పరిచయం
శ్రావణమాసం హిందూ సంప్రదాయంలో అత్యంత పవిత్రమైన కాలంగా భావిస్తారు. ఈ పుణ్య కాలంలో చేసే వ్రతాలకు ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత ఉంది. వాటిలో “మంగళ గౌరీ వ్రతం – Mangala Gowri Vratham” ఒక ప్రముఖమైనది. సుమంగళీ భాగ్యం, సంతాన భాగ్యం, మంచి భర్త లేదా భార్య లభించాలనే కోరికతో అనేక మంది భక్తులు ఈ వ్రతాన్ని ఆచరిస్తారు. పార్వతి దేవి (Parvati Devi) యొక్క అవతారమైన మంగళ గౌరీ దేవిని ప్రసన్నం చేసుకోవడం ఈ వ్రతం యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశం.
మంగళ గౌరీ దేవి ఎవరు?
మంగళ గౌరీ దేవి (Gowri Devi) హిందూ పురాణాలలో ప్రముఖ స్థానం కలిగిన దేవత. పార్వతీ దేవి యొక్క అనేక రూపాలలో ఇది ఒకటి. ఈ దేవతను సాధారణంగా సుందరమైన యువతిగా, చేతిలో పూల దండలు, దర్భలు, పండ్లు వంటివి పట్టుకుని చిత్రీకరిస్తారు. వివాహ జీవితంలో సుఖశాంతి, మంచి భర్త, సంతానం కోరుకునే స్త్రీలు ఈ దేవిని విశేషంగా ఆరాధిస్తారు.
మంగళ గౌరీ అనే పేరుకు తనదైన ప్రాముఖ్యత ఉంది. ‘మంగళ’ అంటే శుభం, ఆనందం అని అర్థం. ‘గౌరీ’ అంటే కాంతివంతమైన, ప్రకాశవంతమైన అని అర్థం. అంటే మంగళ గౌరీ అంటే శుభాన్ని ప్రసాదించే కాంతివంతమైన దేవత అని అర్థం. పురాణాల ప్రకారం, పార్వతి దేవి శివునిని (Lord Shiva) పొందాలనే కోరికతో తపస్సు చేసినప్పుడు, ఆమెను ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి విష్ణువు మంగళ గౌరీ రూపంలో అవతరించాడు. అందుకే ఈ దేవిని పార్వతి దేవికి సమానంగా భావిస్తారు.
మంగళ గౌరీ దేవిని వివాహ సంబంధిత సమస్యలను పరిష్కరించే దేవతగా కూడా భావిస్తారు. కన్యలు త్వరగా వివాహం కావాలని, వివాహ జీవితం సుఖంగా సాగాలని కోరుకుంటూ ఈ దేవిని ప్రార్థిస్తారు. అలాగే, వివాహం అయిన స్త్రీలు కూడా తమ భర్తల ఆయురారోగ్యాల (Good Health) కోసం, సంతాన సుఖం కోసం ఈ దేవిని ఆరాధిస్తారు.
శ్రావణ మంగళ గౌరీ వ్రతం ఎందుకు చేస్తారు?
శ్రావణ మాసం (Sravana Masam) హిందూ మతంలో అత్యంత పవిత్రమైన మాసాలలో ఒకటి. ఈ మాసంలో చేసే వ్రతాలు ప్రత్యేక ఫలితాలను ఇస్తాయని నమ్ముతారు. మంగళ గౌరీ వ్రతం కూడా అటువంటి వ్రతాలలో ఒకటి.
- వివాహ జీవితం కోసం: అవివాహిత యువతులు త్వరగా మంచి జీవిత భాగస్వామిని పొందాలని, వివాహిత స్త్రీలు తమ భర్తలతో సుఖంగా జీవించాలని కోరుకుంటూ ఈ వ్రతాన్ని చేస్తారు.
- సంతానం కోసం: సంతానం లేని దంపతులు సంతాన భాగ్యాన్ని పొందాలనే కోరికతో ఈ వ్రతాన్ని ఆచరిస్తారు.
- సుఖ, శాంతి కోసం: కుటుంబంలో సుఖశాంతి, ఆనందం నెలకొనాలని కోరుకుంటూ ఈ వ్రతాన్ని చేస్తారు.
- ఇతర కోరికలు: ఆరోగ్యం, సంపద, విజయం వంటి ఇతర కోరికలను నెరవేర్చుకోవడానికి కూడా ఈ వ్రతాన్ని చేస్తారు.
మంగళ గౌరీ దేవిని (Mangala Gowri) అనుగ్రహించే తల్లిగా భావిస్తారు. భక్తులు తమ కష్టాలను, సమస్యలను ఆమె ముందు చెప్పుకొంటే దేవత యొక్క అనుగ్రహంతో తమ కోరికలు నెరవేరుతాయని నమ్ముతారు. శ్రావణ మాసం మంగళ గౌరీ దేవిని ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి అత్యంత అనుకూలమైన కాలంగా భావిస్తారు. ఈ కాలంలో చేసే పూజలు, వ్రతాలు మరింత ఫలితప్రదంగా ఉంటాయని నమ్మకం.
మంగళ గౌరీ వ్రతం చేయడం వల్ల భక్తుల మనసులో భక్తి, శ్రద్ధ, విశ్వాసం పెరుగుతాయి. ఇది వారి జీవితంలో సానుకూల మార్పులను తీసుకువస్తుంది.
వ్రతం చేసే విధానం
శ్రావణ మాసంలోని ప్రతి మంగళవారం లేదా శుక్రవారం ఆచరించే మంగళ గౌరీ వ్రతం, వివాహ జీవితం, సంతానం, సుఖశాంతి కోసం చేసే ఒక పవిత్రమైన వ్రతం. ఈ వ్రతాన్ని సక్రమంగా నిర్వహించడం ద్వారా మంగళ గౌరీ దేవి అనుగ్రహం లభిస్తుందని నమ్మకం.
వ్రతానికి ముందు తయారీ
- స్వచ్ఛత: వ్రతం చేసే రోజు ఉదయాన్నే లేచి స్నానం చేసి శుభ్రమైన వస్త్రాలు ధరించాలి.
- పూజా స్థలం: ఇంటిలోని పూజా గది లేదా శుభ్రమైన ప్రదేశంలో మంగళ గౌరీ దేవి విగ్రహం లేదా చిత్రాన్ని ప్రతిష్ఠించాలి.
- అలంకరణ: పూలతో, కుంకుమతో, దీపంతో దేవిని అలంకరించాలి.
- నైవేద్యం: పండ్లు, పాయసం, అన్నం వంటి నైవేద్యాలను సమర్పించాలి.
- మంత్రాలు: పూజ సమయంలో వివిధ మంత్రాలను జపించాలి.
వ్రతం చేసే విధానం
- స్నానం: ఉదయం తొలి నిద్ర లేచి స్నానం చేసి శుభ్రమైన వస్త్రాలు ధరించాలి.
- పూజా స్థలం శుభ్రపరచడం: పూజా స్థలాన్ని శుభ్రంగా చేసి, పూలతో అలంకరించాలి.
- దేవిని ప్రతిష్ఠించడం: మంగళ గౌరీ దేవి విగ్రహాన్ని లేదా చిత్రాన్ని పీఠంపై ప్రతిష్ఠించాలి.
- దీపం వెలిగించడం: దీపం వెలిగించి, దేవికి నమస్కారం చేయాలి.
- నైవేద్యం సమర్పించడం: పూజకు ముందు తయారు చేసిన నైవేద్యాలను దేవికి సమర్పించాలి.
- మంత్ర జపం: వివిధ మంత్రాలను జపించాలి. ఉదాహరణకు: “ఓం మంగళ గౌరీ నమః”, “ఓం పార్వతీ పత్యే నమః” వంటి మంత్రాలను జపించవచ్చు.
- కథ శ్రవణం: మంగళ గౌరీ దేవి కథలను శ్రద్ధగా వినాలి.
- అర్చన: పూజారి ద్వారా అర్చన చేయించుకోవడం మంచిది.
- ప్రదక్షిణాలు: దేవి చుట్టూ ప్రదక్షిణాలు చేయాలి.
- ఆశీర్వాదం: దేవి ఆశీర్వాదం కోరుతూ ప్రార్థన చేయాలి.
వ్రతం చేసేటప్పుడు పాటించాల్సిన నియమాలు
- వ్రతం రోజు ఉపవాసం ఉండాలి.
- పసుపు, కుంకుమను ఉపయోగించాలి.
- పుట్టగొడు, ఉల్లిపాయ వంటి వాటిని తినకూడదు.
- మాంసం, మద్యం వంటి వాటిని తీసుకోకూడదు.
- మనసులో ఎలాంటి అపకారాలు లేకుండా వ్రతం చేయాలి.
వ్రతం పూర్తి చేసే విధానం
వ్రతం ముగింపులో, దేవికి నమస్కారం చేసి, ఆశీర్వాదం తీసుకోవాలి. తర్వాత బ్రాహ్మణులకు దానం చేయడం, పేదలకు ఆహారం పెట్టడం వంటి పనులు చేయడం మంచిది.
వ్రతం చేయడం వల్ల కలిగే ఫలితాలు
శ్రావణ మంగళ గౌరీ వ్రతాన్ని నియమ నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఆచరించడం వల్ల భక్తులకు అనేక రకాలైన ఫలితాలు లభిస్తాయని నమ్ముతారు. ఈ వ్రతం ద్వారా భక్తులు మంగళ గౌరీ దేవి అనుగ్రహాన్ని పొందుతారు.
- వివాహ జీవితంలో సుఖశాంతి: అవివాహిత యువతులు త్వరగా మంచి జీవిత భాగస్వామిని పొందడానికి, వివాహిత స్త్రీలు తమ భర్తలతో సుఖంగా జీవించడానికి ఈ వ్రతం చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుంది.
- సంతాన భాగ్యం: సంతానం లేని దంపతులు సంతాన భాగ్యాన్ని పొందడానికి ఈ వ్రతాన్ని చేస్తారు.
- ఆరోగ్యం: శారీరకంగా, మానసికంగా ఆరోగ్యంగా ఉండడానికి ఈ వ్రతం దోహదపడుతుంది.
- సంపద: ఆర్థిక స్థితి మెరుగుపడడానికి, సంపద పెరగడానికి ఈ వ్రతం చేస్తారు.
- పాప నివారణ: చేసిన పాపాలు తొలగిపోయి, పుణ్యం చేకూరడానికి ఈ వ్రతం సహాయపడుతుంది.
- మనశ్శాంతి: మనసులోని కల్మషాలు తొలగిపోయి, మనశ్శాంతి లభిస్తుంది.
- ఇష్టదైవ అనుగ్రహం: ఇష్టదైవం అనుగ్రహం లభించి, కోరికలు నెరవేరుతాయి.
మంగళ గౌరీ వ్రతం ద్వారా భక్తుల జీవితంలో సర్వతోముఖాభివృద్ధి కలుగుతుందని నమ్ముతారు. ఈ వ్రతం చేయడం వల్ల భక్తులకు ఆధ్యాత్మికంగా మేలు జరుగుతుంది. అంతేకాకుండా, కుటుంబ సభ్యుల మధ్య ప్రేమ, అనుబంధం పెరుగుతుంది.
ఆధునిక కాలంలో మంగళ గౌరీ వ్రతం
ఆధునిక కాలంలో మంగళ గౌరీ వ్రతం ఆచరణలో కొన్ని మార్పులు చోటుచేసుకున్నాయి. సమాజంలోని ఆధునికీకరణ, పట్టణీకరణ, మార్పు చెందుతున్న జీవనశైలి వల్ల వ్రతం చేసే విధానంలో కొన్ని మార్పులు వచ్చాయి.
అయినప్పటికీ, మంగళ గౌరీ వ్రతం యొక్క ప్రాముఖ్యత మాత్రం మారలేదు. వివాహ జీవితం, సంతానం, సుఖశాంతి కోరుకునే భక్తులు ఇప్పటికీ ఈ వ్రతాన్ని ఆచరిస్తూనే ఉన్నారు.
ముగింపు
శ్రావణ మాసంలో ఆచరించే మంగళ గౌరీ వ్రతం – Mangala Gowri Vratham ఒక ప్రత్యేకమైన ఆచారం. వివాహ జీవితం, సంతానం, సుఖశాంతి కోరుకునే భక్తులకు ఈ వ్రతం ఆధ్యాత్మికంగా ఎంతో బలాన్ని ఇస్తుంది. మంగళ గౌరీ దేవి అనుగ్రహాన్ని పొందాలనే కోరికతో చేసే ఈ వ్రతం ద్వారా భక్తుల మనసులో భక్తి, శ్రద్ధ, విశ్వాసం పెరుగుతాయి.
ఈ వ్రతాన్ని చేయడం వల్ల కుటుంబ సభ్యుల మధ్య ప్రేమ, అనుబంధం పెరుగుతుంది. సమాజంలో సామరస్యం నెలకొంటుంది. మంగళ గౌరీ దేవి అందరికీ ఆయురారోగ్యాలు, సుఖ, శాంతి, సంతోషాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.
మంగళ గౌరీ వ్రతము రోజున చదవ వలసిన స్తోత్రాలు :
శ్రీ మంగళ గౌరీ అష్టోత్తర శతనామావళి మరియు శ్రీ లలితా అష్టోత్తర శతనామావళి.
శ్రావణ మంగళ గౌరీ వ్రతం కథ
అనగనగా… ఒక చిన్న గ్రామంలో, పరమ భక్తులైన బ్రాహ్మణ దంపతులు నివసిస్తున్నారు. వారి జీవితం సంతాన సుఖం లేక అసంపూర్ణంగా ఉండేది. సంవత్సరాలు గడిచినా వారి కోరిక నెరవేరలేదు. దేవతలను ప్రార్థించి ప్రార్థించి విసిగిపోయి, చివరకు శివునిపై తపస్సు చేయసాగారు.
శివుడు ప్రత్యక్షమై వారిని ఆశీర్వదించి, “మీకు అల్పాయుష్కుడైన కొడుకు కావాలా? లేక అయిదవతనం లేని కూతురు కావాలా?” అని అడిగాడు. దంపతులు ఎంతో ఆలోచించి, “అల్పాయుష్కుడైనప్పటికీ కొడుకునే ఇమ్మని” వేడుకున్నారు. శివుడు వారి ప్రార్థనను మన్నించి, వరమిచ్చాడు.
కొంతకాలానికి ఆ బ్రాహ్మణ భార్య గర్భవతి అయింది. సకాలంలో ఆమెకు ఒక చక్కని మగబిడ్డ పుట్టాడు. కానీ, శివుడి వర ప్రకారం, ఆ బాలుడి ఆయువు తక్కువగా ఉండేది. బిడ్డ పుట్టగానే యమదూతలు వచ్చి అతన్ని తమతో తీసుకెళ్లాలని ప్రయత్నించారు. బాలింత రాలైన ఆ తల్లి, బిడ్డను వదలక తనతోనే ఉంచుకోవాలని వేడుకుంది. చివరికి యమదూతలు, బాలుడు మాటలు నేర్చుకునే వరకు వేచి ఉంటామని చెప్పి వెళ్లిపోయారు.
తల్లి తన బిడ్డ ఎంతకాలం తనతో ఉంటాడోనని ఆలోచిస్తూ నిత్యం విలపించేది. బిడ్డ పెరుగుతున్న కొద్దీ, యమదూతలు తనను తీసుకెళ్లే రోజు దగ్గరపడుతుందని భయపడేది. ఒకరోజు బాలుడు తన తల్లిని చూసి, “అమ్మా, ఎందుకు ఏడుస్తున్నావు?” అని ప్రశ్నించాడు. తల్లి జరిగినదంతా వివరించింది.
బాలుడు తన తల్లి మాటలు విని, “అమ్మా, నా ఆయువు తక్కువ అని నాకు తెలుసు. కాబట్టి నేను కాశీ (Kashi) వెళ్లి పుణ్యం చేసుకుని వస్తాను. నీవు నన్ను వెంటనే పంపించు” అని చెప్పాడు. తల్లిదండ్రులు బాధతోనూ, తప్పనిసరి పరిస్థితుల వల్ల బాలుడిని కాశీకి (Varanasi) పంపించారు.
అదే వేళకు ఆ పూలతోటలో, మంగళవారపు నోము నోచుకున్న రాజకుమారి తన చెలికత్తెలతో కలిసి పూలు కోస్తుంది. అందరూ కలిసి మాట్లాడుకుంటూ సరదాగా ఉన్నారు. కానీ, ఒక చిన్న విషయంపై వాగ్వాదం మొదలై, త్వరలోనే వారు ఒకరినొకరు తిట్టుకోవడం మొదలుపెట్టారు. రాజకుమారికి కోపం వచ్చి, తన చేతిలో ఉన్న పూలన్నింటినీ నేలమీద విసిరి, “నాకు ఈ రాత్రి పెళ్లి. మా అమ్మ నాకు శ్రావణ మంగళవారపు నోము వ్రతం చేసింది. మీ శాపాలు నాకు ఏమీ చేయలేవు” అని గర్వంగా అంది. ఆమె మాటలు అంతే, ఆమె విసిరిన పూలన్నీ మళ్ళీ చెట్టు మీదకు ఎగిరి అతుక్కున్నాయి.
ఆ దృశ్యాన్ని చూసిన బ్రాహ్మణ బాలుడు ఆశ్చర్యపోయాడు. రాజకుమారి అందంగా ఉండటంతో పాటు, ఆమెలోని దైవిక శక్తి అతన్ని ఆకర్షించింది. ఆమెను తన భార్యగా చేసుకోవాలని అనుకున్నాడు. అదే రోజు రాత్రి, రాజకుమారికి వివాహం జరిగింది. రాజుగారు తన కూతురికి శ్రావణ మంగళవారపు నోము వాయనమిచ్చారు. అందరూ పెళ్లి కొడుకు రావడానికి ఎదురు చూస్తున్నారు. కానీ, పెళ్లి కొడుకు అనారోగ్యంతో ఉన్నాడని వార్త వచ్చింది.
రాజుకు ఇది ఇష్టం లేకపోయినా, పెళ్లిని వాయిదా వేయవలసి వచ్చింది. అప్పుడు రాజు తన మేనమామ కొడుకును పిలిచి, తన కూతుర్ని ఇచ్చి వివాహం చేశాడు. ఆ రాత్రి రాజకుమారికి మంగళ గౌరీ దేవి కలలో కనిపించి, “ఈ రాత్రి నీ భర్తకు పాము కష్టం వస్తుంది. నీ తల్లి ఇచ్చిన నోము కుండను తీసుకొని, ఆ పామును అందులో వేసి మూత పెట్టు” అని చెప్పింది.
రాజకుమారి కలలో జరిగినదంతా నిజమే అని భావించి, జాగ్రత్తగా ఉంది. అర్ధరాత్రి ఒక పెద్ద పాము పెళ్లి పందిరిలోకి ప్రవేశించింది. రాజకుమారి వెంటనే దేవాలయంలో ఉన్న నోము కుండను తీసుకొని వచ్చి, పామును అందులో పట్టుకొని మూత పెట్టింది.
ఆ పిల్ల ఉలిక్కిపడి లేచి చూసేసరికి, చీకటి గదిలో ఒక పెద్ద పాము బుసలు కొడుతూ, పెళ్లి కొడుకు మంచం వైపు పాకుతూ వస్తున్నది. చంద్రకాంతిలో పాము మెరిసిపోతున్న తామరపూలలాంటి కళ్ళు ఆమెను భయపెట్టాయి. వెంటనే ఆమె తన తల్లి ఇచ్చిన నోము కుండను తీసుకురావడానికి ప్రయత్నించింది. కానీ, కుండ అటకపై ఎత్తుగా ఉంది. ఆమె వరుని తొడపై ఎక్కి కుండను దింపి, పామును అందులో పట్టుకొని, రవికెతో గట్టిగా మూత వేసింది. తర్వాత ఆ కుండను మళ్ళీ అటకపై ఉంచి, నిశ్చింతగా నిద్రపోయింది.
తెల్లవారుజామున, మేనమామ వచ్చి పెళ్లి కొడుకును లేపి, తనతో కాశీకి వెళ్ళిపోయాడు. కొన్ని రోజుల తర్వాత అసలు పెళ్ళి కొడుకు వైభవంగా వచ్చాడు. రాజు సంతోషంగా తిరిగి పెళ్లి ఏర్పాట్లు చేయబోగా, రాజకుమారి మాత్రం మొదటి భర్తే తన భర్త అని పట్టుబట్టింది. “నాకు ఎవరూ అనవసరం, నా భర్తను నేనే ఎంచుకుంటాను” అని ధీమాగా చెప్పింది. పెద్దలు ఎంత చెప్పినా ఆమె మనసు మారలేదు.
రాజు కూతురి నిశ్చయం చూసి ఆశ్చర్యపోయాడు. ఆమె మాటను నమ్మడానికి ఆధారం కావాలని అడిగాడు. రాజకుమారి, “తండ్రీ! నువ్వు ఒక సంవత్సరం అన్నదానం చేయండి. నేను ప్రతిరోజూ తాంబూలం దానం చేస్తాను. అప్పుడు నా మాట నిజమని తెలుస్తుంది” అని చెప్పింది. రాజు ఆమె మాటకు అంగీకరించి, గ్రామంలో అన్నదానం ప్రారంభించాడు. రాజకుమారి ప్రతిరోజూ వేలాది మందికి తాంబూలం దానం చేసేది.
ఒక సంవత్సరం గడిచిన తర్వాత, కాశీ నుండి వచ్చిన బ్రాహ్మణ యువకుడు తన మేనమామతో కలిసి తిరిగి వస్తుండగా, అదే పూలతోట వద్ద విశ్రాంతి తీసుకున్నారు. అక్కడ అన్నదానం జరుగుతున్నట్లు తెలుసుకొని, వారు భోజనం చేయడానికి వెళ్లారు. అక్కడ రాజకుమారిని చూసి ఆశ్చర్యపోయాడు. ఆమె కూడా అతన్ని గుర్తించింది. ఆమె తన వేలిలో ఉన్న ఉంగరాన్ని అతనికి చూపించి, “ఇది నేను నీకు ఇచ్చిన ఉంగరం కదా?” అని అడిగింది. అతను ఆ ఉంగరాన్ని చూసి, తన భార్యే అని గుర్తించాడు. అప్పుడు ఆమె తన తల్లి ఇచ్చిన నోము కుండను తీసి చూపించింది. కుండలో బంగారు పాముగా మారింది. అందరూ ఆశ్చర్యపోయారు.
రాజు తన కూతురి మాట నిజమే అని తెలుసుకొని, వారి వివాహాన్ని వైభవంగా జరిపించాడు. బ్రాహ్మణ దంపతులు తమ కొడుకును చూసి ఎంతో సంతోషించారు. రాజకుమారి తన తల్లి ఇచ్చిన నోము కాటుకను తన అత్తవారి కళ్ళకు పూసింది. అద్భుతం ఏమిటంటే, వారికి చూపు వచ్చింది. అప్పటి నుండి ఆ గ్రామంలోని అన్ని స్త్రీలు శ్రావణ మంగళవారపు నోము నోచుకుంటూ వచ్చారు.
పూజానంతరం పై కథను శ్రద్దగా చదివి వినిపించాలి.
శ్రావణ మంగళ గౌరీ వ్రతం 2024:
ఈ సంవత్సరం ఆగష్టు 6వ తేదీ మంగళవారం నుండి ప్రారంభం అవుతుంది. శ్రావణమాసము నందు గల మంగళవారము నాడు భక్తి తో వ్రతాలు ఆచరిస్తారు.
Shravan Mangala Gauri Vratam 2024:
Shravana Mangala Gauri Vratam will begin on Tuesday, August 6th of this year. Devotees observe this fast with devotion on every Tuesday during the Shravan month.
