శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Aranya Kanda

జబ రఘునాథ సమర రిపు జీతే। సుర నర ముని సబ కే భయ బీతే ॥
తబ లఛిమన సీతహి లై ఆఏ। ప్రభు పద పరత హరషి ఉర లాఏ।
సీతా చితవ స్యామ మృదు గాతా। పరమ ప్రేమ లోచన న అఘాతా ॥
పంచవటీం బసి శ్రీరఘునాయక। కరత చరిత సుర ముని సుఖదాయక ॥
ధుఆఁ దేఖి ఖరదూషన కేరా। జాఇ సుపనఖాఁ రావన ప్రేరా ॥
బోలి బచన క్రోధ కరి భారీ। దేస కోస కై సురతి బిసారీ ॥
కరసి పాన సోవసి దిను రాతీ। సుధి నహిం తవ సిర పర ఆరాతీ ॥
రాజ నీతి బిను ధన బిను ధర్మా। హరిహి సమర్పే బిను సతకర్మా ॥
బిద్యా బిను బిబేక ఉపజాఏఁ। శ్రమ ఫల పఢ఼ఏ కిఏఁ అరు పాఏఁ ॥
సంగ తే జతీ కుమంత్ర తే రాజా। మాన తే గ్యాన పాన తేం లాజా ॥
ప్రీతి ప్రనయ బిను మద తే గునీ। నాసహి బేగి నీతి అస సునీ ॥

సో. రిపు రుజ పావక పాప ప్రభు అహి గనిఅ న ఛోట కరి।
అస కహి బిబిధ బిలాప కరి లాగీ రోదన కరన ॥ 21(క) ॥

దో. సభా మాఝ పరి బ్యాకుల బహు ప్రకార కహ రోఇ।
తోహి జిఅత దసకంధర మోరి కి అసి గతి హోఇ ॥ 21(ఖ) ॥

సునత సభాసద ఉఠే అకులాఈ। సముఝాఈ గహి బాహఁ ఉఠాఈ ॥
కహ లంకేస కహసి నిజ బాతా। కేఁఇఁ తవ నాసా కాన నిపాతా ॥
అవధ నృపతి దసరథ కే జాఏ। పురుష సింఘ బన ఖేలన ఆఏ ॥
సముఝి పరీ మోహి ఉన్హ కై కరనీ। రహిత నిసాచర కరిహహిం ధరనీ ॥
జిన్హ కర భుజబల పాఇ దసానన। అభయ భే బిచరత ముని కానన ॥
దేఖత బాలక కాల సమానా। పరమ ధీర ధన్వీ గున నానా ॥
అతులిత బల ప్రతాప ద్వౌ భ్రాతా। ఖల బధ రత సుర ముని సుఖదాతా ॥
సోభాధామ రామ అస నామా। తిన్హ కే సంగ నారి ఏక స్యామా ॥
రుప రాసి బిధి నారి సఁవారీ। రతి సత కోటి తాసు బలిహారీ ॥
తాసు అనుజ కాటే శ్రుతి నాసా। సుని తవ భగిని కరహిం పరిహాసా ॥
ఖర దూషన సుని లగే పుకారా। ఛన మహుఁ సకల కటక ఉన్హ మారా ॥
ఖర దూషన తిసిరా కర ఘాతా। సుని దససీస జరే సబ గాతా ॥

దో. సుపనఖహి సముఝాఇ కరి బల బోలేసి బహు భాఁతి।
గయు భవన అతి సోచబస నీద పరి నహిం రాతి ॥ 22 ॥

సుర నర అసుర నాగ ఖగ మాహీం। మోరే అనుచర కహఁ కౌ నాహీమ్ ॥
ఖర దూషన మోహి సమ బలవంతా। తిన్హహి కో మారి బిను భగవంతా ॥
సుర రంజన భంజన మహి భారా। జౌం భగవంత లీన్హ అవతారా ॥
తౌ మై జాఇ బైరు హఠి కరూఁ। ప్రభు సర ప్రాన తజేం భవ తరూఁ ॥
హోఇహి భజను న తామస దేహా। మన క్రమ బచన మంత్ర దృఢ఼ ఏహా ॥
జౌం నరరుప భూపసుత కోఊ। హరిహుఁ నారి జీతి రన దోఊ ॥
చలా అకేల జాన చఢి తహవాఁ। బస మారీచ సింధు తట జహవాఁ ॥
ఇహాఁ రామ జసి జుగుతి బనాఈ। సునహు ఉమా సో కథా సుహాఈ ॥

దో. లఛిమన గే బనహిం జబ లేన మూల ఫల కంద।
జనకసుతా సన బోలే బిహసి కృపా సుఖ బృంద ॥ 23 ॥

సునహు ప్రియా బ్రత రుచిర సుసీలా। మైం కఛు కరబి లలిత నరలీలా ॥
తుమ్హ పావక మహుఁ కరహు నివాసా। జౌ లగి కరౌం నిసాచర నాసా ॥
జబహిం రామ సబ కహా బఖానీ। ప్రభు పద ధరి హియఁ అనల సమానీ ॥
నిజ ప్రతిబింబ రాఖి తహఁ సీతా। తైసి సీల రుప సుబినీతా ॥
లఛిమనహూఁ యహ మరము న జానా। జో కఛు చరిత రచా భగవానా ॥
దసముఖ గయు జహాఁ మారీచా। నాఇ మాథ స్వారథ రత నీచా ॥
నవని నీచ కై అతి దుఖదాఈ। జిమి అంకుస ధను ఉరగ బిలాఈ ॥
భయదాయక ఖల కై ప్రియ బానీ। జిమి అకాల కే కుసుమ భవానీ ॥

దో. కరి పూజా మారీచ తబ సాదర పూఛీ బాత।
కవన హేతు మన బ్యగ్ర అతి అకసర ఆయహు తాత ॥ 24 ॥

దసముఖ సకల కథా తేహి ఆగేం। కహీ సహిత అభిమాన అభాగేమ్ ॥
హోహు కపట మృగ తుమ్హ ఛలకారీ। జేహి బిధి హరి ఆనౌ నృపనారీ ॥
తేహిం పుని కహా సునహు దససీసా। తే నరరుప చరాచర ఈసా ॥
తాసోం తాత బయరు నహిం కీజే। మారేం మరిఅ జిఆఏఁ జీజై ॥
ముని మఖ రాఖన గయు కుమారా। బిను ఫర సర రఘుపతి మోహి మారా ॥
సత జోజన ఆయుఁ ఛన మాహీం। తిన్హ సన బయరు కిఏఁ భల నాహీమ్ ॥
భి మమ కీట భృంగ కీ నాఈ। జహఁ తహఁ మైం దేఖుఁ దౌ భాఈ ॥
జౌం నర తాత తదపి అతి సూరా। తిన్హహి బిరోధి న ఆఇహి పూరా ॥

దో. జేహిం తాడ఼కా సుబాహు హతి ఖండేఉ హర కోదండ ॥
ఖర దూషన తిసిరా బధేఉ మనుజ కి అస బరిబండ ॥ 25 ॥

జాహు భవన కుల కుసల బిచారీ। సునత జరా దీన్హిసి బహు గారీ ॥
గురు జిమి మూఢ఼ కరసి మమ బోధా। కహు జగ మోహి సమాన కో జోధా ॥
తబ మారీచ హృదయఁ అనుమానా। నవహి బిరోధేం నహిం కల్యానా ॥
సస్త్రీ మర్మీ ప్రభు సఠ ధనీ। బైద బంది కబి భానస గునీ ॥
ఉభయ భాఁతి దేఖా నిజ మరనా। తబ తాకిసి రఘునాయక సరనా ॥
ఉతరు దేత మోహి బధబ అభాగేం। కస న మరౌం రఘుపతి సర లాగేమ్ ॥
అస జియఁ జాని దసానన సంగా। చలా రామ పద ప్రేమ అభంగా ॥
మన అతి హరష జనావ న తేహీ। ఆజు దేఖిహుఁ పరమ సనేహీ ॥

ఛం. నిజ పరమ ప్రీతమ దేఖి లోచన సుఫల కరి సుఖ పాఇహౌం।
శ్రీ సహిత అనుజ సమేత కృపానికేత పద మన లాఇహౌమ్ ॥
నిర్బాన దాయక క్రోధ జా కర భగతి అబసహి బసకరీ।
నిజ పాని సర సంధాని సో మోహి బధిహి సుఖసాగర హరీ ॥

దో. మమ పాఛేం ధర ధావత ధరేం సరాసన బాన।
ఫిరి ఫిరి ప్రభుహి బిలోకిహుఁ ధన్య న మో సమ ఆన ॥ 26 ॥

తేహి బన నికట దసానన గయూ। తబ మారీచ కపటమృగ భయూ ॥
అతి బిచిత్ర కఛు బరని న జాఈ। కనక దేహ మని రచిత బనాఈ ॥
సీతా పరమ రుచిర మృగ దేఖా। అంగ అంగ సుమనోహర బేషా ॥
సునహు దేవ రఘుబీర కృపాలా। ఏహి మృగ కర అతి సుందర ఛాలా ॥
సత్యసంధ ప్రభు బధి కరి ఏహీ। ఆనహు చర్మ కహతి బైదేహీ ॥
తబ రఘుపతి జానత సబ కారన। ఉఠే హరషి సుర కాజు సఁవారన ॥
మృగ బిలోకి కటి పరికర బాఁధా। కరతల చాప రుచిర సర సాఁధా ॥
ప్రభు లఛిమనిహి కహా సముఝాఈ। ఫిరత బిపిన నిసిచర బహు భాఈ ॥
సీతా కేరి కరేహు రఖవారీ। బుధి బిబేక బల సమయ బిచారీ ॥
ప్రభుహి బిలోకి చలా మృగ భాజీ। ధాఏ రాము సరాసన సాజీ ॥
నిగమ నేతి సివ ధ్యాన న పావా। మాయామృగ పాఛేం సో ధావా ॥
కబహుఁ నికట పుని దూరి పరాఈ। కబహుఁక ప్రగటి కబహుఁ ఛపాఈ ॥
ప్రగటత దురత కరత ఛల భూరీ। ఏహి బిధి ప్రభుహి గయు లై దూరీ ॥
తబ తకి రామ కఠిన సర మారా। ధరని పరేఉ కరి ఘోర పుకారా ॥
లఛిమన కర ప్రథమహిం లై నామా। పాఛేం సుమిరేసి మన మహుఁ రామా ॥
ప్రాన తజత ప్రగటేసి నిజ దేహా। సుమిరేసి రాము సమేత సనేహా ॥
అంతర ప్రేమ తాసు పహిచానా। ముని దుర్లభ గతి దీన్హి సుజానా ॥

దో. బిపుల సుమన సుర బరషహిం గావహిం ప్రభు గున గాథ।
నిజ పద దీన్హ అసుర కహుఁ దీనబంధు రఘునాథ ॥ 27 ॥

ఖల బధి తురత ఫిరే రఘుబీరా। సోహ చాప కర కటి తూనీరా ॥
ఆరత గిరా సునీ జబ సీతా। కహ లఛిమన సన పరమ సభీతా ॥
జాహు బేగి సంకట అతి భ్రాతా। లఛిమన బిహసి కహా సును మాతా ॥
భృకుటి బిలాస సృష్టి లయ హోఈ। సపనేహుఁ సంకట పరి కి సోఈ ॥
మరమ బచన జబ సీతా బోలా। హరి ప్రేరిత లఛిమన మన డోలా ॥
బన దిసి దేవ సౌంపి సబ కాహూ। చలే జహాఁ రావన ససి రాహూ ॥
సూన బీచ దసకంధర దేఖా। ఆవా నికట జతీ కేం బేషా ॥
జాకేం డర సుర అసుర డేరాహీం। నిసి న నీద దిన అన్న న ఖాహీమ్ ॥
సో దససీస స్వాన కీ నాఈ। ఇత ఉత చితి చలా భడ఼ఇహాఈ ॥
ఇమి కుపంథ పగ దేత ఖగేసా। రహ న తేజ బుధి బల లేసా ॥
నానా బిధి కరి కథా సుహాఈ। రాజనీతి భయ ప్రీతి దేఖాఈ ॥
కహ సీతా సును జతీ గోసాఈం। బోలేహు బచన దుష్ట కీ నాఈమ్ ॥
తబ రావన నిజ రూప దేఖావా। భీ సభయ జబ నామ సునావా ॥
కహ సీతా ధరి ధీరజు గాఢ఼ఆ। ఆఇ గయు ప్రభు రహు ఖల ఠాఢ఼ఆ ॥
జిమి హరిబధుహి ఛుద్ర సస చాహా। భేసి కాలబస నిసిచర నాహా ॥
సునత బచన దససీస రిసానా। మన మహుఁ చరన బంది సుఖ మానా ॥

దో. క్రోధవంత తబ రావన లీన్హిసి రథ బైఠాఇ।
చలా గగనపథ ఆతుర భయఁ రథ హాఁకి న జాఇ ॥ 28 ॥

హా జగ ఏక బీర రఘురాయా। కేహిం అపరాధ బిసారేహు దాయా ॥
ఆరతి హరన సరన సుఖదాయక। హా రఘుకుల సరోజ దిననాయక ॥
హా లఛిమన తుమ్హార నహిం దోసా। సో ఫలు పాయుఁ కీన్హేఉఁ రోసా ॥
బిబిధ బిలాప కరతి బైదేహీ। భూరి కృపా ప్రభు దూరి సనేహీ ॥
బిపతి మోరి కో ప్రభుహి సునావా। పురోడాస చహ రాసభ ఖావా ॥
సీతా కై బిలాప సుని భారీ। భే చరాచర జీవ దుఖారీ ॥
గీధరాజ సుని ఆరత బానీ। రఘుకులతిలక నారి పహిచానీ ॥
అధమ నిసాచర లీన్హే జాఈ। జిమి మలేఛ బస కపిలా గాఈ ॥
సీతే పుత్రి కరసి జని త్రాసా। కరిహుఁ జాతుధాన కర నాసా ॥
ధావా క్రోధవంత ఖగ కైసేం। ఛూటి పబి పరబత కహుఁ జైసే ॥
రే రే దుష్ట ఠాఢ఼ కిన హోహీ। నిర్భయ చలేసి న జానేహి మోహీ ॥
ఆవత దేఖి కృతాంత సమానా। ఫిరి దసకంధర కర అనుమానా ॥
కీ మైనాక కి ఖగపతి హోఈ। మమ బల జాన సహిత పతి సోఈ ॥
జానా జరఠ జటాయూ ఏహా। మమ కర తీరథ ఛాఁడ఼ఇహి దేహా ॥
సునత గీధ క్రోధాతుర ధావా। కహ సును రావన మోర సిఖావా ॥
తజి జానకిహి కుసల గృహ జాహూ। నాహిం త అస హోఇహి బహుబాహూ ॥
రామ రోష పావక అతి ఘోరా। హోఇహి సకల సలభ కుల తోరా ॥
ఉతరు న దేత దసానన జోధా। తబహిం గీధ ధావా కరి క్రోధా ॥
ధరి కచ బిరథ కీన్హ మహి గిరా। సీతహి రాఖి గీధ పుని ఫిరా ॥
చౌచన్హ మారి బిదారేసి దేహీ। దండ ఏక భి మురుఛా తేహీ ॥
తబ సక్రోధ నిసిచర ఖిసిఆనా। కాఢ఼ఏసి పరమ కరాల కృపానా ॥
కాటేసి పంఖ పరా ఖగ ధరనీ। సుమిరి రామ కరి అదభుత కరనీ ॥
సీతహి జాని చఢ఼ఆఇ బహోరీ। చలా ఉతాఇల త్రాస న థోరీ ॥
కరతి బిలాప జాతి నభ సీతా। బ్యాధ బిబస జను మృగీ సభీతా ॥
గిరి పర బైఠే కపిన్హ నిహారీ। కహి హరి నామ దీన్హ పట డారీ ॥
ఏహి బిధి సీతహి సో లై గయూ। బన అసోక మహఁ రాఖత భయూ ॥

దో. హారి పరా ఖల బహు బిధి భయ అరు ప్రీతి దేఖాఇ।
తబ అసోక పాదప తర రాఖిసి జతన కరాఇ ॥ 29(క) ॥

నవాన్హపారాయణ, ఛఠా విశ్రామ
జేహి బిధి కపట కురంగ సఁగ ధాఇ చలే శ్రీరామ।
సో ఛబి సీతా రాఖి ఉర రటతి రహతి హరినామ ॥ 29(ఖ) ॥

రఘుపతి అనుజహి ఆవత దేఖీ। బాహిజ చింతా కీన్హి బిసేషీ ॥
జనకసుతా పరిహరిహు అకేలీ। ఆయహు తాత బచన మమ పేలీ ॥
నిసిచర నికర ఫిరహిం బన మాహీం। మమ మన సీతా ఆశ్రమ నాహీమ్ ॥
గహి పద కమల అనుజ కర జోరీ। కహేఉ నాథ కఛు మోహి న ఖోరీ ॥
అనుజ సమేత గే ప్రభు తహవాఁ। గోదావరి తట ఆశ్రమ జహవాఁ ॥
ఆశ్రమ దేఖి జానకీ హీనా। భే బికల జస ప్రాకృత దీనా ॥
హా గున ఖాని జానకీ సీతా। రూప సీల బ్రత నేమ పునీతా ॥
లఛిమన సముఝాఏ బహు భాఁతీ। పూఛత చలే లతా తరు పాఁతీ ॥
హే ఖగ మృగ హే మధుకర శ్రేనీ। తుమ్హ దేఖీ సీతా మృగనైనీ ॥
ఖంజన సుక కపోత మృగ మీనా। మధుప నికర కోకిలా ప్రబీనా ॥
కుంద కలీ దాడ఼ఇమ దామినీ। కమల సరద ససి అహిభామినీ ॥
బరున పాస మనోజ ధను హంసా। గజ కేహరి నిజ సునత ప్రసంసా ॥
శ్రీఫల కనక కదలి హరషాహీం। నేకు న సంక సకుచ మన మాహీమ్ ॥
సును జానకీ తోహి బిను ఆజూ। హరషే సకల పాఇ జను రాజూ ॥
కిమి సహి జాత అనఖ తోహి పాహీమ్ । ప్రియా బేగి ప్రగటసి కస నాహీమ్ ॥
ఏహి బిధి ఖౌజత బిలపత స్వామీ। మనహుఁ మహా బిరహీ అతి కామీ ॥
పూరనకామ రామ సుఖ రాసీ। మనుజ చరిత కర అజ అబినాసీ ॥
ఆగే పరా గీధపతి దేఖా। సుమిరత రామ చరన జిన్హ రేఖా ॥

దో. కర సరోజ సిర పరసేఉ కృపాసింధు రధుబీర ॥
నిరఖి రామ ఛబి ధామ ముఖ బిగత భీ సబ పీర ॥ 30 ॥

తబ కహ గీధ బచన ధరి ధీరా । సునహు రామ భంజన భవ భీరా ॥
నాథ దసానన యహ గతి కీన్హీ। తేహి ఖల జనకసుతా హరి లీన్హీ ॥
లై దచ్ఛిన దిసి గయు గోసాఈ। బిలపతి అతి కురరీ కీ నాఈ ॥
దరస లాగీ ప్రభు రాఖేంఉఁ ప్రానా। చలన చహత అబ కృపానిధానా ॥
రామ కహా తను రాఖహు తాతా। ముఖ ముసకాఇ కహీ తేహిం బాతా ॥
జా కర నామ మరత ముఖ ఆవా। అధము ముకుత హోఈ శ్రుతి గావా ॥
సో మమ లోచన గోచర ఆగేం। రాఖౌం దేహ నాథ కేహి ఖాఁగేఁ ॥
జల భరి నయన కహహిఁ రఘురాఈ। తాత కర్మ నిజ తే గతిం పాఈ ॥
పరహిత బస జిన్హ కే మన మాహీఁ। తిన్హ కహుఁ జగ దుర్లభ కఛు నాహీఁ ॥
తను తజి తాత జాహు మమ ధామా। దేఉఁ కాహ తుమ్హ పూరనకామా ॥

దో. సీతా హరన తాత జని కహహు పితా సన జాఇ ॥
జౌఁ మైఁ రామ త కుల సహిత కహిహి దసానన ఆఇ ॥ 31 ॥

గీధ దేహ తజి ధరి హరి రుపా। భూషన బహు పట పీత అనూపా ॥
స్యామ గాత బిసాల భుజ చారీ। అస్తుతి కరత నయన భరి బారీ ॥

ఛం. జయ రామ రూప అనూప నిర్గున సగున గున ప్రేరక సహీ।
దససీస బాహు ప్రచండ ఖండన చండ సర మండన మహీ ॥
పాథోద గాత సరోజ ముఖ రాజీవ ఆయత లోచనం।
నిత నౌమి రాము కృపాల బాహు బిసాల భవ భయ మోచనమ్ ॥ 1 ॥

బలమప్రమేయమనాదిమజమబ్యక్తమేకమగోచరం।
గోబింద గోపర ద్వంద్వహర బిగ్యానఘన ధరనీధరమ్ ॥
జే రామ మంత్ర జపంత సంత అనంత జన మన రంజనం।
నిత నౌమి రామ అకామ ప్రియ కామాది ఖల దల గంజనమ్ ॥ 2।

జేహి శ్రుతి నిరంజన బ్రహ్మ బ్యాపక బిరజ అజ కహి గావహీమ్ ॥
కరి ధ్యాన గ్యాన బిరాగ జోగ అనేక ముని జేహి పావహీమ్ ॥
సో ప్రగట కరునా కంద సోభా బృంద అగ జగ మోహీ।
మమ హృదయ పంకజ భృంగ అంగ అనంగ బహు ఛబి సోహీ ॥ 3 ॥

జో అగమ సుగమ సుభావ నిర్మల అసమ సమ సీతల సదా।
పస్యంతి జం జోగీ జతన కరి కరత మన గో బస సదా ॥
సో రామ రమా నివాస సంతత దాస బస త్రిభువన ధనీ।
మమ ఉర బసు సో సమన సంసృతి జాసు కీరతి పావనీ ॥ 4 ॥

దో. అబిరల భగతి మాగి బర గీధ గయు హరిధామ।
తేహి కీ క్రియా జథోచిత నిజ కర కీన్హీ రామ ॥ 32 ॥

కోమల చిత అతి దీనదయాలా। కారన బిను రఘునాథ కృపాలా ॥
గీధ అధమ ఖగ ఆమిష భోగీ। గతి దీన్హి జో జాచత జోగీ ॥
సునహు ఉమా తే లోగ అభాగీ। హరి తజి హోహిం బిషయ అనురాగీ ॥
పుని సీతహి ఖోజత ద్వౌ భాఈ। చలే బిలోకత బన బహుతాఈ ॥
సంకుల లతా బిటప ఘన కానన। బహు ఖగ మృగ తహఁ గజ పంచానన ॥
ఆవత పంథ కబంధ నిపాతా। తేహిం సబ కహీ సాప కై బాతా ॥
దురబాసా మోహి దీన్హీ సాపా। ప్రభు పద పేఖి మిటా సో పాపా ॥
సును గంధర్బ కహుఁ మై తోహీ। మోహి న సోహాఇ బ్రహ్మకుల ద్రోహీ ॥

దో. మన క్రమ బచన కపట తజి జో కర భూసుర సేవ।
మోహి సమేత బిరంచి సివ బస తాకేం సబ దేవ ॥ 33 ॥

సాపత తాడ఼త పరుష కహంతా। బిప్ర పూజ్య అస గావహిం సంతా ॥
పూజిఅ బిప్ర సీల గున హీనా। సూద్ర న గున గన గ్యాన ప్రబీనా ॥
కహి నిజ ధర్మ తాహి సముఝావా। నిజ పద ప్రీతి దేఖి మన భావా ॥
రఘుపతి చరన కమల సిరు నాఈ। గయు గగన ఆపని గతి పాఈ ॥
తాహి దేఇ గతి రామ ఉదారా। సబరీ కేం ఆశ్రమ పగు ధారా ॥
సబరీ దేఖి రామ గృహఁ ఆఏ। ముని కే బచన సముఝి జియఁ భాఏ ॥
సరసిజ లోచన బాహు బిసాలా। జటా ముకుట సిర ఉర బనమాలా ॥
స్యామ గౌర సుందర దౌ భాఈ। సబరీ పరీ చరన లపటాఈ ॥
ప్రేమ మగన ముఖ బచన న ఆవా। పుని పుని పద సరోజ సిర నావా ॥
సాదర జల లై చరన పఖారే। పుని సుందర ఆసన బైఠారే ॥

దో. కంద మూల ఫల సురస అతి దిఏ రామ కహుఁ ఆని।
ప్రేమ సహిత ప్రభు ఖాఏ బారంబార బఖాని ॥ 34 ॥

పాని జోరి ఆగేం భి ఠాఢ఼ఈ। ప్రభుహి బిలోకి ప్రీతి అతి బాఢ఼ఈ ॥
కేహి బిధి అస్తుతి కరౌ తుమ్హారీ। అధమ జాతి మైం జడ఼మతి భారీ ॥
అధమ తే అధమ అధమ అతి నారీ। తిన్హ మహఁ మైం మతిమంద అఘారీ ॥
కహ రఘుపతి సును భామిని బాతా। మానుఁ ఏక భగతి కర నాతా ॥
జాతి పాఁతి కుల ధర్మ బడ఼ఆఈ। ధన బల పరిజన గున చతురాఈ ॥
భగతి హీన నర సోహి కైసా। బిను జల బారిద దేఖిఅ జైసా ॥
నవధా భగతి కహుఁ తోహి పాహీం। సావధాన సును ధరు మన మాహీమ్ ॥
ప్రథమ భగతి సంతన్హ కర సంగా। దూసరి రతి మమ కథా ప్రసంగా ॥

దో. గుర పద పంకజ సేవా తీసరి భగతి అమాన।
చౌథి భగతి మమ గున గన కరి కపట తజి గాన ॥ 35 ॥

మంత్ర జాప మమ దృఢ఼ బిస్వాసా। పంచమ భజన సో బేద ప్రకాసా ॥
ఛఠ దమ సీల బిరతి బహు కరమా। నిరత నిరంతర సజ్జన ధరమా ॥
సాతవఁ సమ మోహి మయ జగ దేఖా। మోతేం సంత అధిక కరి లేఖా ॥
ఆఠవఁ జథాలాభ సంతోషా। సపనేహుఁ నహిం దేఖి పరదోషా ॥
నవమ సరల సబ సన ఛలహీనా। మమ భరోస హియఁ హరష న దీనా ॥
నవ మహుఁ ఏకు జిన్హ కే హోఈ। నారి పురుష సచరాచర కోఈ ॥
సోఇ అతిసయ ప్రియ భామిని మోరే। సకల ప్రకార భగతి దృఢ఼ తోరేమ్ ॥
జోగి బృంద దురలభ గతి జోఈ। తో కహుఁ ఆజు సులభ భి సోఈ ॥
మమ దరసన ఫల పరమ అనూపా। జీవ పావ నిజ సహజ సరూపా ॥
జనకసుతా కి సుధి భామినీ। జానహి కహు కరిబరగామినీ ॥
పంపా సరహి జాహు రఘురాఈ। తహఁ హోఇహి సుగ్రీవ మితాఈ ॥
సో సబ కహిహి దేవ రఘుబీరా। జానతహూఁ పూఛహు మతిధీరా ॥
బార బార ప్రభు పద సిరు నాఈ। ప్రేమ సహిత సబ కథా సునాఈ ॥

ఛం. కహి కథా సకల బిలోకి హరి ముఖ హృదయఁ పద పంకజ ధరే।
తజి జోగ పావక దేహ హరి పద లీన భి జహఁ నహిం ఫిరే ॥
నర బిబిధ కర్మ అధర్మ బహు మత సోకప్రద సబ త్యాగహూ।
బిస్వాస కరి కహ దాస తులసీ రామ పద అనురాగహూ ॥

దో. జాతి హీన అఘ జన్మ మహి ముక్త కీన్హి అసి నారి।
మహామంద మన సుఖ చహసి ఐసే ప్రభుహి బిసారి ॥ 36 ॥

చలే రామ త్యాగా బన సోఊ। అతులిత బల నర కేహరి దోఊ ॥
బిరహీ ఇవ ప్రభు కరత బిషాదా। కహత కథా అనేక సంబాదా ॥
లఛిమన దేఖు బిపిన కి సోభా। దేఖత కేహి కర మన నహిం ఛోభా ॥
నారి సహిత సబ ఖగ మృగ బృందా। మానహుఁ మోరి కరత హహిం నిందా ॥
హమహి దేఖి మృగ నికర పరాహీం। మృగీం కహహిం తుమ్హ కహఁ భయ నాహీమ్ ॥
తుమ్హ ఆనంద కరహు మృగ జాఏ। కంచన మృగ ఖోజన ఏ ఆఏ ॥
సంగ లాఇ కరినీం కరి లేహీం। మానహుఁ మోహి సిఖావను దేహీమ్ ॥
సాస్త్ర సుచింతిత పుని పుని దేఖిఅ। భూప సుసేవిత బస నహిం లేఖిఅ ॥
రాఖిఅ నారి జదపి ఉర మాహీం। జుబతీ సాస్త్ర నృపతి బస నాహీమ్ ॥
దేఖహు తాత బసంత సుహావా। ప్రియా హీన మోహి భయ ఉపజావా ॥

దో. బిరహ బికల బలహీన మోహి జానేసి నిపట అకేల।
సహిత బిపిన మధుకర ఖగ మదన కీన్హ బగమేల ॥ 37(క) ॥

దేఖి గయు భ్రాతా సహిత తాసు దూత సుని బాత।
డేరా కీన్హేఉ మనహుఁ తబ కటకు హటకి మనజాత ॥ 37(ఖ) ॥

బిటప బిసాల లతా అరుఝానీ। బిబిధ బితాన దిఏ జను తానీ ॥
కదలి తాల బర ధుజా పతాకా। దైఖి న మోహ ధీర మన జాకా ॥
బిబిధ భాఁతి ఫూలే తరు నానా। జను బానైత బనే బహు బానా ॥
కహుఁ కహుఁ సుందర బిటప సుహాఏ। జను భట బిలగ బిలగ హోఇ ఛాఏ ॥
కూజత పిక మానహుఁ గజ మాతే। ఢేక మహోఖ ఊఁట బిసరాతే ॥
మోర చకోర కీర బర బాజీ। పారావత మరాల సబ తాజీ ॥
తీతిర లావక పదచర జూథా। బరని న జాఇ మనోజ బరుథా ॥
రథ గిరి సిలా దుందుభీ ఝరనా। చాతక బందీ గున గన బరనా ॥
మధుకర ముఖర భేరి సహనాఈ। త్రిబిధ బయారి బసీఠీం ఆఈ ॥
చతురంగినీ సేన సఁగ లీన్హేం। బిచరత సబహి చునౌతీ దీన్హేమ్ ॥
లఛిమన దేఖత కామ అనీకా। రహహిం ధీర తిన్హ కై జగ లీకా ॥
ఏహి కేం ఏక పరమ బల నారీ। తేహి తేం ఉబర సుభట సోఇ భారీ ॥

దో. తాత తీని అతి ప్రబల ఖల కామ క్రోధ అరు లోభ।
ముని బిగ్యాన ధామ మన కరహిం నిమిష మహుఁ ఛోభ ॥ 38(క) ॥

లోభ కేం ఇచ్ఛా దంభ బల కామ కేం కేవల నారి।
క్రోధ కే పరుష బచన బల మునిబర కహహిం బిచారి ॥ 38(ఖ) ॥

గునాతీత సచరాచర స్వామీ। రామ ఉమా సబ అంతరజామీ ॥
కామిన్హ కై దీనతా దేఖాఈ। ధీరన్హ కేం మన బిరతి దృఢ఼ఆఈ ॥
క్రోధ మనోజ లోభ మద మాయా। ఛూటహిం సకల రామ కీం దాయా ॥
సో నర ఇంద్రజాల నహిం భూలా। జా పర హోఇ సో నట అనుకూలా ॥
ఉమా కహుఁ మైం అనుభవ అపనా। సత హరి భజను జగత సబ సపనా ॥
పుని ప్రభు గే సరోబర తీరా। పంపా నామ సుభగ గంభీరా ॥
సంత హృదయ జస నిర్మల బారీ। బాఁధే ఘాట మనోహర చారీ ॥
జహఁ తహఁ పిఅహిం బిబిధ మృగ నీరా। జను ఉదార గృహ జాచక భీరా ॥

దో. పురిని సబన ఓట జల బేగి న పాఇఅ మర్మ।
మాయాఛన్న న దేఖిఐ జైసే నిర్గున బ్రహ్మ ॥ 39(క) ॥

సుఖి మీన సబ ఏకరస అతి అగాధ జల మాహిం।
జథా ధర్మసీలన్హ కే దిన సుఖ సంజుత జాహిమ్ ॥ 39(ఖ) ॥

బికసే సరసిజ నానా రంగా। మధుర ముఖర గుంజత బహు భృంగా ॥
బోలత జలకుక్కుట కలహంసా। ప్రభు బిలోకి జను కరత ప్రసంసా ॥
చక్రవాక బక ఖగ సముదాఈ। దేఖత బని బరని నహిం జాఈ ॥
సుందర ఖగ గన గిరా సుహాఈ। జాత పథిక జను లేత బోలాఈ ॥
తాల సమీప మునిన్హ గృహ ఛాఏ। చహు దిసి కానన బిటప సుహాఏ ॥
చంపక బకుల కదంబ తమాలా। పాటల పనస పరాస రసాలా ॥
నవ పల్లవ కుసుమిత తరు నానా। చంచరీక పటలీ కర గానా ॥
సీతల మంద సుగంధ సుభ్AU। సంతత బహి మనోహర బ్AU ॥
కుహూ కుహూ కోకిల ధుని కరహీం। సుని రవ సరస ధ్యాన ముని టరహీమ్ ॥

దో. ఫల భారన నమి బిటప సబ రహే భూమి నిఅరాఇ।
పర ఉపకారీ పురుష జిమి నవహిం సుసంపతి పాఇ ॥ 40 ॥

Leave a Comment