ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ: ಆದಿ ಶಂಕರರ ದಿವ್ಯ ಬೋಧನೆ.
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ – Nirvanashatkam ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ (Advaita Vedanta) ಮೂಲಸ್ತಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಜಗದ್ಗುರು ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು (Adi Shankaracharya) ರಚಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಗಹನವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. “ನಿರ್ವಾಣ – Nirvana” ಎಂದರೆ ಬಂಧಗಳಿಂದ, ದುಃಖಗಳಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದಿ, ಆನಂದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುವುದು. “ಷಟ್ಕಂ” ಎಂದರೆ ಆರು ಶ್ಲೋಕಗಳ ಸಮೂಹ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ ಎಂದರೆ ಆತ್ಮದ ನಿಜವಾದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿ, ಮುಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಆರು ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸುವ ಮಹೋನ್ನತ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಆತ್ಮಷಟ್ಕಂ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂನ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತದ ಸಾರವನ್ನು, ಅಂದರೆ ಆತ್ಮ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮನ್ನ ಐಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಈ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ (Philosophy) ಪ್ರಕಾರ, ನಾವು ನಿತ್ಯ ನೋಡುವ ಪ್ರಪಂಚ, ನಮ್ಮ ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ, ಅಹಂಕಾರ – ಇವೆಲ್ಲವೂ ವಾಸ್ತವವಲ್ಲ, ಇವು ಕೇವಲ ಭ್ರಮೆ (ಮಾಯೆ)ಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಭಾವನೆಗಳು. ನಿಜವಾದ ಸತ್ಯ ಕೇವಲ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಮಾತ್ರ, ಮತ್ತು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಆತ್ಮವು ಈ ಬ್ರಹ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಮಾನವನು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು, ಅಥವಾ ಇಂದ್ರಿಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಲೇ ದುಃಖಗಳು, ಭಯಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಅಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ, ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು (Shankaracharya) ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ “ನಾನು ಇದಲ್ಲ, ಅದು ಅಲ್ಲ”ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆತ್ಮದ ನಿಜವಾದ, ನಿರ್ಗುಣ, ನಿರಾಕಾರ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂನಲ್ಲಿನ ಶ್ಲೋಕಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಅರ್ಥ
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂನಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕವೂ “ನಾನು ಯಾರು?” (Who am I?) ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕವೂ “ನಾನು ಇದಲ್ಲ” ಎಂಬ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಅನಾತ್ಮ (ಆತ್ಮವಲ್ಲದ) ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತದೆ:
- ಮೊದಲ ಶ್ಲೋಕ: “ಮನೋಬುದ್ಧ್ಯಹಂಕಾರ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಾಹಂ, ನಚ ಶ್ರೋತ್ರ ಜಿಹ್ವೇ ನಚ ಘ್ರಾಣನೇತ್ರೇ…” – ನಾನು ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ, ಅಹಂಕಾರ, ಚಿತ್ತವಲ್ಲ; ಕಿವಿಯೂ ಅಲ್ಲ, ನಾಲಿಗೆಯೂ ಅಲ್ಲ, ಮೂಗೂ ಅಲ್ಲ, ಕಣ್ಣುಗಳೂ ಅಲ್ಲ. ನಾನು ಆಕಾಶವೂ ಅಲ್ಲ, ಭೂಮಿಯೂ ಅಲ್ಲ, ಅಗ್ನಿಯೂ ಅಲ್ಲ, ಗಾಳಿಯೂ ಅಲ್ಲ, ನೀರೂ ಅಲ್ಲ. ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ (ಜ್ಞಾನಾನಂದ ಸ್ವರೂಪಿಯಾದ ಶಿವನು ನಾನು, ಶಿವನು ನಾನು).
- ಎರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕ: “ನಚ ಪ್ರಾಣಸಂಜ್ಞೋ ನವೈ ಪಂಚವಾಯುಃ, ನವಾ ಸಪ್ತಧಾತುರ್ನವಾ ಪಂಚಕೋಶಃ…” – ನಾನು ಪ್ರಾಣವಲ್ಲ, ಪಂಚವಾಯುಗಳಲ್ಲ; ಸಪ್ತ ಧಾತುಗಳಲ್ಲ, ಪಂಚ ಕೋಶಗಳಲ್ಲ (ಅನ್ನಮಯ, ಪ್ರಾಣಮಯ, ಮನೋಮಯ, ವಿಜ್ಞಾನಮಯ, ಆನಂದಮಯ). ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ.
- ಮೂರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ: “ನಮೇ ದ್ವೇಷರಾಗೌ ನಮೇ ಲೋಭಮೋಹೌ, ಮದೋ ನೈವ ಮೇ ನೈವ ಮಾತ್ಸರ್ಯಭಾವಃ…” – ನನಗೆ ದ್ವೇಷವಿಲ್ಲ, ರಾಗವಿಲ್ಲ; ಲೋಭವಿಲ್ಲ, ಮೋಹವಿಲ್ಲ; ಮದವಿಲ್ಲ, ಮಾತ್ಸರ್ಯ (ಅಸೂಯೆ) ಇಲ್ಲ. ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಕಾಮ, ಮೋಕ್ಷಗಳು (ಚತುರ್ವಿಧ ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳು) ನನಗಿಲ್ಲ. ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ.
- ನಾಲ್ಕನೆಯ ಶ್ಲೋಕ: “ನ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಪಾಪಂ ನ ಸೌಖ್ಯಂ ನ ದುಃಖಂ, ನ ಮಂತ್ರೋ ನ ತೀರ್ಥಂ ನ ವೇದಾ ನ ಯಜ್ಞಃ…” – ನನಗೆ ಪುಣ್ಯವಿಲ್ಲ, ಪಾಪವಿಲ್ಲ; ಸುಖವಿಲ್ಲ, ದುಃಖವಿಲ್ಲ. ಮಂತ್ರವಿಲ್ಲ, ತೀರ್ಥವಿಲ್ಲ, ವೇದಗಳಿಲ್ಲ, ಯಜ್ಞಗಳಿಲ್ಲ. ನಾನು ಭೋಜ್ಯ (ಭೋಗ ವಸ್ತು), ಭೋಕ್ತ (ಭೋಗಿಸುವವನು), ಭೋಗ (ಭೋಗ) ಅಲ್ಲ. ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ.
- ಐದನೆಯ ಶ್ಲೋಕ: “ನ ಮೃತ್ಯುರ್ನ ಶಂಕಾ ನ ಮೇ ಜಾತಿಭೇದಃ, ಪಿತಾ ನೈವ ಮೇ ನೈವ ಮಾತಾ ನ ಜನ್ಮ…” – ನನಗೆ ಮೃತ್ಯುವಿಲ್ಲ, ಶಂಕೆಯಿಲ್ಲ; ಜಾತಿಭೇದವಿಲ್ಲ. ನನಗೆ ತಂದೆ ಇಲ್ಲ, ತಾಯಿ ಇಲ್ಲ, ಜನನವಿಲ್ಲ. ಬಂಧುವಿಲ್ಲ, ಮಿತ್ರನಿಲ್ಲ, ಗುರು ಇಲ್ಲ, ಶಿಷ್ಯನಿಲ್ಲ. ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ.
- ಆರನೆಯ ಶ್ಲೋಕ: “ಅಹಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೋ ನಿರಾಕಾರರೂಪೋ, ವಿಭುತ್ವಾಚ್ಚ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ…” – ನಾನು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪನು (ಸಂಕಲ್ಪ ರಹಿತನು), ನಿರಾಕಾರನು. ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕನಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಇಂದ್ರಿಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಬಂಧವಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷವಲ್ಲ, ಚಿತ್ತವಲ್ಲ (ಚೈತನ್ಯ). ನಾನು ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ.
ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಪಂಚದ ಪ್ರತಿ ಅಂಶವನ್ನು, ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು (Social bonds), ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿರಾಕರಿಸಿ, ಕೇವಲ ಶುದ್ಧ ಚೈತನ್ಯ ಸ್ವರೂಪವಾದ ಆತ್ಮವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗುವವರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ:
- ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ: ಆತ್ಮದ ನಿಜವಾದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸಾಧನ. ಇದು ನಮ್ಮೊಳಗಿನ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಅಹಂಕಾರ ವಿನಾಶ: ನಾನು ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು, ಈ ಪ್ರಪಂಚ ಎಂಬ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ, ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಭಯದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿ: ಮೃತ್ಯುಭಯ, ದುಃಖ, ಬಂಧಗಳ ಭಯ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದಿ, ಶಾಶ್ವತ ಆನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಇದು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಧ್ಯಾನ ಸಾಧನೆ: ಧ್ಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಲು, ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಆನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಈ ಶ್ಲೋಕಗಳು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.
- ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಸಾರ: ಅದ್ವೈತ ತತ್ವವನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ, ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಮುಕ್ತಾಯ
ನಿರ್ವಾಣಷಟ್ಕಂ (Nirvanashatkam) ಮಾನವನು ತನ್ನ ನಿಜವಾದ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು, ಭ್ರಮೆಗಳಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಪ್ರಸಾದಿಸಿದ ಒಂದು ದಿವ್ಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಈ ಆರು ಶ್ಲೋಕಗಳು ಕೇವಲ ಪದಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡುವ ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. “ನಾನು ಶಿವನು, ನಾನು ಜ್ಞಾನಾನಂದ ಸ್ವರೂಪನು” ಎಂಬ ಮಹೋನ್ನತ ಭಾವವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸ್ಮರಿಸುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ನಿರ್ವಾಣ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.
|| ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ ||
Nirvana Shatkam Kannada
ನಿರ್ವಾಣ ಷಟ್ಕಂ ಕನ್ನಡ
ಓಂ ಓಂ ಓಂ …
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ಮನೋ ಬುಧ್ಯಹಂಕಾರ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಾಹಂ
ನ ಚ ಶ್ರೋತ್ರ ಜಿಹ್ವೇ ನ ಚ ಘ್ರಾಣನೇತ್ರೇ ।
ನ ಚ ವ್ಯೋಮ ಭೂಮಿರ್ನ ತೇಜೋ ನ ವಾಯುಃ
ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 1 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ನ ಚ ಪ್ರಾಣ ಸಂಜ್ಞೋ ನ ವೈಪಂಚವಾಯುಃ
ನ ವಾ ಸಪ್ತಧಾತುರ್ನ ವಾ ಪಂಚಕೋಶಾಃ ।
ನವಾಕ್ಪಾಣಿ ಪಾದೌ ನ ಚೋಪಸ್ಥ ಪಾಯೂ
ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 2 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ನ ಮೇ ದ್ವೇಷರಾಗೌ ನ ಮೇ ಲೋಭಮೋಹೋ
ಮದೋ ನೈವ ಮೇ ನೈವ ಮಾತ್ಸರ್ಯಭಾವಃ ।
ನ ಧರ್ಮೋ ನ ಚಾರ್ಧೋ ನ ಕಾಮೋ ನ ಮೋಕ್ಷಃ
ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 3 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ನ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಪಾಪಂ ನ ಸೌಖ್ಯಂ ನ ದುಃಖಂ
ನ ಮಂತ್ರೋ ನ ತೀರ್ಥಂ ನ ವೇದಾ ನ ಯಜ್ಞಃ ।
ಅಹಂ ಭೋಜನಂ ನೈವ ಭೋಜ್ಯಂ ನ ಭೋಕ್ತಾ
ಚಿದಾನಂದ ರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 4 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ನ ಮೃತ್ಯುರ್ನ ಶಂಕಾ ನ ಮೇ ಜಾತಿ ಭೇದಃ
ಪಿತಾ ನೈವ ಮೇ ನೈವ ಮಾತಾ ನ ಜನ್ಮಃ ।
ನ ಬಂಧುರ್ನ ಮಿತ್ರಂ ಗುರುರ್ನೈವ ಶಿಷ್ಯಃ
ಚಿದಾನಂದರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 5 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
ಅಹಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೋ ನಿರಾಕಾರ ರೂಪೋ
ವಿಭೂತ್ವಾಚ್ಚ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮ್ ।
ನ ಚಾಸಂಗತಂ ನೈವ ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಮೇಯಃ [ನ ವಾ ಬಂಧನಂ ನೈವ ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಬಂಧಃ]
ಚಿದಾನಂದರೂಪಃ ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ 6 ॥
ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ, ಶಿವೋಽಹಂ ಶಿವೋಽಹಂ
Credits: @keshavagml
Also Read
