేకీ కేరీ। పరీ జాసు ఫల బిపతి ఘనేరీ ॥
దో. సమన అమిత ఉతపాత సబ భరతచరిత జపజాగ।
కలి అఘ ఖల అవగున కథన తే జలమల బగ కాగ ॥ 41 ॥
కీరతి సరిత ఛహూఁ రితు రూరీ। సమయ సుహావని పావని భూరీ ॥
హిమ హిమసైలసుతా సివ బ్యాహూ। సిసిర సుఖద ప్రభు జనమ ఉఛాహూ ॥
బరనబ రామ బిబాహ సమాజూ। సో ముద మంగలమయ రితురాజూ ॥
గ్రీషమ దుసహ రామ బనగవనూ। పంథకథా ఖర ఆతప పవనూ ॥
బరషా ఘోర నిసాచర రారీ। సురకుల సాలి సుమంగలకారీ ॥
రామ రాజ సుఖ బినయ బడ఼ఆఈ। బిసద సుఖద సోఇ సరద సుహాఈ ॥
సతీ సిరోమని సియ గునగాథా। సోఇ గున అమల అనూపమ పాథా ॥
భరత సుభాఉ సుసీతలతాఈ। సదా ఏకరస బరని న జాఈ ॥
దో. అవలోకని బోలని మిలని ప్రీతి పరసపర హాస।
భాయప భలి చహు బంధు కీ జల మాధురీ సుబాస ॥ 42 ॥
ఆరతి బినయ దీనతా మోరీ। లఘుతా లలిత సుబారి న థోరీ ॥
అదభుత సలిల సునత గునకారీ। ఆస పిఆస మనోమల హారీ ॥
రామ సుప్రేమహి పోషత పానీ। హరత సకల కలి కలుష గలానౌ ॥
భవ శ్రమ సోషక తోషక తోషా। సమన దురిత దుఖ దారిద దోషా ॥
కామ కోహ మద మోహ నసావన। బిమల బిబేక బిరాగ బఢ఼ఆవన ॥
సాదర మజ్జన పాన కిఏ తేం। మిటహిం పాప పరితాప హిఏ తేమ్ ॥
జిన్హ ఏహి బారి న మానస ధోఏ। తే కాయర కలికాల బిగోఏ ॥
తృషిత నిరఖి రబి కర భవ బారీ। ఫిరిహహి మృగ జిమి జీవ దుఖారీ ॥
దో. మతి అనుహారి సుబారి గున గని మన అన్హవాఇ।
సుమిరి భవానీ సంకరహి కహ కబి కథా సుహాఇ ॥ 43(క) ॥
అబ రఘుపతి పద పంకరుహ హియఁ ధరి పాఇ ప్రసాద ।
కహుఁ జుగల మునిబర్జ కర మిలన సుభగ సంబాద ॥ 43(ఖ) ॥
భరద్వాజ ముని బసహిం ప్రయాగా। తిన్హహి రామ పద అతి అనురాగా ॥
తాపస సమ దమ దయా నిధానా। పరమారథ పథ పరమ సుజానా ॥
మాఘ మకరగత రబి జబ హోఈ। తీరథపతిహిం ఆవ సబ కోఈ ॥
దేవ దనుజ కింనర నర శ్రేనీ। సాదర మజ్జహిం సకల త్రిబేనీమ్ ॥
పూజహి మాధవ పద జలజాతా। పరసి అఖయ బటు హరషహిం గాతా ॥
భరద్వాజ ఆశ్రమ అతి పావన। పరమ రమ్య మునిబర మన భావన ॥
తహాఁ హోఇ ముని రిషయ సమాజా। జాహిం జే మజ్జన తీరథరాజా ॥
మజ్జహిం ప్రాత సమేత ఉఛాహా। కహహిం పరసపర హరి గున గాహా ॥
దో. బ్రహ్మ నిరూపమ ధరమ బిధి బరనహిం తత్త్వ బిభాగ।
కహహిం భగతి భగవంత కై సంజుత గ్యాన బిరాగ ॥ 44 ॥
ఏహి ప్రకార భరి మాఘ నహాహీం। పుని సబ నిజ నిజ ఆశ్రమ జాహీమ్ ॥
ప్రతి సంబత అతి హోఇ అనందా। మకర మజ్జి గవనహిం మునిబృందా ॥
ఏక బార భరి మకర నహాఏ। సబ మునీస ఆశ్రమన్హ సిధాఏ ॥
జగబాలిక ముని పరమ బిబేకీ। భరవ్దాజ రాఖే పద టేకీ ॥
సాదర చరన సరోజ పఖారే। అతి పునీత ఆసన బైఠారే ॥
కరి పూజా ముని సుజస బఖానీ। బోలే అతి పునీత మృదు బానీ ॥
నాథ ఏక సంసు బడ఼ మోరేం। కరగత బేదతత్వ సబు తోరేమ్ ॥
కహత సో మోహి లాగత భయ లాజా। జౌ న కహుఁ బడ఼ హోఇ అకాజా ॥
దో. సంత కహహి అసి నీతి ప్రభు శ్రుతి పురాన ముని గావ।
హోఇ న బిమల బిబేక ఉర గుర సన కిఏఁ దురావ ॥ 45 ॥
అస బిచారి ప్రగటుఁ నిజ మోహూ। హరహు నాథ కరి జన పర ఛోహూ ॥
రాస నామ కర అమిత ప్రభావా। సంత పురాన ఉపనిషద గావా ॥
సంతత జపత సంభు అబినాసీ। సివ భగవాన గ్యాన గున రాసీ ॥
ఆకర చారి జీవ జగ అహహీం। కాసీం మరత పరమ పద లహహీమ్ ॥
సోఽపి రామ మహిమా మునిరాయా। సివ ఉపదేసు కరత కరి దాయా ॥
రాము కవన ప్రభు పూఛుఁ తోహీ। కహిఅ బుఝాఇ కృపానిధి మోహీ ॥
ఏక రామ అవధేస కుమారా। తిన్హ కర చరిత బిదిత సంసారా ॥
నారి బిరహఁ దుఖు లహేఉ అపారా। భయహు రోషు రన రావను మారా ॥
దో. ప్రభు సోఇ రామ కి అపర కౌ జాహి జపత త్రిపురారి।
సత్యధామ సర్బగ్య తుమ్హ కహహు బిబేకు బిచారి ॥ 46 ॥
జైసే మిటై మోర భ్రమ భారీ। కహహు సో కథా నాథ బిస్తారీ ॥
జాగబలిక బోలే ముసుకాఈ। తుమ్హహి బిదిత రఘుపతి ప్రభుతాఈ ॥
రామమగత తుమ్హ మన క్రమ బానీ। చతురాఈ తుమ్హారీ మైం జానీ ॥
చాహహు సునై రామ గున గూఢ఼ఆ। కీన్హిహు ప్రస్న మనహుఁ అతి మూఢ఼ఆ ॥
తాత సునహు సాదర మను లాఈ। కహుఁ రామ కై కథా సుహాఈ ॥
మహామోహు మహిషేసు బిసాలా। రామకథా కాలికా కరాలా ॥
రామకథా ససి కిరన సమానా। సంత చకోర కరహిం జేహి పానా ॥
ఐసేఇ సంసయ కీన్హ భవానీ। మహాదేవ తబ కహా బఖానీ ॥
దో. కహుఁ సో మతి అనుహారి అబ ఉమా సంభు సంబాద।
భయు సమయ జేహి హేతు జేహి సును ముని మిటిహి బిషాద ॥ 47 ॥
ఏక బార త్రేతా జుగ మాహీం। సంభు గే కుంభజ రిషి పాహీమ్ ॥
సంగ సతీ జగజనని భవానీ। పూజే రిషి అఖిలేస్వర జానీ ॥
రామకథా మునీబర్జ బఖానీ। సునీ మహేస పరమ సుఖు మానీ ॥
రిషి పూఛీ హరిభగతి సుహాఈ। కహీ సంభు అధికారీ పాఈ ॥
కహత సునత రఘుపతి గున గాథా। కఛు దిన తహాఁ రహే గిరినాథా ॥
ముని సన బిదా మాగి త్రిపురారీ। చలే భవన సఁగ దచ్ఛకుమారీ ॥
తేహి అవసర భంజన మహిభారా। హరి రఘుబంస లీన్హ అవతారా ॥
పితా బచన తజి రాజు ఉదాసీ। దండక బన బిచరత అబినాసీ ॥
దో. హ్దయఁ బిచారత జాత హర కేహి బిధి దరసను హోఇ।
గుప్త రుప అవతరేఉ ప్రభు గేఁ జాన సబు కోఇ ॥ 48(క) ॥
సో. సంకర ఉర అతి ఛోభు సతీ న జానహిం మరము సోఇ ॥
తులసీ దరసన లోభు మన డరు లోచన లాలచీ ॥ 48(ఖ) ॥
రావన మరన మనుజ కర జాచా। ప్రభు బిధి బచను కీన్హ చహ సాచా ॥
జౌం నహిం జాఉఁ రహి పఛితావా। కరత బిచారు న బనత బనావా ॥
ఏహి బిధి భే సోచబస ఈసా। తేహి సమయ జాఇ దససీసా ॥
లీన్హ నీచ మారీచహి సంగా। భయు తురత సోఇ కపట కురంగా ॥
కరి ఛలు మూఢ఼ హరీ బైదేహీ। ప్రభు ప్రభాఉ తస బిదిత న తేహీ ॥
మృగ బధి బంధు సహిత హరి ఆఏ। ఆశ్రము దేఖి నయన జల ఛాఏ ॥
బిరహ బికల నర ఇవ రఘురాఈ। ఖోజత బిపిన ఫిరత దౌ భాఈ ॥
కబహూఁ జోగ బియోగ న జాకేం। దేఖా ప్రగట బిరహ దుఖ తాకేమ్ ॥
దో. అతి విచిత్ర రఘుపతి చరిత జానహిం పరమ సుజాన।
జే మతిమంద బిమోహ బస హృదయఁ ధరహిం కఛు ఆన ॥ 49 ॥
సంభు సమయ తేహి రామహి దేఖా। ఉపజా హియఁ అతి హరపు బిసేషా ॥
భరి లోచన ఛబిసింధు నిహారీ। కుసమయ జానిన కీన్హి చిన్హారీ ॥
జయ సచ్చిదానంద జగ పావన। అస కహి చలేఉ మనోజ నసావన ॥
చలే జాత సివ సతీ సమేతా। పుని పుని పులకత కృపానికేతా ॥
సతీం సో దసా సంభు కై దేఖీ। ఉర ఉపజా సందేహు బిసేషీ ॥
సంకరు జగతబంద్య జగదీసా। సుర నర ముని సబ నావత సీసా ॥
తిన్హ నృపసుతహి నహ పరనామా। కహి సచ్చిదానంద పరధామా ॥
భే మగన ఛబి తాసు బిలోకీ। అజహుఁ ప్రీతి ఉర రహతి న రోకీ ॥
దో. బ్రహ్మ జో వ్యాపక బిరజ అజ అకల అనీహ అభేద।
సో కి దేహ ధరి హోఇ నర జాహి న జానత వేద ॥ 50 ॥