రథ సప్తమి – సూర్య భగవానుని రథ యాత్ర
రథ సప్తమి – Ratha Saptami హిందువులకు ఒక ముఖ్యమైన పండుగ. ఈ పండుగను మాఘ శుక్ల పక్ష సప్తమి నాడు జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున సూర్య భగవానుడిని ఆరాధిస్తారు. రథ సప్తమి పండుగ దేశంలోని అనేక ప్రాంతాలలో జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగ సూర్య భగవానుడి (Surya Bhagavan)పట్ల భక్తిని, కృతజ్ఞతను తెలియజేస్తుంది.
రథ సప్తమి (Ratha Saptami) యొక్క ప్రాముఖ్యత:
- సూర్యుడి యొక్క ఉత్తరాయణ (Uttarayan) ప్రయాణం ప్రారంభం: ఈ రోజున సూర్యుడు తన రథంపై ఆకాశంలో ఉత్తర దిశగా ప్రయాణం ప్రారంభించాడని నమ్ముతారు. ఈ ప్రయాణం 6 నెలల పాటు కొనసాగుతుంది. ఈ కాలంలో భూమికి సూర్యరశ్మి (Sun Rays) ఎక్కువగా అందుతుంది. దీంతో పంటలు బాగా పండతాయి, భూమి సారవంతంగా మారుతుంది.
- ఆరోగ్యం, సంపద, శ్రేయస్సు: ఈ రోజున సూర్య భగవానుడిని (Lord Surya) పూజించడం వల్ల ఆరోగ్యం, సంపద, శ్రేయస్సు కలుగుతాయని నమ్ముతారు. సూర్యుడు ఆత్మకు కారకుడు. సూర్యుడిని పూజించడం వల్ల ఆత్మ బలపడుతుంది, మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది.
- పాపాల నివారణ: ఈ రోజున ఉపవాసం ఉండడం వల్ల పాపాలు నశిస్తాయని నమ్ముతారు. సూర్యుడు ధర్మదేవత. సూర్యుడిని పూజించడం వల్ల ధర్మం పెరుగుతుంది, పాపాలు తొలగుతాయి.
- కృతజ్ఞత: ఈ రోజున సూర్యుడికి కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తారు. సూర్యుడు మనకు వెలుగు, వేడిని అందిస్తాడు. ఈ రెండూ లేకుండా భూమిపై జీవం ఉండడం అసాధ్యం.
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క చరిత్ర
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క చరిత్ర చాలా పురాతనమైనది. ఈ పండుగ గురించి హిందూ పురాణాలలో అనేక ప్రస్తావనలు ఉన్నాయి. రథసప్తమి వేడుకల చరిత్ర చాలా పురాతనమైనది. ఈ వేడుకలను 14వ శతాబ్దం నుంచి జరుపుతున్నట్లు ఆధారాలు ఉన్నాయి. రథసప్తమి వేడుకలను ప్రారంభించినది శ్రీవైష్ణవ గురువు రామానుజాచార్యులు అని చెబుతారు.
సూర్యుడి రథం:
- హిందూ పురాణాల ప్రకారం, సూర్యుడు ఏడు గుర్రాల (Seven Horses) లాగే రథంపై ఆకాశంలో ప్రయాణిస్తాడు. ఈ ఏడు గుర్రాలు ఏడు రంగులను సూచిస్తాయి. అవి: ఎరుపు, నారింజ, పసుపు, ఆకుపచ్చ, నీలం, ఇండిగో మరియు వైలెట్.
- సూర్యుడు తన రథంపై ప్రయాణిస్తూ భూమికి వెలుగు, వేడిని అందిస్తాడు. ఈ రెండూ భూమిపై జీవం ఉండడానికి చాలా అవసరం.
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క ప్రారంభం:
- రథ సప్తమి పండుగ (Ratha Saptami) యొక్క ప్రారంభం గురించి అనేక కథలు ఉన్నాయి. ఒక కథ ప్రకారం, ఈ రోజున సూర్యుడు తన రథంపై ఆకాశంలో తన ఉత్తరాయణ ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించాడని నమ్ముతారు. ఈ ప్రయాణం 6 నెలల పాటు కొనసాగుతుంది. ఈ కాలంలో భూమికి సూర్యరశ్మి ఎక్కువగా అందుతుంది. దీంతో పంటలు బాగా పండతాయి, భూమి సారవంతంగా మారుతుంది.
- మరొక కథ ప్రకారం, ఈ రోజున సూర్యుడు రాక్షసుడు రాహువు (Rahu) నుండి తప్పించుకున్నాడని నమ్ముతారు. రాహువు సూర్యుడిని మింగడానికి ప్రయత్నించాడు, కానీ సూర్యుడు తన రథంపై వేగంగా ప్రయాణించి రాహువు నుండి తప్పించుకున్నాడు.
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క వివిధ ఆచారాలు
రథ సప్తమి పండుగను దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో భిన్నమైన ఆచారాలతో జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగ యొక్క కొన్ని ముఖ్యమైన ఆచారాలు:
ఉదయం స్నానం:
- ఉదయాన్నే లేచి, స్నానం చేసి, శుభ్రమైన దుస్తులు ధరించాలి.
- ఇంటిని శుభ్రం చేసి, రంగోలి (Rangoli) వేయాలి.
- సూర్య భగవానుడికి పూజా సామాగ్రిని సిద్ధం చేయాలి.
సూర్య భగవానుడి పూజ:
- ఒక చిన్న పందిరిని ఏర్పాటు చేసి, అందులో సూర్య భగవానుడి చిత్రపటాన్ని ఉంచాలి.
- పూజా సామాగ్రితో సూర్య భగవానుడిని పూజించాలి.
- ఆదిత్య హృదయం (Aditya hrudayam), సూర్య చాలీసా (Surya Chalisa) వంటి స్తోత్రాలు పఠించాలి.
- ధూపం, దీపం నైవేద్యం సమర్పించాలి.
ఉపవాసం:
- ఈ రోజున ఉపవాసం ఉండడం చాలా మంచిది.
- ఉపవాసం ఉండలేని వారు ఒకసారి మాత్రమే భోజనం చేయాలి.
దానధర్మాలు:
- ఈ రోజున గురువులకు, బ్రాహ్మణులకు దానధర్మాలు చేయడం శుభప్రదం.
- పేదలకు అన్నదానం చేయాలి.
రథ సప్తమి కథ:
- ఈ రోజున రథ సప్తమి కథ వినడం చాలా మంచిది.
- ఈ కథ సూర్య భగవానుడి మహిమను తెలియజేస్తుంది.
- సాయంత్రం సూర్యుడు అస్తమించే సమయంలో సూర్య భగవానుడికి అర్ఘ్యం సమర్పించాలి.
- ఆ తర్వాత భోజనం చేయవచ్చు.
ప్రాంతీయ వైవిధ్యాలు:
- రథ సప్తమి పండుగను దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో భిన్నమైన ఆచారాలతో జరుపుకుంటారు.
- కొన్ని ప్రాంతాలలో, ఈ రోజున సూర్య భగవానుడికి రథోత్సవం నిర్వహిస్తారు.
- మరికొన్ని ప్రాంతాలలో, ఈ రోజున పెళ్లిళ్లు, గృహప్రవేశాలు వంటి శుభకార్యాలు నిర్వహిస్తారు.
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క ప్రాముఖ్యతను వివరించే కథలు
రథ సప్తమి పండుగ యొక్క ప్రాముఖ్యతను వివరించే అనేక కథలు ఉన్నాయి. ఈ కథలలో కొన్ని:
సూర్యుడు రాహువు నుండి తప్పించుకున్న కథ:
ఒకప్పుడు, రాహువు అనే రాక్షసుడు సూర్యుడిని మింగడానికి ప్రయత్నించాడు. సూర్యుడు చాలా భయపడి, తన రథంపై వేగంగా ప్రయాణించడం ప్రారంభించాడు. రాహువు సూర్యుడిని వెంబడించాడు, కానీ సూర్యుడు చాలా వేగంగా ప్రయాణించడం వల్ల రాహువు నుండి తప్పించుకున్నాడు. ఈ కారణంగా, ఈ రోజున సూర్య భగవానుడిని పూజించడం చాలా ముఖ్యమైనది.
సూర్యుడు తన ఉత్తరాయణ ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించిన కథ:
- ఒకప్పుడు, సూర్యుడు భూమికి చాలా దగ్గరగా ప్రయాణించడం ప్రారంభించాడు. దీంతో భూమి చాలా వేడిగా మారింది, భూమిపై ఉన్న జీవులు చనిపోవడం ప్రారంభించాయి.
- దేవతలు ఈ సమస్యను పరిష్కరించమని సూర్యుడిని కోరారు. సూర్యుడు దేవతల మాట విని, భూమి నుండి దూరంగా ప్రయాణించడం ప్రారంభించాడు.
- ఈ రోజున సూర్యుడు తన ఉత్తరాయణ ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించాడని నమ్ముతారు. ఈ కారణంగా, ఈ రోజున సూర్య భగవానుడిని పూజించడం చాలా ముఖ్యమైనది.
సూర్యుడు ఋషులకు వరమిచ్చిన కథ:
- ఒకప్పుడు, కొంతమంది ఋషులు సూర్య భగవానుడిని చాలా కష్టపడి తపస్సు చేశారు. సూర్యుడు వారి తపస్సుకు మెచ్చి, వారికి ఒక వరం ఇవ్వాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.
- ఋషులు సూర్యుడిని ప్రతి సంవత్సరం ఒక రోజు భూమికి దగ్గరగా రావాలని కోరారు. సూర్యుడు వారి కోరికను తీర్చాడు.
- ఈ రోజున సూర్యుడు ఋషులకు ఇచ్చిన వరం నెరవేరిందని నమ్ముతారు. ఈ కారణంగా, ఈ రోజున సూర్య భగవానుడిని పూజించడం చాలా ముఖ్యమైనది.
భారతదేశంలో సూర్య దేవాలయాలు మరియు రథ సప్తమి పండుగ వివరాలు
భారతదేశంలో సూర్య భగవానుడిని ఆరాధించే అనేక దేవాలయాలు ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని ప్రసిద్ధమైనవి:
కొనార్క్ సూర్య దేవాలయం (Konark Sun Temple), ఒడిశా
ఈ ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం 13వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడింది. 12 చక్రాలతో కూడిన విశాలమైన రథం ఆకారంలో ఉండే ఈ దేవాలయం, శిల్పకళా నైపుణ్యానికి ప్రసిద్ధి.
అరసవల్లి సూర్య దేవాలయం (Arasavalli Sun Temple), ఆంధ్రప్రదేశ్
7వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ దేవాలయంలో సూర్యుడి వివిధ రూపాలు కనిపిస్తాయి. ఇక్కడ జరిగే రథ సప్తమి ఉత్సవాలు చాలా ప్రసిద్ధి.
మోధేరా సూర్య దేవాలయం (Modhera Sun Temple), గుజరాత్
11వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ దేవాలయం, దాని విశిష్ట శిల్పకళా శైలికి పేరుగాంచింది.
మార్తాండ సూర్య దేవాలయం (Martand Sun Temple), జమ్మూ కాశ్మీర్
9వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ దేవాలయం, పర్వతాల నేపథ్యంలో ఉంది. దౌర్భాగ్యవశాత్తు ఇస్లామిక్ దండయాత్రల కారణంగా ఇది ప్రస్తుతం శిథిలావస్థలో ఉంది.
తిరుపతి యందు రథసప్తమి వేడుకలు (Tirupati, Andhra Pradesh)
రథసప్తమి వేడుకలలో భాగంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ నందు కల తిరుపతి దేవస్థానము నందు అత్యంత వైభవముగా ఏడురోజులు వేడుకలను ఘనంగా నిర్వహిస్తారు. అందులో భాగంగా మొదటి రోజున శ్రీవారికి స్నపన తిరుమంజనం, సాయంత్రం ఊరేగింపు, రెండవరోజున గరుడ సేవ, మూడవరోజున చక్రస్నానం, నాల్గవరోజున శ్రీవారికి పుష్పయాగం, ఐదవరోజున ధ్వజారోహణం, అరవరోజున ఆశ్వయుజ పున్నమి రథోత్సవం రథసప్తమి వేడుకలలో ముఖ్యమైనది. ఈ రోజున శ్రీవారు రథంపై ఆశీనులై భక్తులకు దర్శనమిస్తారు. ఏడవరోజున శ్రీవారికి తిరుప్పావడ మరియు చివరి రోజున మహాపూర్ణాహుతి కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తారు.
ముగింపు
రథ సప్తమి పండుగ దేశంలోని అనేక ప్రాంతాలలో జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగ సూర్య భగవానుడి పట్ల భక్తిని తెలియజేస్తుంది. రథ సప్తమి పండుగను జరుపుకోవడం ద్వారా మనం సూర్య భగవానుడికి మన కృతజ్ఞతను తెలియజేస్తాము. సూర్యుడు మనకు వెలుగు, వేడిని అందిస్తాడు. ఈ రెండూ లేకుండా భూమిపై జీవరాశి ఉండడం అసాధ్యం. రథ సప్తమి రోజున సూర్య భగవానుడిని పూజించడం వల్ల ఆరోగ్యం, సంపద, శ్రేయస్సు కలుగుతాయని నమ్ముతారు. ఈ పండుగ సామరస్యాన్ని, సోదరభావాన్ని పెంపొందిస్తుంది. కాబట్టి, ఈ పండుగను భక్తి శ్రద్ధలతో జరుపుకుందాం.
రథ సప్తమి శుభాకాంక్షలు!
Latest Post about Festivals
