శ్రీ రామ చరిత మానస |Sri Rama Charita Manasa – Aranya Kanda

కహ ముని ప్రభు సును బినతీ మోరీ। అస్తుతి కరౌం కవన బిధి తోరీ ॥
మహిమా అమిత మోరి మతి థోరీ। రబి సన్ముఖ ఖద్యోత అఁజోరీ ॥
శ్యామ తామరస దామ శరీరం। జటా ముకుట పరిధన మునిచీరమ్ ॥
పాణి చాప శర కటి తూణీరం। నౌమి నిరంతర శ్రీరఘువీరమ్ ॥
మోహ విపిన ఘన దహన కృశానుః। సంత సరోరుహ కానన భానుః ॥
నిశిచర కరి వరూథ మృగరాజః। త్రాతు సదా నో భవ ఖగ బాజః ॥
అరుణ నయన రాజీవ సువేశం। సీతా నయన చకోర నిశేశమ్ ॥
హర హ్రది మానస బాల మరాలం। నౌమి రామ ఉర బాహు విశాలమ్ ॥
సంశయ సర్ప గ్రసన ఉరగాదః। శమన సుకర్కశ తర్క విషాదః ॥
భవ భంజన రంజన సుర యూథః। త్రాతు సదా నో కృపా వరూథః ॥
నిర్గుణ సగుణ విషమ సమ రూపం। జ్ఞాన గిరా గోతీతమనూపమ్ ॥
అమలమఖిలమనవద్యమపారం। నౌమి రామ భంజన మహి భారమ్ ॥
భక్త కల్పపాదప ఆరామః। తర్జన క్రోధ లోభ మద కామః ॥
అతి నాగర భవ సాగర సేతుః। త్రాతు సదా దినకర కుల కేతుః ॥
అతులిత భుజ ప్రతాప బల ధామః। కలి మల విపుల విభంజన నామః ॥
ధర్మ వర్మ నర్మద గుణ గ్రామః। సంతత శం తనోతు మమ రామః ॥
జదపి బిరజ బ్యాపక అబినాసీ। సబ కే హృదయఁ నిరంతర బాసీ ॥
తదపి అనుజ శ్రీ సహిత ఖరారీ। బసతు మనసి మమ కాననచారీ ॥
జే జానహిం తే జానహుఁ స్వామీ। సగున అగున ఉర అంతరజామీ ॥
జో కోసల పతి రాజివ నయనా। కరు సో రామ హృదయ మమ అయనా।
అస అభిమాన జాఇ జని భోరే। మైం సేవక రఘుపతి పతి మోరే ॥
సుని ముని బచన రామ మన భాఏ। బహురి హరషి మునిబర ఉర లాఏ ॥
పరమ ప్రసన్న జాను ముని మోహీ। జో బర మాగహు దేఉ సో తోహీ ॥
ముని కహ మై బర కబహుఁ న జాచా। సముఝి న పరి ఝూఠ కా సాచా ॥
తుమ్హహి నీక లాగై రఘురాఈ। సో మోహి దేహు దాస సుఖదాఈ ॥
అబిరల భగతి బిరతి బిగ్యానా। హోహు సకల గున గ్యాన నిధానా ॥
ప్రభు జో దీన్హ సో బరు మైం పావా। అబ సో దేహు మోహి జో భావా ॥

దో. అనుజ జానకీ సహిత ప్రభు చాప బాన ధర రామ।
మమ హియ గగన ఇందు ఇవ బసహు సదా నిహకామ ॥ 11 ॥

ఏవమస్తు కరి రమానివాసా। హరషి చలే కుభంజ రిషి పాసా ॥
బహుత దివస గుర దరసన పాఏఁ। భే మోహి ఏహిం ఆశ్రమ ఆఏఁ ॥
అబ ప్రభు సంగ జాఉఁ గుర పాహీం। తుమ్హ కహఁ నాథ నిహోరా నాహీమ్ ॥
దేఖి కృపానిధి ముని చతురాఈ। లిఏ సంగ బిహసై ద్వౌ భాఈ ॥
పంథ కహత నిజ భగతి అనూపా। ముని ఆశ్రమ పహుఁచే సురభూపా ॥
తురత సుతీఛన గుర పహిం గయూ। కరి దండవత కహత అస భయూ ॥
నాథ కౌసలాధీస కుమారా। ఆఏ మిలన జగత ఆధారా ॥
రామ అనుజ సమేత బైదేహీ। నిసి దిను దేవ జపత హహు జేహీ ॥
సునత అగస్తి తురత ఉఠి ధాఏ। హరి బిలోకి లోచన జల ఛాఏ ॥
ముని పద కమల పరే ద్వౌ భాఈ। రిషి అతి ప్రీతి లిఏ ఉర లాఈ ॥
సాదర కుసల పూఛి ముని గ్యానీ। ఆసన బర బైఠారే ఆనీ ॥
పుని కరి బహు ప్రకార ప్రభు పూజా। మోహి సమ భాగ్యవంత నహిం దూజా ॥
జహఁ లగి రహే అపర ముని బృందా। హరషే సబ బిలోకి సుఖకందా ॥

దో. ముని సమూహ మహఁ బైఠే సన్ముఖ సబ కీ ఓర।
సరద ఇందు తన చితవత మానహుఁ నికర చకోర ॥ 12 ॥

తబ రఘుబీర కహా ముని పాహీం। తుమ్హ సన ప్రభు దురావ కఛు నాహీ ॥
తుమ్హ జానహు జేహి కారన ఆయుఁ। తాతే తాత న కహి సముఝాయుఁ ॥
అబ సో మంత్ర దేహు ప్రభు మోహీ। జేహి ప్రకార మారౌం మునిద్రోహీ ॥
ముని ముసకానే సుని ప్రభు బానీ। పూఛేహు నాథ మోహి కా జానీ ॥
తుమ్హరేఇఁ భజన ప్రభావ అఘారీ। జానుఁ మహిమా కఛుక తుమ్హారీ ॥
ఊమరి తరు బిసాల తవ మాయా। ఫల బ్రహ్మాండ అనేక నికాయా ॥
జీవ చరాచర జంతు సమానా। భీతర బసహి న జానహిం ఆనా ॥
తే ఫల భచ్ఛక కఠిన కరాలా। తవ భయఁ డరత సదా సౌ కాలా ॥
తే తుమ్హ సకల లోకపతి సాఈం। పూఁఛేహు మోహి మనుజ కీ నాఈమ్ ॥
యహ బర మాగుఁ కృపానికేతా। బసహు హృదయఁ శ్రీ అనుజ సమేతా ॥
అబిరల భగతి బిరతి సతసంగా। చరన సరోరుహ ప్రీతి అభంగా ॥
జద్యపి బ్రహ్మ అఖండ అనంతా। అనుభవ గమ్య భజహిం జేహి సంతా ॥
అస తవ రూప బఖానుఁ జానుఁ। ఫిరి ఫిరి సగున బ్రహ్మ రతి మానుఁ ॥
సంతత దాసన్హ దేహు బడ఼ఆఈ। తాతేం మోహి పూఁఛేహు రఘురాఈ ॥
హై ప్రభు పరమ మనోహర ఠ్AUఁ। పావన పంచబటీ తేహి న్AUఁ ॥
దండక బన పునీత ప్రభు కరహూ। ఉగ్ర సాప మునిబర కర హరహూ ॥
బాస కరహు తహఁ రఘుకుల రాయా। కీజే సకల మునిన్హ పర దాయా ॥
చలే రామ ముని ఆయసు పాఈ। తురతహిం పంచబటీ నిఅరాఈ ॥

దో. గీధరాజ సైం భైంట భి బహు బిధి ప్రీతి బఢ఼ఆఇ ॥
గోదావరీ నికట ప్రభు రహే పరన గృహ ఛాఇ ॥ 13 ॥

జబ తే రామ కీన్హ తహఁ బాసా। సుఖీ భే ముని బీతీ త్రాసా ॥
గిరి బన నదీం తాల ఛబి ఛాఏ। దిన దిన ప్రతి అతి హౌహిం సుహాఏ ॥
ఖగ మృగ బృంద అనందిత రహహీం। మధుప మధుర గంజత ఛబి లహహీమ్ ॥
సో బన బరని న సక అహిరాజా। జహాఁ ప్రగట రఘుబీర బిరాజా ॥
ఏక బార ప్రభు సుఖ ఆసీనా। లఛిమన బచన కహే ఛలహీనా ॥
సుర నర ముని సచరాచర సాఈం। మైం పూఛుఁ నిజ ప్రభు కీ నాఈ ॥
మోహి సముఝాఇ కహహు సోఇ దేవా। సబ తజి కరౌం చరన రజ సేవా ॥
కహహు గ్యాన బిరాగ అరు మాయా। కహహు సో భగతి కరహు జేహిం దాయా ॥

దో. ఈస్వర జీవ భేద ప్రభు సకల కహౌ సముఝాఇ ॥
జాతేం హోఇ చరన రతి సోక మోహ భ్రమ జాఇ ॥ 14 ॥

థోరేహి మహఁ సబ కహుఁ బుఝాఈ। సునహు తాత మతి మన చిత లాఈ ॥
మైం అరు మోర తోర తైం మాయా। జేహిం బస కీన్హే జీవ నికాయా ॥
గో గోచర జహఁ లగి మన జాఈ। సో సబ మాయా జానేహు భాఈ ॥
తేహి కర భేద సునహు తుమ్హ సోఊ। బిద్యా అపర అబిద్యా దోఊ ॥
ఏక దుష్ట అతిసయ దుఖరూపా। జా బస జీవ పరా భవకూపా ॥
ఏక రచి జగ గున బస జాకేం। ప్రభు ప్రేరిత నహిం నిజ బల తాకేమ్ ॥
గ్యాన మాన జహఁ ఏకు నాహీం। దేఖ బ్రహ్మ సమాన సబ మాహీ ॥
కహిఅ తాత సో పరమ బిరాగీ। తృన సమ సిద్ధి తీని గున త్యాగీ ॥

దో. మాయా ఈస న ఆపు కహుఁ జాన కహిఅ సో జీవ।
బంధ మోచ్ఛ ప్రద సర్బపర మాయా ప్రేరక సీవ ॥ 15 ॥

ధర్మ తేం బిరతి జోగ తేం గ్యానా। గ్యాన మోచ్ఛప్రద బేద బఖానా ॥
జాతేం బేగి ద్రవుఁ మైం భాఈ। సో మమ భగతి భగత సుఖదాఈ ॥
సో సుతంత్ర అవలంబ న ఆనా। తేహి ఆధీన గ్యాన బిగ్యానా ॥
భగతి తాత అనుపమ సుఖమూలా। మిలి జో సంత హోఇఁ అనుకూలా ॥
భగతి కి సాధన కహుఁ బఖానీ। సుగమ పంథ మోహి పావహిం ప్రానీ ॥
ప్రథమహిం బిప్ర చరన అతి ప్రీతీ। నిజ నిజ కర్మ నిరత శ్రుతి రీతీ ॥
ఏహి కర ఫల పుని బిషయ బిరాగా। తబ మమ ధర్మ ఉపజ అనురాగా ॥
శ్రవనాదిక నవ భక్తి దృఢ఼ఆహీం। మమ లీలా రతి అతి మన మాహీమ్ ॥
సంత చరన పంకజ అతి ప్రేమా। మన క్రమ బచన భజన దృఢ఼ నేమా ॥
గురు పితు మాతు బంధు పతి దేవా। సబ మోహి కహఁ జానే దృఢ఼ సేవా ॥
మమ గున గావత పులక సరీరా। గదగద గిరా నయన బహ నీరా ॥
కామ ఆది మద దంభ న జాకేం। తాత నిరంతర బస మైం తాకేమ్ ॥

దో. బచన కర్మ మన మోరి గతి భజను కరహిం నిఃకామ ॥
తిన్హ కే హృదయ కమల మహుఁ కరుఁ సదా బిశ్రామ ॥ 16 ॥

భగతి జోగ సుని అతి సుఖ పావా। లఛిమన ప్రభు చరనన్హి సిరు నావా ॥
ఏహి బిధి గే కఛుక దిన బీతీ। కహత బిరాగ గ్యాన గున నీతీ ॥
సూపనఖా రావన కై బహినీ। దుష్ట హృదయ దారున జస అహినీ ॥
పంచబటీ సో గి ఏక బారా। దేఖి బికల భి జుగల కుమారా ॥
భ్రాతా పితా పుత్ర ఉరగారీ। పురుష మనోహర నిరఖత నారీ ॥
హోఇ బికల సక మనహి న రోకీ। జిమి రబిమని ద్రవ రబిహి బిలోకీ ॥
రుచిర రుప ధరి ప్రభు పహిం జాఈ। బోలీ బచన బహుత ముసుకాఈ ॥
తుమ్హ సమ పురుష న మో సమ నారీ। యహ సఁజోగ బిధి రచా బిచారీ ॥
మమ అనురూప పురుష జగ మాహీం। దేఖేఉఁ ఖోజి లోక తిహు నాహీమ్ ॥
తాతే అబ లగి రహిఉఁ కుమారీ। మను మానా కఛు తుమ్హహి నిహారీ ॥
సీతహి చితి కహీ ప్రభు బాతా। అహి కుఆర మోర లఘు భ్రాతా ॥
గి లఛిమన రిపు భగినీ జానీ। ప్రభు బిలోకి బోలే మృదు బానీ ॥
సుందరి సును మైం ఉన్హ కర దాసా। పరాధీన నహిం తోర సుపాసా ॥
ప్రభు సమర్థ కోసలపుర రాజా। జో కఛు కరహిం ఉనహి సబ ఛాజా ॥
సేవక సుఖ చహ మాన భిఖారీ। బ్యసనీ ధన సుభ గతి బిభిచారీ ॥
లోభీ జసు చహ చార గుమానీ। నభ దుహి దూధ చహత ఏ ప్రానీ ॥
పుని ఫిరి రామ నికట సో ఆఈ। ప్రభు లఛిమన పహిం బహురి పఠాఈ ॥
లఛిమన కహా తోహి సో బరీ। జో తృన తోరి లాజ పరిహరీ ॥
తబ ఖిసిఆని రామ పహిం గీ। రూప భయంకర ప్రగటత భీ ॥
సీతహి సభయ దేఖి రఘురాఈ। కహా అనుజ సన సయన బుఝాఈ ॥

దో. లఛిమన అతి లాఘవఁ సో నాక కాన బిను కీన్హి।
తాకే కర రావన కహఁ మనౌ చునౌతీ దీన్హి ॥ 17 ॥

నాక కాన బిను భి బికరారా। జను స్త్రవ సైల గైరు కై ధారా ॥
ఖర దూషన పహిం గి బిలపాతా। ధిగ ధిగ తవ పౌరుష బల భ్రాతా ॥
తేహి పూఛా సబ కహేసి బుఝాఈ। జాతుధాన సుని సేన బనాఈ ॥
ధాఏ నిసిచర నికర బరూథా। జను సపచ్ఛ కజ్జల గిరి జూథా ॥
నానా బాహన నానాకారా। నానాయుధ ధర ఘోర అపారా ॥
సుపనఖా ఆగేం కరి లీనీ। అసుభ రూప శ్రుతి నాసా హీనీ ॥
అసగున అమిత హోహిం భయకారీ। గనహిం న మృత్యు బిబస సబ ఝారీ ॥
గర్జహి తర్జహిం గగన ఉడ఼ఆహీం। దేఖి కటకు భట అతి హరషాహీమ్ ॥
కౌ కహ జిఅత ధరహు ద్వౌ భాఈ। ధరి మారహు తియ లేహు ఛడ఼ఆఈ ॥
ధూరి పూరి నభ మండల రహా। రామ బోలాఇ అనుజ సన కహా ॥
లై జానకిహి జాహు గిరి కందర। ఆవా నిసిచర కటకు భయంకర ॥
రహేహు సజగ సుని ప్రభు కై బానీ। చలే సహిత శ్రీ సర ధను పానీ ॥
దేఖి రామ రిపుదల చలి ఆవా। బిహసి కఠిన కోదండ చఢ఼ఆవా ॥

ఛం. కోదండ కఠిన చఢ఼ఆఇ సిర జట జూట బాఁధత సోహ క్యోం।
మరకత సయల పర లరత దామిని కోటి సోం జుగ భుజగ జ్యోమ్ ॥
కటి కసి నిషంగ బిసాల భుజ గహి చాప బిసిఖ సుధారి కై ॥
చితవత మనహుఁ మృగరాజ ప్రభు గజరాజ ఘటా నిహారి కై ॥

సో. ఆఇ గే బగమేల ధరహు ధరహు ధావత సుభట।
జథా బిలోకి అకేల బాల రబిహి ఘేరత దనుజ ॥ 18 ॥

ప్రభు బిలోకి సర సకహిం న డారీ। థకిత భీ రజనీచర ధారీ ॥
సచివ బోలి బోలే ఖర దూషన। యహ కౌ నృపబాలక నర భూషన ॥
నాగ అసుర సుర నర ముని జేతే। దేఖే జితే హతే హమ కేతే ॥
హమ భరి జన్మ సునహు సబ భాఈ। దేఖీ నహిం అసి సుందరతాఈ ॥
జద్యపి భగినీ కీన్హ కురూపా। బధ లాయక నహిం పురుష అనూపా ॥
దేహు తురత నిజ నారి దురాఈ। జీఅత భవన జాహు ద్వౌ భాఈ ॥
మోర కహా తుమ్హ తాహి సునావహు। తాసు బచన సుని ఆతుర ఆవహు ॥
దూతన్హ కహా రామ సన జాఈ। సునత రామ బోలే ముసకాఈ ॥
హమ ఛత్రీ మృగయా బన కరహీం। తుమ్హ సే ఖల మృగ ఖౌజత ఫిరహీమ్ ॥
రిపు బలవంత దేఖి నహిం డరహీం। ఏక బార కాలహు సన లరహీమ్ ॥
జద్యపి మనుజ దనుజ కుల ఘాలక। ముని పాలక ఖల సాలక బాలక ॥
జౌం న హోఇ బల ఘర ఫిరి జాహూ। సమర బిముఖ మైం హతుఁ న కాహూ ॥
రన చఢ఼ఇ కరిఅ కపట చతురాఈ। రిపు పర కృపా పరమ కదరాఈ ॥
దూతన్హ జాఇ తురత సబ కహేఊ। సుని ఖర దూషన ఉర అతి దహేఊ ॥
ఛం. ఉర దహేఉ కహేఉ కి ధరహు ధాఏ బికట భట రజనీచరా।
సర చాప తోమర సక్తి సూల కృపాన పరిఘ పరసు ధరా ॥
ప్రభు కీన్హ ధనుష టకోర ప్రథమ కఠోర ఘోర భయావహా।
భే బధిర బ్యాకుల జాతుధాన న గ్యాన తేహి అవసర రహా ॥

దో. సావధాన హోఇ ధాఏ జాని సబల ఆరాతి।
లాగే బరషన రామ పర అస్త్ర సస్త్ర బహు భాఁతి ॥ 19(క) ॥

తిన్హ కే ఆయుధ తిల సమ కరి కాటే రఘుబీర।
తాని సరాసన శ్రవన లగి పుని ఛాఁడ఼ఏ నిజ తీర ॥ 19(ఖ) ॥

ఛం. తబ చలే జాన బబాన కరాల। ఫుంకరత జను బహు బ్యాల ॥
కోపేఉ సమర శ్రీరామ। చలే బిసిఖ నిసిత నికామ ॥
అవలోకి ఖరతర తీర। మురి చలే నిసిచర బీర ॥
భే క్రుద్ధ తీనిఉ భాఇ। జో భాగి రన తే జాఇ ॥
తేహి బధబ హమ నిజ పాని। ఫిరే మరన మన మహుఁ ఠాని ॥
ఆయుధ అనేక ప్రకార। సనముఖ తే కరహిం ప్రహార ॥
రిపు పరమ కోపే జాని। ప్రభు ధనుష సర సంధాని ॥
ఛాఁడ఼ఏ బిపుల నారాచ। లగే కటన బికట పిసాచ ॥
ఉర సీస భుజ కర చరన। జహఁ తహఁ లగే మహి పరన ॥
చిక్కరత లాగత బాన। ధర పరత కుధర సమాన ॥
భట కటత తన సత ఖండ। పుని ఉఠత కరి పాషండ ॥
నభ ఉడ఼త బహు భుజ ముండ। బిను మౌలి ధావత రుండ ॥
ఖగ కంక కాక సృగాల। కటకటహిం కఠిన కరాల ॥

ఛం. కటకటహిం జ఼ంబుక భూత ప్రేత పిసాచ ఖర్పర సంచహీం।
బేతాల బీర కపాల తాల బజాఇ జోగిని నంచహీమ్ ॥
రఘుబీర బాన ప్రచండ ఖండహిం భటన్హ కే ఉర భుజ సిరా।
జహఁ తహఁ పరహిం ఉఠి లరహిం ధర ధరు ధరు కరహిం భయకర గిరా ॥
అంతావరీం గహి ఉడ఼త గీధ పిసాచ కర గహి ధావహీమ్ ॥
సంగ్రామ పుర బాసీ మనహుఁ బహు బాల గుడ఼ఈ ఉడ఼ఆవహీమ్ ॥
మారే పఛారే ఉర బిదారే బిపుల భట కహఁరత పరే।
అవలోకి నిజ దల బికల భట తిసిరాది ఖర దూషన ఫిరే ॥
సర సక్తి తోమర పరసు సూల కృపాన ఏకహి బారహీం।
కరి కోప శ్రీరఘుబీర పర అగనిత నిసాచర డారహీమ్ ॥
ప్రభు నిమిష మహుఁ రిపు సర నివారి పచారి డారే సాయకా।
దస దస బిసిఖ ఉర మాఝ మారే సకల నిసిచర నాయకా ॥
మహి పరత ఉఠి భట భిరత మరత న కరత మాయా అతి ఘనీ।
సుర డరత చౌదహ సహస ప్రేత బిలోకి ఏక అవధ ధనీ ॥
సుర ముని సభయ ప్రభు దేఖి మాయానాథ అతి కౌతుక కర్ యో।
దేఖహి పరసపర రామ కరి సంగ్రామ రిపుదల లరి మర్ యో ॥

దో. రామ రామ కహి తను తజహిం పావహిం పద నిర్బాన।
కరి ఉపాయ రిపు మారే ఛన మహుఁ కృపానిధాన ॥ 20(క) ॥

హరషిత బరషహిం సుమన సుర బాజహిం గగన నిసాన।
అస్తుతి కరి కరి సబ చలే సోభిత బిబిధ బిమాన ॥ 20(ఖ) ॥

Leave a Comment