ఉతరు న దేఇ దుసహ రిస రూఖీ। మృగిన్హ చితవ జను బాఘిని భూఖీ ॥
బ్యాధి అసాధి జాని తిన్హ త్యాగీ। చలీం కహత మతిమంద అభాగీ ॥
రాజు కరత యహ దైఅఁ బిగోఈ। కీన్హేసి అస జస కరి న కోఈ ॥
ఏహి బిధి బిలపహిం పుర నర నారీం। దేహిం కుచాలిహి కోటిక గారీమ్ ॥
జరహిం బిషమ జర లేహిం ఉసాసా। కవని రామ బిను జీవన ఆసా ॥
బిపుల బియోగ ప్రజా అకులానీ। జను జలచర గన సూఖత పానీ ॥
అతి బిషాద బస లోగ లోగాఈ। గే మాతు పహిం రాము గోసాఈ ॥
ముఖ ప్రసన్న చిత చౌగున చ్AU। మిటా సోచు జని రాఖై ర్AU ॥
దో. నవ గయందు రఘుబీర మను రాజు అలాన సమాన।
ఛూట జాని బన గవను సుని ఉర అనందు అధికాన ॥ 51 ॥
రఘుకులతిలక జోరి దౌ హాథా। ముదిత మాతు పద నాయు మాథా ॥
దీన్హి అసీస లాఇ ఉర లీన్హే। భూషన బసన నిఛావరి కీన్హే ॥
బార బార ముఖ చుంబతి మాతా। నయన నేహ జలు పులకిత గాతా ॥
గోద రాఖి పుని హృదయఁ లగాఏ। స్త్రవత ప్రేనరస పయద సుహాఏ ॥
ప్రేము ప్రమోదు న కఛు కహి జాఈ। రంక ధనద పదబీ జను పాఈ ॥
సాదర సుందర బదను నిహారీ। బోలీ మధుర బచన మహతారీ ॥
కహహు తాత జననీ బలిహారీ। కబహిం లగన ముద మంగలకారీ ॥
సుకృత సీల సుఖ సీవఁ సుహాఈ। జనమ లాభ కి అవధి అఘాఈ ॥
దో. జేహి చాహత నర నారి సబ అతి ఆరత ఏహి భాఁతి।
జిమి చాతక చాతకి తృషిత బృష్టి సరద రితు స్వాతి ॥ 52 ॥
తాత జాఉఁ బలి బేగి నహాహూ। జో మన భావ మధుర కఛు ఖాహూ ॥
పితు సమీప తబ జాఏహు భైఆ। భి బడ఼ఇ బార జాఇ బలి మైఆ ॥
మాతు బచన సుని అతి అనుకూలా। జను సనేహ సురతరు కే ఫూలా ॥
సుఖ మకరంద భరే శ్రియమూలా। నిరఖి రామ మను భవరుఁ న భూలా ॥
ధరమ ధురీన ధరమ గతి జానీ। కహేఉ మాతు సన అతి మృదు బానీ ॥
పితాఁ దీన్హ మోహి కానన రాజూ। జహఁ సబ భాఁతి మోర బడ఼ కాజూ ॥
ఆయసు దేహి ముదిత మన మాతా। జేహిం ముద మంగల కానన జాతా ॥
జని సనేహ బస డరపసి భోరేం। ఆనఁదు అంబ అనుగ్రహ తోరేమ్ ॥
దో. బరష చారిదస బిపిన బసి కరి పితు బచన ప్రమాన।
ఆఇ పాయ పుని దేఖిహుఁ మను జని కరసి మలాన ॥ 53 ॥
బచన బినీత మధుర రఘుబర కే। సర సమ లగే మాతు ఉర కరకే ॥
సహమి సూఖి సుని సీతలి బానీ। జిమి జవాస పరేం పావస పానీ ॥
కహి న జాఇ కఛు హృదయ బిషాదూ। మనహుఁ మృగీ సుని కేహరి నాదూ ॥
నయన సజల తన థర థర కాఁపీ। మాజహి ఖాఇ మీన జను మాపీ ॥
ధరి ధీరజు సుత బదను నిహారీ। గదగద బచన కహతి మహతారీ ॥
తాత పితహి తుమ్హ ప్రానపిఆరే। దేఖి ముదిత నిత చరిత తుమ్హారే ॥
రాజు దేన కహుఁ సుభ దిన సాధా। కహేఉ జాన బన కేహిం అపరాధా ॥
తాత సునావహు మోహి నిదానూ। కో దినకర కుల భయు కృసానూ ॥
దో. నిరఖి రామ రుఖ సచివసుత కారను కహేఉ బుఝాఇ।
సుని ప్రసంగు రహి మూక జిమి దసా బరని నహిం జాఇ ॥ 54 ॥
రాఖి న సకి న కహి సక జాహూ। దుహూఁ భాఁతి ఉర దారున దాహూ ॥
లిఖత సుధాకర గా లిఖి రాహూ। బిధి గతి బామ సదా సబ కాహూ ॥
ధరమ సనేహ ఉభయఁ మతి ఘేరీ। భి గతి సాఁప ఛుఛుందరి కేరీ ॥
రాఖుఁ సుతహి కరుఁ అనురోధూ। ధరము జాఇ అరు బంధు బిరోధూ ॥
కహుఁ జాన బన తౌ బడ఼ఇ హానీ। సంకట సోచ బిబస భి రానీ ॥
బహురి సముఝి తియ ధరము సయానీ। రాము భరతు దౌ సుత సమ జానీ ॥
సరల సుభాఉ రామ మహతారీ। బోలీ బచన ధీర ధరి భారీ ॥
తాత జాఉఁ బలి కీన్హేహు నీకా। పితు ఆయసు సబ ధరమక టీకా ॥
దో. రాజు దేన కహి దీన్హ బను మోహి న సో దుఖ లేసు।
తుమ్హ బిను భరతహి భూపతిహి ప్రజహి ప్రచండ కలేసు ॥ 55 ॥
జౌం కేవల పితు ఆయసు తాతా। తౌ జని జాహు జాని బడ఼ఇ మాతా ॥
జౌం పితు మాతు కహేఉ బన జానా। తౌం కానన సత అవధ సమానా ॥
పితు బనదేవ మాతు బనదేవీ। ఖగ మృగ చరన సరోరుహ సేవీ ॥
అంతహుఁ ఉచిత నృపహి బనబాసూ। బయ బిలోకి హియఁ హోఇ హరాఁసూ ॥
బడ఼భాగీ బను అవధ అభాగీ। జో రఘుబంసతిలక తుమ్హ త్యాగీ ॥
జౌం సుత కహౌ సంగ మోహి లేహూ। తుమ్హరే హృదయఁ హోఇ సందేహూ ॥
పూత పరమ ప్రియ తుమ్హ సబహీ కే। ప్రాన ప్రాన కే జీవన జీ కే ॥
తే తుమ్హ కహహు మాతు బన జ్AUఁ। మైం సుని బచన బైఠి పఛిత్AUఁ ॥
దో. యహ బిచారి నహిం కరుఁ హఠ ఝూఠ సనేహు బఢ఼ఆఇ।
మాని మాతు కర నాత బలి సురతి బిసరి జని జాఇ ॥ 56 ॥
దేవ పితర సబ తున్హహి గోసాఈ। రాఖహుఁ పలక నయన కీ నాఈ ॥
అవధి అంబు ప్రియ పరిజన మీనా। తుమ్హ కరునాకర ధరమ ధురీనా ॥
అస బిచారి సోఇ కరహు ఉపాఈ। సబహి జిఅత జేహిం భేంటేహు ఆఈ ॥
జాహు సుఖేన బనహి బలి జ్AUఁ। కరి అనాథ జన పరిజన గ్AUఁ ॥
సబ కర ఆజు సుకృత ఫల బీతా। భయు కరాల కాలు బిపరీతా ॥
బహుబిధి బిలపి చరన లపటానీ। పరమ అభాగిని ఆపుహి జానీ ॥
దారున దుసహ దాహు ఉర బ్యాపా। బరని న జాహిం బిలాప కలాపా ॥
రామ ఉఠాఇ మాతు ఉర లాఈ। కహి మృదు బచన బహురి సముఝాఈ ॥
దో. సమాచార తేహి సమయ సుని సీయ ఉఠీ అకులాఇ।
జాఇ సాసు పద కమల జుగ బంది బైఠి సిరు నాఇ ॥ 57 ॥
దీన్హి అసీస సాసు మృదు బానీ। అతి సుకుమారి దేఖి అకులానీ ॥
బైఠి నమితముఖ సోచతి సీతా। రూప రాసి పతి ప్రేమ పునీతా ॥
చలన చహత బన జీవననాథూ। కేహి సుకృతీ సన హోఇహి సాథూ ॥
కీ తను ప్రాన కి కేవల ప్రానా। బిధి కరతబు కఛు జాఇ న జానా ॥
చారు చరన నఖ లేఖతి ధరనీ। నూపుర ముఖర మధుర కబి బరనీ ॥
మనహుఁ ప్రేమ బస బినతీ కరహీం। హమహి సీయ పద జని పరిహరహీమ్ ॥
మంజు బిలోచన మోచతి బారీ। బోలీ దేఖి రామ మహతారీ ॥
తాత సునహు సియ అతి సుకుమారీ। సాసు ససుర పరిజనహి పిఆరీ ॥
దో. పితా జనక భూపాల మని ససుర భానుకుల భాను।
పతి రబికుల కైరవ బిపిన బిధు గున రూప నిధాను ॥ 58 ॥
మైం పుని పుత్రబధూ ప్రియ పాఈ। రూప రాసి గున సీల సుహాఈ ॥
నయన పుతరి కరి ప్రీతి బఢ఼ఆఈ। రాఖేఉఁ ప్రాన జానికిహిం లాఈ ॥
కలపబేలి జిమి బహుబిధి లాలీ। సీంచి సనేహ సలిల ప్రతిపాలీ ॥
ఫూలత ఫలత భయు బిధి బామా। జాని న జాఇ కాహ పరినామా ॥
పలఁగ పీఠ తజి గోద హిండ఼ఓరా। సియఁ న దీన్హ పగు అవని కఠోరా ॥
జిఅనమూరి జిమి జోగవత రహూఁ। దీప బాతి నహిం టారన కహూఁ ॥
సోఇ సియ చలన చహతి బన సాథా। ఆయసు కాహ హోఇ రఘునాథా।
చంద కిరన రస రసిక చకోరీ। రబి రుఖ నయన సకి కిమి జోరీ ॥
దో. కరి కేహరి నిసిచర చరహిం దుష్ట జంతు బన భూరి।
బిష బాటికాఁ కి సోహ సుత సుభగ సజీవని మూరి ॥ 59 ॥
బన హిత కోల కిరాత కిసోరీ। రచీం బిరంచి బిషయ సుఖ భోరీ ॥
పాఇన కృమి జిమి కఠిన సుభ్AU। తిన్హహి కలేసు న కానన క్AU ॥
కై తాపస తియ కానన జోగూ। జిన్హ తప హేతు తజా సబ భోగూ ॥
సియ బన బసిహి తాత కేహి భాఁతీ। చిత్రలిఖిత కపి దేఖి డేరాతీ ॥
సురసర సుభగ బనజ బన చారీ। డాబర జోగు కి హంసకుమారీ ॥
అస బిచారి జస ఆయసు హోఈ। మైం సిఖ దేఉఁ జానకిహి సోఈ ॥
జౌం సియ భవన రహై కహ అంబా। మోహి కహఁ హోఇ బహుత అవలంబా ॥
సుని రఘుబీర మాతు ప్రియ బానీ। సీల సనేహ సుధాఁ జను సానీ ॥
దో. కహి ప్రియ బచన బిబేకమయ కీన్హి మాతు పరితోష।
లగే ప్రబోధన జానకిహి ప్రగటి బిపిన గున దోష ॥ 60 ॥
మాసపారాయణ, చౌదహవాఁ విశ్రామ
మాతు సమీప కహత సకుచాహీం। బోలే సము సముఝి మన మాహీమ్ ॥
రాజకుమారి సిఖావన సునహూ। ఆన భాఁతి జియఁ జని కఛు గునహూ ॥
ఆపన మోర నీక జౌం చహహూ। బచను హమార మాని గృహ రహహూ ॥
ఆయసు మోర సాసు సేవకాఈ। సబ బిధి భామిని భవన భలాఈ ॥
ఏహి తే అధిక ధరము నహిం దూజా। సాదర సాసు ససుర పద పూజా ॥
జబ జబ మాతు కరిహి సుధి మోరీ। హోఇహి ప్రేమ బికల మతి భోరీ ॥
తబ తబ తుమ్హ కహి కథా పురానీ। సుందరి సముఝాఏహు మృదు బానీ ॥
కహుఁ సుభాయఁ సపథ సత మోహీ। సుముఖి మాతు హిత రాఖుఁ తోహీ ॥
దో. గుర శ్రుతి సంమత ధరమ ఫలు పాఇఅ బినహిం కలేస।
హఠ బస సబ సంకట సహే గాలవ నహుష నరేస ॥ 61 ॥
మైం పుని కరి ప్రవాన పితు బానీ। బేగి ఫిరబ సును సుముఖి సయానీ ॥
దివస జాత నహిం లాగిహి బారా। సుందరి సిఖవను సునహు హమారా ॥
జౌ హఠ కరహు ప్రేమ బస బామా। తౌ తుమ్హ దుఖు పాఉబ పరినామా ॥
కానను కఠిన భయంకరు భారీ। ఘోర ఘాము హిమ బారి బయారీ ॥
కుస కంటక మగ కాఁకర నానా। చలబ పయాదేహిం బిను పదత్రానా ॥
చరన కమల ముదు మంజు తుమ్హారే। మారగ అగమ భూమిధర భారే ॥
కందర ఖోహ నదీం నద నారే। అగమ అగాధ న జాహిం నిహారే ॥
భాలు బాఘ బృక కేహరి నాగా। కరహిం నాద సుని ధీరజు భాగా ॥
దో. భూమి సయన బలకల బసన అసను కంద ఫల మూల।
తే కి సదా సబ దిన మిలిహిం సబుఇ సమయ అనుకూల ॥ 62 ॥
నర అహార రజనీచర చరహీం। కపట బేష బిధి కోటిక కరహీమ్ ॥
లాగి అతి పహార కర పానీ। బిపిన బిపతి నహిం జాఇ బఖానీ ॥
బ్యాల కరాల బిహగ బన ఘోరా। నిసిచర నికర నారి నర చోరా ॥
డరపహిం ధీర గహన సుధి ఆఏఁ। మృగలోచని తుమ్హ భీరు సుభాఏఁ ॥
హంసగవని తుమ్హ నహిం బన జోగూ। సుని అపజసు మోహి దేఇహి లోగూ ॥
మానస సలిల సుధాఁ ప్రతిపాలీ। జిఐ కి లవన పయోధి మరాలీ ॥
నవ రసాల బన బిహరనసీలా। సోహ కి కోకిల బిపిన కరీలా ॥
రహహు భవన అస హృదయఁ బిచారీ। చందబదని దుఖు కానన భారీ ॥
దో. సహజ సుహ్ద గుర స్వామి సిఖ జో న కరి సిర మాని ॥
సో పఛితాఇ అఘాఇ ఉర అవసి హోఇ హిత హాని ॥ 63 ॥
సుని మృదు బచన మనోహర పియ కే। లోచన లలిత భరే జల సియ కే ॥
సీతల సిఖ దాహక భి కైంసేం। చకిహి సరద చంద నిసి జైంసేమ్ ॥
ఉతరు న ఆవ బికల బైదేహీ। తజన చహత సుచి స్వామి సనేహీ ॥
బరబస రోకి బిలోచన బారీ। ధరి ధీరజు ఉర అవనికుమారీ ॥
లాగి సాసు పగ కహ కర జోరీ। ఛమబి దేబి బడ఼ఇ అబినయ మోరీ ॥
దీన్హి ప్రానపతి మోహి సిఖ సోఈ। జేహి బిధి మోర పరమ హిత హోఈ ॥
మైం పుని సముఝి దీఖి మన మాహీం। పియ బియోగ సమ దుఖు జగ నాహీమ్ ॥
దో. ప్రాననాథ కరునాయతన సుందర సుఖద సుజాన।
తుమ్హ బిను రఘుకుల కుముద బిధు సురపుర నరక సమాన ॥ 64 ॥
మాతు పితా భగినీ ప్రియ భాఈ। ప్రియ పరివారు సుహ్రద సముదాఈ ॥
సాసు ససుర గుర సజన సహాఈ। సుత సుందర సుసీల సుఖదాఈ ॥
జహఁ లగి నాథ నేహ అరు నాతే। పియ బిను తియహి తరనిహు తే తాతే ॥
తను ధను ధాము ధరని పుర రాజూ। పతి బిహీన సబు సోక సమాజూ ॥
భోగ రోగసమ భూషన భారూ। జమ జాతనా సరిస సంసారూ ॥
ప్రాననాథ తుమ్హ బిను జగ మాహీం। మో కహుఁ సుఖద కతహుఁ కఛు నాహీమ్ ॥
జియ బిను దేహ నదీ బిను బారీ। తైసిఅ నాథ పురుష బిను నారీ ॥
నాథ సకల సుఖ సాథ తుమ్హారేం। సరద బిమల బిధు బదను నిహారేమ్ ॥
దో. ఖగ మృగ పరిజన నగరు బను బలకల బిమల దుకూల।
నాథ సాథ సురసదన సమ పరనసాల సుఖ మూల ॥ 65 ॥
బనదేవీం బనదేవ ఉదారా। కరిహహిం సాసు ససుర సమ సారా ॥
కుస కిసలయ సాథరీ సుహాఈ। ప్రభు సఁగ మంజు మనోజ తురాఈ ॥
కంద మూల ఫల అమిఅ అహారూ। అవధ సౌధ సత సరిస పహారూ ॥
ఛిను ఛిను ప్రభు పద కమల బిలోకి। రహిహుఁ ముదిత దివస జిమి కోకీ ॥
బన దుఖ నాథ కహే బహుతేరే। భయ బిషాద పరితాప ఘనేరే ॥
ప్రభు బియోగ లవలేస సమానా। సబ మిలి హోహిం న కృపానిధానా ॥
అస జియఁ జాని సుజాన సిరోమని। లేఇఅ సంగ మోహి ఛాడ఼ఇఅ జని ॥
బినతీ బహుత కరౌం కా స్వామీ। కరునామయ ఉర అంతరజామీ ॥
దో. రాఖిఅ అవధ జో అవధి లగి రహత న జనిఅహిం ప్రాన।
దీనబంధు సందర సుఖద సీల సనేహ నిధాన ॥ 66 ॥
మోహి మగ చలత న హోఇహి హారీ। ఛిను ఛిను చరన సరోజ నిహారీ ॥
సబహి భాఁతి పియ సేవా కరిహౌం। మారగ జనిత సకల శ్రమ హరిహౌమ్ ॥
పాయ పఖారీ బైఠి తరు ఛాహీం। కరిహుఁ బాఉ ముదిత మన మాహీమ్ ॥
శ్రమ కన సహిత స్యామ తను దేఖేం। కహఁ దుఖ సము ప్రానపతి పేఖేమ్ ॥
సమ మహి తృన తరుపల్లవ డాసీ। పాగ పలోటిహి సబ నిసి దాసీ ॥
బారబార మృదు మూరతి జోహీ। లాగహి తాత బయారి న మోహీ।
కో ప్రభు సఁగ మోహి చితవనిహారా। సింఘబధుహి జిమి ససక సిఆరా ॥
మైం సుకుమారి నాథ బన జోగూ। తుమ్హహి ఉచిత తప మో కహుఁ భోగూ ॥
దో. ఐసేఉ బచన కఠోర సుని జౌం న హ్రదు బిలగాన।
తౌ ప్రభు బిషమ బియోగ దుఖ సహిహహిం పావఁర ప్రాన ॥ 67 ॥
అస కహి సీయ బికల భి భారీ। బచన బియోగు న సకీ సఁభారీ ॥
దేఖి దసా రఘుపతి జియఁ జానా। హఠి రాఖేం నహిం రాఖిహి ప్రానా ॥
కహేఉ కృపాల భానుకులనాథా। పరిహరి సోచు చలహు బన సాథా ॥
నహిం బిషాద కర అవసరు ఆజూ। బేగి కరహు బన గవన సమాజూ ॥
కహి ప్రియ బచన ప్రియా సముఝాఈ। లగే మాతు పద ఆసిష పాఈ ॥
బేగి ప్రజా దుఖ మేటబ ఆఈ। జననీ నిఠుర బిసరి జని జాఈ ॥
ఫిరహి దసా బిధి బహురి కి మోరీ। దేఖిహుఁ నయన మనోహర జోరీ ॥
సుదిన సుఘరీ తాత కబ హోఇహి। జననీ జిఅత బదన బిధు జోఇహి ॥
దో. బహురి బచ్ఛ కహి లాలు కహి రఘుపతి రఘుబర తాత।
కబహిం బోలాఇ లగాఇ హియఁ హరషి నిరఖిహుఁ గాత ॥ 68 ॥
లఖి సనేహ కాతరి మహతారీ। బచను న ఆవ బికల భి భారీ ॥
రామ ప్రబోధు కీన్హ బిధి నానా। సము సనేహు న జాఇ బఖానా ॥
తబ జానకీ సాసు పగ లాగీ। సునిఅ మాయ మైం పరమ అభాగీ ॥
సేవా సమయ దైఅఁ బను దీన్హా। మోర మనోరథు సఫల న కీన్హా ॥
తజబ ఛోభు జని ఛాడ఼ఇఅ ఛోహూ। కరము కఠిన కఛు దోసు న మోహూ ॥
సుని సియ బచన సాసు అకులానీ। దసా కవని బిధి కహౌం బఖానీ ॥
బారహి బార లాఇ ఉర లీన్హీ। ధరి ధీరజు సిఖ ఆసిష దీన్హీ ॥
అచల హౌ అహివాతు తుమ్హారా। జబ లగి గంగ జమున జల ధారా ॥
దో. సీతహి సాసు అసీస సిఖ దీన్హి అనేక ప్రకార।
చలీ నాఇ పద పదుమ సిరు అతి హిత బారహిం బార ॥ 69 ॥
సమాచార జబ లఛిమన పాఏ। బ్యాకుల బిలఖ బదన ఉఠి ధాఏ ॥
కంప పులక తన నయన సనీరా। గహే చరన అతి ప్రేమ అధీరా ॥
కహి న సకత కఛు చితవత ఠాఢ఼ఏ। మీను దీన జను జల తేం కాఢ఼ఏ ॥
సోచు హృదయఁ బిధి కా హోనిహారా। సబు సుఖు సుకృత సిరాన హమారా ॥
మో కహుఁ కాహ కహబ రఘునాథా। రఖిహహిం భవన కి లేహహిం సాథా ॥
రామ బిలోకి బంధు కర జోరేం। దేహ గేహ సబ సన తృను తోరేమ్ ॥
బోలే బచను రామ నయ నాగర। సీల సనేహ సరల సుఖ సాగర ॥
తాత ప్రేమ బస జని కదరాహూ। సముఝి హృదయఁ పరినామ ఉఛాహూ ॥
దో. మాతు పితా గురు స్వామి సిఖ సిర ధరి కరహి సుభాయఁ।
లహేఉ లాభు తిన్హ జనమ కర నతరు జనము జగ జాయఁ ॥ 70 ॥
అస జియఁ జాని సునహు సిఖ భాఈ। కరహు మాతు పితు పద సేవకాఈ ॥
భవన భరతు రిపుసూదన నాహీం। రాఉ బృద్ధ మమ దుఖు మన మాహీమ్ ॥
మైం బన జాఉఁ తుమ్హహి లేఇ సాథా। హోఇ సబహి బిధి అవధ అనాథా ॥
గురు పితు మాతు ప్రజా పరివారూ। సబ కహుఁ పరి దుసహ దుఖ భారూ ॥
రహహు కరహు సబ కర పరితోషూ। నతరు తాత హోఇహి బడ఼ దోషూ ॥
జాసు రాజ ప్రియ ప్రజా దుఖారీ। సో నృపు అవసి నరక అధికారీ ॥
రహహు తాత అసి నీతి బిచారీ। సునత లఖను భే బ్యాకుల భారీ ॥
సిఅరేం బచన సూఖి గే కైంసేం। పరసత తుహిన తామరసు జైసేమ్ ॥
దో. ఉతరు న ఆవత ప్రేమ బస గహే చరన అకులాఇ।
నాథ దాసు మైం స్వామి తుమ్హ తజహు త కాహ బసాఇ ॥ 71 ॥
దీన్హి మోహి సిఖ నీకి గోసాఈం। లాగి అగమ అపనీ కదరాఈమ్ ॥
నరబర ధీర ధరమ ధుర ధారీ। నిగమ నీతి కహుఁ తే అధికారీ ॥
మైం సిసు ప్రభు సనేహఁ ప్రతిపాలా। మందరు మేరు కి లేహిం మరాలా ॥
గుర పితు మాతు న జానుఁ కాహూ। కహుఁ సుభాఉ నాథ పతిఆహూ ॥
జహఁ లగి జగత సనేహ సగాఈ। ప్రీతి ప్రతీతి నిగమ నిజు గాఈ ॥
మోరేం సబి ఏక తుమ్హ స్వామీ। దీనబంధు ఉర అంతరజామీ ॥
ధరమ నీతి ఉపదేసిఅ తాహీ। కీరతి భూతి సుగతి ప్రియ జాహీ ॥
మన క్రమ బచన చరన రత హోఈ। కృపాసింధు పరిహరిఅ కి సోఈ ॥
దో. కరునాసింధు సుబంధ కే సుని మృదు బచన బినీత।
సముఝాఏ ఉర లాఇ ప్రభు జాని సనేహఁ సభీత ॥ 72 ॥
మాగహు బిదా మాతు సన జాఈ। ఆవహు బేగి చలహు బన భాఈ ॥
ముదిత భే సుని రఘుబర బానీ। భయు లాభ బడ఼ గి బడ఼ఇ హానీ ॥
హరషిత హ్దయఁ మాతు పహిం ఆఏ। మనహుఁ అంధ ఫిరి లోచన పాఏ।
జాఇ జనని పగ నాయు మాథా। మను రఘునందన జానకి సాథా ॥
పూఁఛే మాతు మలిన మన దేఖీ। లఖన కహీ సబ కథా బిసేషీ ॥
గీ సహమి సుని బచన కఠోరా। మృగీ దేఖి దవ జను చహు ఓరా ॥
లఖన లఖేఉ భా అనరథ ఆజూ। ఏహిం సనేహ బస కరబ అకాజూ ॥
మాగత బిదా సభయ సకుచాహీం। జాఇ సంగ బిధి కహిహి కి నాహీ ॥
దో. సముఝి సుమిత్రాఁ రామ సియ రూప సుసీలు సుభాఉ।
నృప సనేహు లఖి ధునేఉ సిరు పాపిని దీన్హ కుదాఉ ॥ 73 ॥
ధీరజు ధరేఉ కుఅవసర జానీ। సహజ సుహ్ద బోలీ మృదు బానీ ॥
తాత తుమ్హారి మాతు బైదేహీ। పితా రాము సబ భాఁతి సనేహీ ॥
అవధ తహాఁ జహఁ రామ నివాసూ। తహఁఇఁ దివసు జహఁ భాను ప్రకాసూ ॥
జౌ పై సీయ రాము బన జాహీం। అవధ తుమ్హార కాజు కఛు నాహిమ్ ॥
గుర పితు మాతు బంధు సుర సాఈ। సేఇఅహిం సకల ప్రాన కీ నాఈమ్ ॥
రాము ప్రానప్రియ జీవన జీ కే। స్వారథ రహిత సఖా సబహీ కై ॥
పూజనీయ ప్రియ పరమ జహాఁ తేం। సబ మానిఅహిం రామ కే నాతేమ్ ॥
అస జియఁ జాని సంగ బన జాహూ। లేహు తాత జగ జీవన లాహూ ॥
దో. భూరి భాగ భాజను భయహు మోహి సమేత బలి జాఉఁ।
జౌమ తుమ్హరేం మన ఛాడ఼ఇ ఛలు కీన్హ రామ పద ఠాఉఁ ॥ 74 ॥
పుత్రవతీ జుబతీ జగ సోఈ। రఘుపతి భగతు జాసు సుతు హోఈ ॥
నతరు బాఁఝ భలి బాది బిఆనీ। రామ బిముఖ సుత తేం హిత జానీ ॥
తుమ్హరేహిం భాగ రాము బన జాహీం। దూసర హేతు తాత కఛు నాహీమ్ ॥
సకల సుకృత కర బడ఼ ఫలు ఏహూ। రామ సీయ పద సహజ సనేహూ ॥
రాగ రోషు ఇరిషా మదు మోహూ। జని సపనేహుఁ ఇన్హ కే బస హోహూ ॥
సకల ప్రకార బికార బిహాఈ। మన క్రమ బచన కరేహు సేవకాఈ ॥
తుమ్హ కహుఁ బన సబ భాఁతి సుపాసూ। సఁగ పితు మాతు రాము సియ జాసూ ॥
జేహిం న రాము బన లహహిం కలేసూ। సుత సోఇ కరేహు ఇహి ఉపదేసూ ॥
ఛం. ఉపదేసు యహు జేహిం తాత తుమ్హరే రామ సియ సుఖ పావహీం।
పితు మాతు ప్రియ పరివార పుర సుఖ సురతి బన బిసరావహీం।
తులసీ ప్రభుహి సిఖ దేఇ ఆయసు దీన్హ పుని ఆసిష దీ।
రతి హౌ అబిరల అమల సియ రఘుబీర పద నిత నిత నీ ॥
సో. మాతు చరన సిరు నాఇ చలే తురత సంకిత హృదయఁ।
బాగుర బిషమ తోరాఇ మనహుఁ భాగ మృగు భాగ బస ॥ 75 ॥
గే లఖను జహఁ జానకినాథూ। భే మన ముదిత పాఇ ప్రియ సాథూ ॥
బంది రామ సియ చరన సుహాఏ। చలే సంగ నృపమందిర ఆఏ ॥
కహహిం పరసపర పుర నర నారీ। భలి బనాఇ బిధి బాత బిగారీ ॥
తన కృస దుఖు బదన మలీనే। బికల మనహుఁ మాఖీ మధు ఛీనే ॥
కర మీజహిం సిరు ధుని పఛితాహీం। జను బిన పంఖ బిహగ అకులాహీమ్ ॥
భి బడ఼ఇ భీర భూప దరబారా। బరని న జాఇ బిషాదు అపారా ॥
సచివఁ ఉఠాఇ రాఉ బైఠారే। కహి ప్రియ బచన రాము పగు ధారే ॥
సియ సమేత దౌ తనయ నిహారీ। బ్యాకుల భయు భూమిపతి భారీ ॥
దో. సీయ సహిత సుత సుభగ దౌ దేఖి దేఖి అకులాఇ।
బారహిం బార సనేహ బస రాఉ లేఇ ఉర లాఇ ॥ 76 ॥
సకి న బోలి బికల నరనాహూ। సోక జనిత ఉర దారున దాహూ ॥
నాఇ సీసు పద అతి అనురాగా। ఉఠి రఘుబీర బిదా తబ మాగా ॥
పితు అసీస ఆయసు మోహి దీజై। హరష సమయ బిసము కత కీజై ॥
తాత కిఏఁ ప్రియ ప్రేమ ప్రమాదూ। జసు జగ జాఇ హోఇ అపబాదూ ॥
సుని సనేహ బస ఉఠి నరనాహాఁ। బైఠారే రఘుపతి గహి బాహాఁ ॥
సునహు తాత తుమ్హ కహుఁ ముని కహహీం। రాము చరాచర నాయక అహహీమ్ ॥
సుభ అరు అసుభ కరమ అనుహారీ। ఈస దేఇ ఫలు హ్దయఁ బిచారీ ॥
కరి జో కరమ పావ ఫల సోఈ। నిగమ నీతి అసి కహ సబు కోఈ ॥
దో. -ఔరు కరై అపరాధు కౌ ఔర పావ ఫల భోగు।
అతి బిచిత్ర భగవంత గతి కో జగ జానై జోగు ॥ 77 ॥
రాయఁ రామ రాఖన హిత లాగీ। బహుత ఉపాయ కిఏ ఛలు త్యాగీ ॥
లఖీ రామ రుఖ రహత న జానే। ధరమ ధురంధర ధీర సయానే ॥
తబ నృప సీయ లాఇ ఉర లీన్హీ। అతి హిత బహుత భాఁతి సిఖ దీన్హీ ॥
కహి బన కే దుఖ దుసహ సునాఏ। సాసు ససుర పితు సుఖ సముఝాఏ ॥
సియ మను రామ చరన అనురాగా। ఘరు న సుగము బను బిషము న లాగా ॥
ఔరు సబహిం సీయ సముఝాఈ। కహి కహి బిపిన బిపతి అధికాఈ ॥
సచివ నారి గుర నారి సయానీ। సహిత సనేహ కహహిం మృదు బానీ ॥
తుమ్హ కహుఁ తౌ న దీన్హ బనబాసూ। కరహు జో కహహిం ససుర గుర సాసూ ॥
దో. -సిఖ సీతలి హిత మధుర మృదు సుని సీతహి న సోహాని।
సరద చంద చందని లగత జను చకీ అకులాని ॥ 78 ॥
సీయ సకుచ బస ఉతరు న దేఈ। సో సుని తమకి ఉఠీ కైకేఈ ॥
ముని పట భూషన భాజన ఆనీ। ఆగేం ధరి బోలీ మృదు బానీ ॥
నృపహి ప్రాన ప్రియ తుమ్హ రఘుబీరా। సీల సనేహ న ఛాడ఼ఇహి భీరా ॥
సుకృత సుజసు పరలోకు నస్AU। తుమ్హహి జాన బన కహిహి న క్AU ॥
అస బిచారి సోఇ కరహు జో భావా। రామ జనని సిఖ సుని సుఖు పావా ॥
భూపహి బచన బానసమ లాగే। కరహిం న ప్రాన పయాన అభాగే ॥
లోగ బికల మురుఛిత నరనాహూ। కాహ కరిఅ కఛు సూఝ న కాహూ ॥
రాము తురత ముని బేషు బనాఈ। చలే జనక జననిహి సిరు నాఈ ॥
దో. సజి బన సాజు సమాజు సబు బనితా బంధు సమేత।
బంది బిప్ర గుర చరన ప్రభు చలే కరి సబహి అచేత ॥ 79 ॥
నికసి బసిష్ఠ ద్వార భే ఠాఢ఼ఏ। దేఖే లోగ బిరహ దవ దాఢ఼ఏ ॥
కహి ప్రియ బచన సకల సముఝాఏ। బిప్ర బృంద రఘుబీర బోలాఏ ॥
గుర సన కహి బరషాసన దీన్హే। ఆదర దాన బినయ బస కీన్హే ॥
జాచక దాన మాన సంతోషే। మీత పునీత ప్రేమ పరితోషే ॥
దాసీం దాస బోలాఇ బహోరీ। గురహి సౌంపి బోలే కర జోరీ ॥
సబ కై సార సఁభార గోసాఈం। కరబి జనక జననీ కీ నాఈ ॥
బారహిం బార జోరి జుగ పానీ। కహత రాము సబ సన మృదు బానీ ॥
సోఇ సబ భాఁతి మోర హితకారీ। జేహి తేం రహై భుఆల సుఖారీ ॥
దో. మాతు సకల మోరే బిరహఁ జేహిం న హోహిం దుఖ దీన।
సోఇ ఉపాఉ తుమ్హ కరేహు సబ పుర జన పరమ ప్రబీన ॥ 80 ॥
ఏహి బిధి రామ సబహి సముఝావా। గుర పద పదుమ హరషి సిరు నావా।
గనపతీ గౌరి గిరీసు మనాఈ। చలే అసీస పాఇ రఘురాఈ ॥
రామ చలత అతి భయు బిషాదూ। సుని న జాఇ పుర ఆరత నాదూ ॥
కుసగున లంక అవధ అతి సోకూ। హహరష బిషాద బిబస సురలోకూ ॥
గి మురుఛా తబ భూపతి జాగే। బోలి సుమంత్రు కహన అస లాగే ॥
రాము చలే బన ప్రాన న జాహీం। కేహి సుఖ లాగి రహత తన మాహీం।
ఏహి తేం కవన బ్యథా బలవానా। జో దుఖు పాఇ తజహిం తను ప్రానా ॥
పుని ధరి ధీర కహి నరనాహూ। లై రథు సంగ సఖా తుమ్హ జాహూ ॥
దో. -సుఠి సుకుమార కుమార దౌ జనకసుతా సుకుమారి।
రథ చఢ఼ఆఇ దేఖరాఇ బను ఫిరేహు గేఁ దిన చారి ॥ 81 ॥
జౌ నహిం ఫిరహిం ధీర దౌ భాఈ। సత్యసంధ దృఢ఼బ్రత రఘురాఈ ॥
తౌ తుమ్హ బినయ కరేహు కర జోరీ। ఫేరిఅ ప్రభు మిథిలేసకిసోరీ ॥
జబ సియ కానన దేఖి డేరాఈ। కహేహు మోరి సిఖ అవసరు పాఈ ॥
సాసు ససుర అస కహేఉ సఁదేసూ। పుత్రి ఫిరిఅ బన బహుత కలేసూ ॥
పితృగృహ కబహుఁ కబహుఁ ససురారీ। రహేహు జహాఁ రుచి హోఇ తుమ్హారీ ॥
ఏహి బిధి కరేహు ఉపాయ కదంబా। ఫిరి త హోఇ ప్రాన అవలంబా ॥
నాహిం త మోర మరను పరినామా। కఛు న బసాఇ భేఁ బిధి బామా ॥
అస కహి మురుఛి పరా మహి ర్AU। రాము లఖను సియ ఆని దేఖ్AU ॥
దో. -పాఇ రజాయసు నాఇ సిరు రథు అతి బేగ బనాఇ।
గయు జహాఁ బాహేర నగర సీయ సహిత దౌ భాఇ ॥ 82 ॥
తబ సుమంత్ర నృప బచన సునాఏ। కరి బినతీ రథ రాము చఢ఼ఆఏ ॥
చఢ఼ఇ రథ సీయ సహిత దౌ భాఈ। చలే హృదయఁ అవధహి సిరు నాఈ ॥
చలత రాము లఖి అవధ అనాథా। బికల లోగ సబ లాగే సాథా ॥
కృపాసింధు బహుబిధి సముఝావహిం। ఫిరహిం ప్రేమ బస పుని ఫిరి ఆవహిమ్ ॥
లాగతి అవధ భయావని భారీ। మానహుఁ కాలరాతి అఁధిఆరీ ॥
ఘోర జంతు సమ పుర నర నారీ। డరపహిం ఏకహి ఏక నిహారీ ॥
ఘర మసాన పరిజన జను భూతా। సుత హిత మీత మనహుఁ జమదూతా ॥
బాగన్హ బిటప బేలి కుమ్హిలాహీం। సరిత సరోవర దేఖి న జాహీమ్ ॥
దో. హయ గయ కోటిన్హ కేలిమృగ పురపసు చాతక మోర।
పిక రథాంగ సుక సారికా సారస హంస చకోర ॥ 83 ॥
రామ బియోగ బికల సబ ఠాఢ఼ఏ। జహఁ తహఁ మనహుఁ చిత్ర లిఖి కాఢ఼ఏ ॥
నగరు సఫల బను గహబర భారీ। ఖగ మృగ బిపుల సకల నర నారీ ॥
బిధి కైకేఈ కిరాతిని కీన్హీ। జేంహి దవ దుసహ దసహుఁ దిసి దీన్హీ ॥
సహి న సకే రఘుబర బిరహాగీ। చలే లోగ సబ బ్యాకుల భాగీ ॥
సబహిం బిచార కీన్హ మన మాహీం। రామ లఖన సియ బిను సుఖు నాహీమ్ ॥
జహాఁ రాము తహఁ సబుఇ సమాజూ। బిను రఘుబీర అవధ నహిం కాజూ ॥
చలే సాథ అస మంత్రు దృఢ఼ఆఈ। సుర దుర్లభ సుఖ సదన బిహాఈ ॥
రామ చరన పంకజ ప్రియ జిన్హహీ। బిషయ భోగ బస కరహిం కి తిన్హహీ ॥
దో. బాలక బృద్ధ బిహాఇ గృఁహ లగే లోగ సబ సాథ।
తమసా తీర నివాసు కియ ప్రథమ దివస రఘునాథ ॥ 84 ॥
రఘుపతి ప్రజా ప్రేమబస దేఖీ। సదయ హృదయఁ దుఖు భయు బిసేషీ ॥
కరునామయ రఘునాథ గోసాఁఈ। బేగి పాఇఅహిం పీర పరాఈ ॥
కహి సప్రేమ మృదు బచన సుహాఏ। బహుబిధి రామ లోగ సముఝాఏ ॥
కిఏ ధరమ ఉపదేస ఘనేరే। లోగ ప్రేమ బస ఫిరహిం న ఫేరే ॥
సీలు సనేహు ఛాడ఼ఇ నహిం జాఈ। అసమంజస బస భే రఘురాఈ ॥
లోగ సోగ శ్రమ బస గే సోఈ। కఛుక దేవమాయాఁ మతి మోఈ ॥
జబహిం జామ జుగ జామిని బీతీ। రామ సచివ సన కహేఉ సప్రీతీ ॥
ఖోజ మారి రథు హాఁకహు తాతా। ఆన ఉపాయఁ బనిహి నహిం బాతా ॥
దో. రామ లఖన సుయ జాన చఢ఼ఇ సంభు చరన సిరు నాఇ ॥
సచివఁ చలాయు తురత రథు ఇత ఉత ఖోజ దురాఇ ॥ 85 ॥
జాగే సకల లోగ భేఁ భోరూ। గే రఘునాథ భయు అతి సోరూ ॥
రథ కర ఖోజ కతహహుఁ నహిం పావహిం। రామ రామ కహి చహు దిసి ధావహిమ్ ॥
మనహుఁ బారినిధి బూడ఼ జహాజూ। భయు బికల బడ఼ బనిక సమాజూ ॥
ఏకహి ఏక దేంహిం ఉపదేసూ। తజే రామ హమ జాని కలేసూ ॥
నిందహిం ఆపు సరాహహిం మీనా। ధిగ జీవను రఘుబీర బిహీనా ॥
జౌం పై ప్రియ బియోగు బిధి కీన్హా। తౌ కస మరను న మాగేం దీన్హా ॥
ఏహి బిధి కరత ప్రలాప కలాపా। ఆఏ అవధ భరే పరితాపా ॥
బిషమ బియోగు న జాఇ బఖానా। అవధి ఆస సబ రాఖహిం ప్రానా ॥
దో. రామ దరస హిత నేమ బ్రత లగే కరన నర నారి।
మనహుఁ కోక కోకీ కమల దీన బిహీన తమారి ॥ 86 ॥
సీతా సచివ సహిత దౌ భాఈ। సృంగబేరపుర పహుఁచే జాఈ ॥
ఉతరే రామ దేవసరి దేఖీ। కీన్హ దండవత హరషు బిసేషీ ॥
లఖన సచివఁ సియఁ కిఏ ప్రనామా। సబహి సహిత సుఖు పాయు రామా ॥
గంగ సకల ముద మంగల మూలా। సబ సుఖ కరని హరని సబ సూలా ॥
కహి కహి కోటిక కథా ప్రసంగా। రాము బిలోకహిం గంగ తరంగా ॥
సచివహి అనుజహి ప్రియహి సునాఈ। బిబుధ నదీ మహిమా అధికాఈ ॥
మజ్జను కీన్హ పంథ శ్రమ గయూ। సుచి జలు పిఅత ముదిత మన భయూ ॥
సుమిరత జాహి మిటి శ్రమ భారూ। తేహి శ్రమ యహ లౌకిక బ్యవహారూ ॥
దో. సుధ్ద సచిదానందమయ కంద భానుకుల కేతు।
చరిత కరత నర అనుహరత సంసృతి సాగర సేతు ॥ 87 ॥
యహ సుధి గుహఁ నిషాద జబ పాఈ। ముదిత లిఏ ప్రియ బంధు బోలాఈ ॥
లిఏ ఫల మూల భేంట భరి భారా। మిలన చలేఉ హిఁయఁ హరషు అపారా ॥
కరి దండవత భేంట ధరి ఆగేం। ప్రభుహి బిలోకత అతి అనురాగేమ్ ॥
సహజ సనేహ బిబస రఘురాఈ। పూఁఛీ కుసల నికట బైఠాఈ ॥
నాథ కుసల పద పంకజ దేఖేం। భయుఁ భాగభాజన జన లేఖేమ్ ॥
దేవ ధరని ధను ధాము తుమ్హారా। మైం జను నీచు సహిత పరివారా ॥
కృపా కరిఅ పుర ధారిఅ ప్AU। థాపియ జను సబు లోగు సిహ్AU ॥
కహేహు సత్య సబు సఖా సుజానా। మోహి దీన్హ పితు ఆయసు ఆనా ॥
దో. బరష చారిదస బాసు బన ముని బ్రత బేషు అహారు।
గ్రామ బాసు నహిం ఉచిత సుని గుహహి భయు దుఖు భారు ॥ 88 ॥
రామ లఖన సియ రూప నిహారీ। కహహిం సప్రేమ గ్రామ నర నారీ ॥
తే పితు మాతు కహహు సఖి కైసే। జిన్హ పఠే బన బాలక ఐసే ॥
ఏక కహహిం భల భూపతి కీన్హా। లోయన లాహు హమహి బిధి దీన్హా ॥
తబ నిషాదపతి ఉర అనుమానా। తరు సింసుపా మనోహర జానా ॥
లై రఘునాథహి ఠాఉఁ దేఖావా। కహేఉ రామ సబ భాఁతి సుహావా ॥
పురజన కరి జోహారు ఘర ఆఏ। రఘుబర సంధ్యా కరన సిధాఏ ॥
గుహఁ సఁవారి సాఁథరీ డసాఈ। కుస కిసలయమయ మృదుల సుహాఈ ॥
సుచి ఫల మూల మధుర మృదు జానీ। దోనా భరి భరి రాఖేసి పానీ ॥
దో. సియ సుమంత్ర భ్రాతా సహిత కంద మూల ఫల ఖాఇ।
సయన కీన్హ రఘుబంసమని పాయ పలోటత భాఇ ॥ 89 ॥
ఉఠే లఖను ప్రభు సోవత జానీ। కహి సచివహి సోవన మృదు బానీ ॥
కఛుక దూర సజి బాన సరాసన। జాగన లగే బైఠి బీరాసన ॥
గుఁహ బోలాఇ పాహరూ ప్రతీతీ। ఠావఁ ఠాఁవ రాఖే అతి ప్రీతీ ॥
ఆపు లఖన పహిం బైఠేఉ జాఈ। కటి భాథీ సర చాప చఢ఼ఆఈ ॥
సోవత ప్రభుహి నిహారి నిషాదూ। భయు ప్రేమ బస హ్దయఁ బిషాదూ ॥
తను పులకిత జలు లోచన బహీ। బచన సప్రేమ లఖన సన కహీ ॥
భూపతి భవన సుభాయఁ సుహావా। సురపతి సదను న పటతర పావా ॥
మనిమయ రచిత చారు చౌబారే। జను రతిపతి నిజ హాథ సఁవారే ॥
దో. సుచి సుబిచిత్ర సుభోగమయ సుమన సుగంధ సుబాస।
పలఁగ మంజు మనిదీప జహఁ సబ బిధి సకల సుపాస ॥ 90 ॥
బిబిధ బసన ఉపధాన తురాఈ। ఛీర ఫేన మృదు బిసద సుహాఈ ॥
తహఁ సియ రాము సయన నిసి కరహీం। నిజ ఛబి రతి మనోజ మదు హరహీమ్ ॥
తే సియ రాము సాథరీం సోఏ। శ్రమిత బసన బిను జాహిం న జోఏ ॥
మాతు పితా పరిజన పురబాసీ। సఖా సుసీల దాస అరు దాసీ ॥
జోగవహిం జిన్హహి ప్రాన కీ నాఈ। మహి సోవత తేఇ రామ గోసాఈమ్ ॥
పితా జనక జగ బిదిత ప్రభ్AU। ససుర సురేస సఖా రఘుర్AU ॥
రామచందు పతి సో బైదేహీ। సోవత మహి బిధి బామ న కేహీ ॥
సియ రఘుబీర కి కానన జోగూ। కరమ ప్రధాన సత్య కహ లోగూ ॥
దో. కైకయనందిని మందమతి కఠిన కుటిలపను కీన్హ।
జేహీం రఘునందన జానకిహి సుఖ అవసర దుఖు దీన్హ ॥ 91 ॥
భి దినకర కుల బిటప కుఠారీ। కుమతి కీన్హ సబ బిస్వ దుఖారీ ॥
భయు బిషాదు నిషాదహి భారీ। రామ సీయ మహి సయన నిహారీ ॥
బోలే లఖన మధుర మృదు బానీ। గ్యాన బిరాగ భగతి రస సానీ ॥
కాహు న కౌ సుఖ దుఖ కర దాతా। నిజ కృత కరమ భోగ సబు భ్రాతా ॥
జోగ బియోగ భోగ భల మందా। హిత అనహిత మధ్యమ భ్రమ ఫందా ॥
జనము మరను జహఁ లగి జగ జాలూ। సంపతీ బిపతి కరము అరు కాలూ ॥
ధరని ధాము ధను పుర పరివారూ। సరగు నరకు జహఁ లగి బ్యవహారూ ॥
దేఖిఅ సునిఅ గునిఅ మన మాహీం। మోహ మూల పరమారథు నాహీమ్ ॥
దో. సపనేం హోఇ భిఖారి నృప రంకు నాకపతి హోఇ।
జాగేం లాభు న హాని కఛు తిమి ప్రపంచ జియఁ జోఇ ॥ 92 ॥
అస బిచారి నహిం కీజా రోసూ। కాహుహి బాది న దేఇఅ దోసూ ॥
మోహ నిసాఁ సబు సోవనిహారా। దేఖిఅ సపన అనేక ప్రకారా ॥
ఏహిం జగ జామిని జాగహిం జోగీ। పరమారథీ ప్రపంచ బియోగీ ॥
జానిఅ తబహిం జీవ జగ జాగా। జబ జబ బిషయ బిలాస బిరాగా ॥
హోఇ బిబేకు మోహ భ్రమ భాగా। తబ రఘునాథ చరన అనురాగా ॥
సఖా పరమ పరమారథు ఏహూ। మన క్రమ బచన రామ పద నేహూ ॥
రామ బ్రహ్మ పరమారథ రూపా। అబిగత అలఖ అనాది అనూపా ॥
సకల బికార రహిత గతభేదా। కహి నిత నేతి నిరూపహిం బేదా।
దో. భగత భూమి భూసుర సురభి సుర హిత లాగి కృపాల।
కరత చరిత ధరి మనుజ తను సునత మిటహి జగ జాల ॥ 93 ॥
మాసపారాయణ, పంద్రహవా విశ్రామ
సఖా సముఝి అస పరిహరి మోహు। సియ రఘుబీర చరన రత హోహూ ॥
కహత రామ గున భా భినుసారా। జాగే జగ మంగల సుఖదారా ॥
సకల సోచ కరి రామ నహావా। సుచి సుజాన బట ఛీర మగావా ॥
అనుజ సహిత సిర జటా బనాఏ। దేఖి సుమంత్ర నయన జల ఛాఏ ॥
హృదయఁ దాహు అతి బదన మలీనా। కహ కర జోరి బచన అతి దీనా ॥
నాథ కహేఉ అస కోసలనాథా। లై రథు జాహు రామ కేం సాథా ॥
బను దేఖాఇ సురసరి అన్హవాఈ। ఆనేహు ఫేరి బేగి దౌ భాఈ ॥
లఖను రాము సియ ఆనేహు ఫేరీ। సంసయ సకల సఁకోచ నిబేరీ ॥
దో. నృప అస కహేఉ గోసాఈఁ జస కహి కరౌం బలి సోఇ।
కరి బినతీ పాయన్హ పరేఉ దీన్హ బాల జిమి రోఇ ॥ 94 ॥
తాత కృపా కరి కీజిఅ సోఈ। జాతేం అవధ అనాథ న హోఈ ॥
మంత్రహి రామ ఉఠాఇ ప్రబోధా। తాత ధరమ మతు తుమ్హ సబు సోధా ॥
సిబి దధీచి హరిచంద నరేసా। సహే ధరమ హిత కోటి కలేసా ॥
రంతిదేవ బలి భూప సుజానా। ధరము ధరేఉ సహి సంకట నానా ॥
ధరము న దూసర సత్య సమానా। ఆగమ నిగమ పురాన బఖానా ॥
మైం సోఇ ధరము సులభ కరి పావా। తజేం తిహూఁ పుర అపజసు ఛావా ॥
సంభావిత కహుఁ అపజస లాహూ। మరన కోటి సమ దారున దాహూ ॥
తుమ్హ సన తాత బహుత కా కహూఁ। దిఏఁ ఉతరు ఫిరి పాతకు లహూఁ ॥
దో. పితు పద గహి కహి కోటి నతి బినయ కరబ కర జోరి।
చింతా కవనిహు బాత కై తాత కరిఅ జని మోరి ॥ 95 ॥
తుమ్హ పుని పితు సమ అతి హిత మోరేం। బినతీ కరుఁ తాత కర జోరేమ్ ॥
సబ బిధి సోఇ కరతబ్య తుమ్హారేం। దుఖ న పావ పితు సోచ హమారేమ్ ॥
సుని రఘునాథ సచివ సంబాదూ। భయు సపరిజన బికల నిషాదూ ॥
పుని కఛు లఖన కహీ కటు బానీ। ప్రభు బరజే బడ఼ అనుచిత జానీ ॥
సకుచి రామ నిజ సపథ దేవాఈ। లఖన సఁదేసు కహిఅ జని జాఈ ॥
కహ సుమంత్రు పుని భూప సఁదేసూ। సహి న సకిహి సియ బిపిన కలేసూ ॥
జేహి బిధి అవధ ఆవ ఫిరి సీయా। సోఇ రఘుబరహి తుమ్హహి కరనీయా ॥
నతరు నిపట అవలంబ బిహీనా। మైం న జిఅబ జిమి జల బిను మీనా ॥
దో. మికేం ససరేం సకల సుఖ జబహిం జహాఁ మను మాన ॥
తఁహ తబ రహిహి సుఖేన సియ జబ లగి బిపతి బిహాన ॥ 96 ॥
బినతీ భూప కీన్హ జేహి భాఁతీ। ఆరతి ప్రీతి న సో కహి జాతీ ॥
పితు సఁదేసు సుని కృపానిధానా। సియహి దీన్హ సిఖ కోటి బిధానా ॥
సాసు ససుర గుర ప్రియ పరివారూ। ఫిరతు త సబ కర మిటై ఖభారూ ॥
సుని పతి బచన కహతి బైదేహీ। సునహు ప్రానపతి పరమ సనేహీ ॥
ప్రభు కరునామయ పరమ బిబేకీ। తను తజి రహతి ఛాఁహ కిమి ఛేంకీ ॥
ప్రభా జాఇ కహఁ భాను బిహాఈ। కహఁ చంద్రికా చందు తజి జాఈ ॥
పతిహి ప్రేమమయ బినయ సునాఈ। కహతి సచివ సన గిరా సుహాఈ ॥
తుమ్హ పితు ససుర సరిస హితకారీ। ఉతరు దేఉఁ ఫిరి అనుచిత భారీ ॥
దో. ఆరతి బస సనముఖ భిఉఁ బిలగు న మానబ తాత।
ఆరజసుత పద కమల బిను బాది జహాఁ లగి నాత ॥ 97 ॥
పితు బైభవ బిలాస మైం డీఠా। నృప మని ముకుట మిలిత పద పీఠా ॥
సుఖనిధాన అస పితు గృహ మోరేం। పియ బిహీన మన భావ న భోరేమ్ ॥
ససుర చక్కవి కోసలర్AU। భువన చారిదస ప్రగట ప్రభ్AU ॥
ఆగేం హోఇ జేహి సురపతి లేఈ। అరధ సింఘాసన ఆసను దేఈ ॥
ససురు ఏతాదృస అవధ నివాసూ। ప్రియ పరివారు మాతు సమ సాసూ ॥
బిను రఘుపతి పద పదుమ పరాగా। మోహి కేఉ సపనేహుఁ సుఖద న లాగా ॥
అగమ పంథ బనభూమి పహారా। కరి కేహరి సర సరిత అపారా ॥
కోల కిరాత కురంగ బిహంగా। మోహి సబ సుఖద ప్రానపతి సంగా ॥
దో. సాసు ససుర సన మోరి హుఁతి బినయ కరబి పరి పాయఁ ॥
మోర సోచు జని కరిఅ కఛు మైం బన సుఖీ సుభాయఁ ॥ 98 ॥
ప్రాననాథ ప్రియ దేవర సాథా। బీర ధురీన ధరేం ధను భాథా ॥
నహిం మగ శ్రము భ్రము దుఖ మన మోరేం। మోహి లగి సోచు కరిఅ జని భోరేమ్ ॥
సుని సుమంత్రు సియ సీతలి బానీ। భయు బికల జను ఫని మని హానీ ॥
నయన సూఝ నహిం సుని న కానా। కహి న సకి కఛు అతి అకులానా ॥
రామ ప్రబోధు కీన్హ బహు భాఁతి। తదపి హోతి నహిం సీతలి ఛాతీ ॥
జతన అనేక సాథ హిత కీన్హే। ఉచిత ఉతర రఘునందన దీన్హే ॥
మేటి జాఇ నహిం రామ రజాఈ। కఠిన కరమ గతి కఛు న బసాఈ ॥
రామ లఖన సియ పద సిరు నాఈ। ఫిరేఉ బనిక జిమి మూర గవాఁఈ ॥
దో. -రథ హాఁకేఉ హయ రామ తన హేరి హేరి హిహినాహిం।
దేఖి నిషాద బిషాదబస ధునహిం సీస పఛితాహిమ్ ॥ 99 ॥
జాసు బియోగ బికల పసు ఐసే। ప్రజా మాతు పితు జీహహిం కైసేమ్ ॥
బరబస రామ సుమంత్రు పఠాఏ। సురసరి తీర ఆపు తబ ఆఏ ॥
మాగీ నావ న కేవటు ఆనా। కహి తుమ్హార మరము మైం జానా ॥
చరన కమల రజ కహుఁ సబు కహీ। మానుష కరని మూరి కఛు అహీ ॥
ఛుఅత సిలా భి నారి సుహాఈ। పాహన తేం న కాఠ కఠినాఈ ॥
తరనిఉ ముని ఘరిని హోఇ జాఈ। బాట పరి మోరి నావ ఉడ఼ఆఈ ॥
ఏహిం ప్రతిపాలుఁ సబు పరివారూ। నహిం జానుఁ కఛు ఔర కబారూ ॥
జౌ ప్రభు పార అవసి గా చహహూ। మోహి పద పదుమ పఖారన కహహూ ॥
ఛం. పద కమల ధోఇ చఢ఼ఆఇ నావ న నాథ ఉతరాఈ చహౌం।
మోహి రామ రాఉరి ఆన దసరథ సపథ సబ సాచీ కహౌమ్ ॥
బరు తీర మారహుఁ లఖను పై జబ లగి న పాయ పఖారిహౌం।
తబ లగి న తులసీదాస నాథ కృపాల పారు ఉతారిహౌమ్ ॥
సో. సుని కేబట కే బైన ప్రేమ లపేటే అటపటే।
బిహసే కరునాఐన చితి జానకీ లఖన తన ॥ 100 ॥