మహా శివరాత్రి

మహాశివరాత్రి అనగా

మహాశివరాత్రి | Maha Shivaratri అనేది అత్యంత ముఖ్యమైన పండుగలలో ఒకటి. ఈ రోజున భక్తులు పరమశివుని ఆరాధిస్తారు. మహాశివరాత్రి అంటే “శివుని గొప్ప రాత్రి” అని అర్థం. ఈ పండుగ ప్రతి సంవత్సరం ఫాల్గుణ మాసంలో కృష్ణ పక్ష చతుర్దశి (Chaturdashi) నాడు జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున భక్తులు ఉపవాసం, జాగరణ, పూజలు చేస్తారు.

మహాశివరాత్రికి అనేక ప్రాముఖ్యతలు ఉన్నాయి. ఈ రోజున శివుడు లింగోద్భవం (లింగ రూపంలో ప్రత్యక్షం) గా ప్రజలకు దర్శనమిచ్చాడని నమ్ముతారు. ఈ రోజున శివుడు (Lord Shiva) తన అర్ధనారీశ్వర రూపాన్ని (శివుడు మరియు పార్వతి ఒకే శరీరంలో) ప్రకటించాడని కూడా నమ్ముతారు. కొందరు ఈ రోజున శివుడు మరియు పార్వతి (Parvati) వివాహం జరిగిందని కూడా నమ్ముతారు. మహాశివరాత్రి రోజున భక్తులు ఉపవాసం ఉండి, శివుని ఆరాధిస్తారు. ఉపవాసం సమయంలో, భక్తులు నీరు, పాలు, పండ్లు మాత్రమే తీసుకోవచ్చు. భక్తులు శివునికి పూజలు చేస్తారు. పూజలో పంచామృత (Panchamrut) అభిషేకం, బిల్వార్చన, శివ చాలీసా (Shiva Chalisa) పఠనం మొదలైనవి ఉంటాయి.

మహా శివరాత్రి జాగరణ అనేది శివరాత్రి రోజు రాత్రంతా మేలుకొని శివుని ఆరాధిస్తారు. ఈ కార్యక్రమంలో భక్తులు శివుని భజనలు (Bhajan) పాడి, నృత్యం చేస్తారు. మహాశివరాత్రి పండుగకు సంబంధించి అనేక సంప్రదాయాలు ఉన్నాయి. భక్తులు తమ శక్తి మేరకు ఈ సంప్రదాయాలను పాటిస్తారు. ఈ రోజున భక్తులు తమ అంతఃకరణలోని చీకటిని తొలగించి, శివుని దైవత్వం యొక్క వెలుగును పొందడానికి ప్రయోజనము.

మహాశివరాత్రి ఎందుకు జరుపుకుంటారు?

Why is Maha Shivratri celebrated?

లింగోద్భవం: శివుడు లింగ రూపంలో ప్రత్యక్షమైన రోజుని మహాశివరాత్రి అని నమ్ముతారు. ఈ రోజున భక్తులు శివ క్షేత్రాలలో శివుని లింగాన్ని పూజిస్తారు.
అర్ధనారీశ్వర రూపం: శివుడు తన అర్ధనారీశ్వర రూపాన్ని (శివుడు మరియు పార్వతి ఒకే శరీరంలో) ప్రకటించిన రోజుని మహాశివరాత్రి అని నమ్ముతారు. ఈ రోజున భక్తులు శివుని మరియు పార్వతి యొక్క ద్వితేయతను ఆరాధిస్తారు.
శివ – పార్వతి వివాహం: కొందరు శివుడు మరియు పార్వతి వివాహం జరిగిన రోజుని మహాశివరాత్రి అని నమ్ముతారు. ఈ రోజున భక్తులు శివుని మరియు పార్వతి యొక్క పవిత్ర వివాహాన్ని జరుపుకుంటారు.
మోక్షం: ఈ రోజున భక్తితో శివుని ఆరాధిస్తే మోక్షం పొందుతారని నమ్ముతారు. మహాశివరాత్రి అనేది ఒక శుభప్రదమైన రోజు, ఈ రోజున శివుని అనుగ్రహం పొందడానికి భక్తులు ప్రయత్నిస్తారు.
ఆధ్యాత్మికత: మహాశివరాత్రి అనేది ఒక ఆధ్యాత్మిక పండుగ. ఈ రోజున భక్తులు తమ అంతఃకరణలోని చీకటిని తొలగించి, శివుని దైవత్వం యొక్క వెలుగును పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు.
శివుని శక్తి: ఈ రోజున శివుని శక్తి చాలా ఎక్కువగా ఉంటుందని నమ్ముతారు. ఈ రోజున భక్తులు శివుని శక్తిని పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు.
ఉపవాసం: ఈ రోజున భక్తులు ఉపవాసం ఉండి, శివుని ఆరాధిస్తారు. ఉపవాసం సమయంలో, భక్తులు నీరు, పాలు, పండ్లు మాత్రమే తీసుకోవచ్చు.
జాగరణ: ఈ రోజున భక్తులు రాత్రంతా జాగరణ చేస్తూ, శివుని భజనలు పాడి, నృత్యం చేస్తారు.
పూజలు: ఈ రోజున భక్తులు శివునికి పూజలు చేస్తారు. పూజలో పంచామృత అభిషేకం, బిల్వార్చన, శివ చాలీసా పఠనం మొదలైనవి ఉంటాయి.

సంప్రదాయం – Tradition

మహాశివరాత్రిని అనేక శతాబ్దాలుగా హిందువులు జరుపుకుంటున్న ఒక సంప్రదాయ పండుగ. ఈ రోజున భక్తులు తమ పూర్వీకుల సంప్రదాయాలను పాటిస్తారు. ఈ రోజున భక్తులు శివుని ఆరాధించడం ద్వారా ఆధ్యాత్మికంగా అభివృద్ధి చెందడానికి మరియు శివుని అనుగ్రహాన్ని పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు.

మహాశివరాత్రి ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత

Mahashivratri Spiritual Significance

మహాశివరాత్రి (Maha Shivaratri) రోజున, చంద్రుడు భూమికి చాలా దగ్గరగా వస్తాడు. ఈ రోజున, శివుని శక్తి చాలా ఎక్కువగా ఉంటుందని నమ్ముతారు. ఈ కారణంగా, భక్తులు ఈ రోజున శివుని ఆరాధించడం ద్వారా శివుని శక్తిని పొందగలరని నమ్ముతారు. మహాశివరాత్రి అనేది ఒక శుభప్రదమైన రోజు. ఈ రోజున భక్తులు తమ పాపాలను కడిగివేసుకోవడానికి మరియు మోక్షం (Moksh) పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఈ రోజున భక్తులు ఉపవాసం, జాగరణ, పూజలు చేస్తారు. ఈ కార్యక్రమాల ద్వారా భక్తులు తమ మనస్సును శుద్ధి చేసుకోవడానికి మరియు శివునికి దగ్గరగా వెళ్లడానికి ప్రయత్నిస్తారు.

మహాశివరాత్రి అనేది ఒక ఆధ్యాత్మిక పునరుజ్జీవనం యొక్క రోజు. ఈ రోజున భక్తులు తమ జీవితంలోని ప్రతికూలతను తొలగించి, సానుకూలతతో ముందుకు సాగడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఈ రోజున భక్తులు శివుని నుండి ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానం మరియు మార్గదర్శకత్వం పొందుతారని నమ్ముతారు.

శివరాత్రి రోజు ఉపవాసం ఎలా ఉండాలి?

How do we fast at Shivaratri?

శివరాత్రి రోజు ఉపవాసం ఉండాలనుకునే భక్తులు ఈ క్రింది నియమాలను పాటించడం మంచిది:

ఉపవాసం ముందు:

ముందు రోజు రాత్రి తేలికపాటి ఆహారం తీసుకోవాలి.
ఉపవాసం రోజు ఉదయం స్నానం చేసి, శివునికి ప్రార్థన చేసుకోవాలి.
ఉపవాసం సమయంలో తీసుకోవలసిన వస్తువులను సిద్ధం చేసుకోవాలి.

ఉపవాసం సమయంలో:

నీరు, పాలు, పండ్లు మాత్రమే తీసుకోవాలి.
ఉప్పు, నూనె, మసాలాలు వాడకూడదు.
కోపం, ద్వేషం, అసూయ వంటి ప్రతికూల భావాలను దూరంగా ఉంచాలి.
శివుని గురించి ఆలోచిస్తూ, భజనలు పాడుతూ, పురాణాలు చదువుతూ సమయాన్ని గడపాలి.
దాన ధర్మాలు చేయడం మంచిది.

ఉపవాసం విరమించేటప్పుడు (How to break Shivaratri fast?)

సూర్యోదయం తర్వాత, శివునికి పూజ చేసి, ఆరతి (Aarati) తీసుకోవాలి.
తేలికపాటి ఆహారంతో ఉపవాసం విరమించాలి.
ఒక్కసారిగా ఎక్కువగా తినకూడదు.
గర్భిణీ స్త్రీలు, పాలిచ్చే తల్లులు, వృద్ధులు, అనారోగ్యంతో బాధపడుతున్న వ్యక్తులు ఉపవాసం ఉండకూడదు.
ఉపవాసం సమయంలో నీరు ఎక్కువగా తాగాలి.
అలసట అనిపిస్తే కొంచెం విశ్రాంతి తీసుకోవాలి.

శివరాత్రి రోజు ఉపవాసం ఉండటం వల్ల శివుని అనుగ్రహం పొందుతారని నమ్ముతారు. ఈ రోజున ఉపవాసం ఉండటం వల్ల శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యం కూడా మెరుగుపడుతుంది.

మహాశివరాత్రి పూజ ఎలా చేయాలి? (How do we pray on Shivaratri?)

మహాశివరాత్రి పూజ చాలా సులభమైనది. ఈ పూజ చేయడానికి ఈ క్రింది వస్తువులు అవసరం:

శివలింగం (Shiva Lingam): శివుని చిన్న విగ్రహం లేదా లింగం
పంచామృతం (Panchamrut): పాలు, పెరుగు, తేనె, నెయ్యి, గంగజలం
బిల్వ పత్రములు (Bilva Patra): శివునికి చాలా ఇష్టమైన ఆకులు
పువ్వులు (Flowers): తులసి, మల్లెలు, గులాబీలు వంటి పువ్వులు
దీపం (Deepam): నెయ్యి దీపం
ధూపం (Dhoop): అగరుబత్తి, సాంబ్రాణి, ధూపము
నైవేద్యం(Naivedya): పండ్లు, తీపి వంటకములు, ప్రసాదాలు

పూజ విధానం

స్నానం చేసి, శుభ్రమైన వస్త్రాలు ధరించాలి.
పూజ గదిని శుభ్రం చేసి, పూలతో అలంకరించాలి.
ఒక చిన్న చదరపు వేదికను ఏర్పాటు చేసి, దానిపై శివలింగాన్ని ఉంచాలి.
శివలింగానికి మంత్రోచ్చారణతో పంచామృత అభిషేకం చేయాలి.
బిల్వ ఆకులతో శివలింగాన్ని అలంకరించాలి.
పువ్వులు, దీపం, ధూపం నైవేద్యం సమర్పించాలి.
శివుని మంత్రాలు పంచాక్షరి (Panchakshari), శివుని స్తోత్రములు (Stotra), అష్టకములు (Ashtakam), శతకములను (Satakam) జపించాలి.
ఆరతి, అభిషేక తీర్థం, ప్రసాదములను తీసుకోవాలి.

మంత్రాలు

ఓం నమః శివాయ
మహామృత్యుంజయ మంత్రం (Mahamrityunjay Mantra) – ఓం త్రయంబకం యజామహే సుగంధిం పుష్టివర్ధనం । ఊర్వారుకమివ బంధనన్ మృత్యోర్ముక్షీయ మామృతాత్ ॥

ఆరతి

కర్పూర గౌరమ్ కరణావతారం సంసార సారం భూషణం । అవఘోషణం పరమం విష్ణోరమం తేజోమయం జ్యోతిర్మయం ॥ శ్రీ మహాదేవాయ నమః॥

మహాశివరాత్రి వృత కథ

The Story of Maha Shivaratri

ఒకప్పుడు ఒక గ్రామంలో ‘చంద్రధర’ అనే ఒక వేటగాడు ఉండేవాడు. ఒక రోజు అతను అడవిలో వేటాడటానికి వెళ్లి, రాత్రి అయినా ఇంటికి తిరిగి రాలేదు. అతని భార్య ‘లీలావతి’ చాలా ఆందోళన చెందింది. ఆమె భర్త కోసం అడవిలో వెతకడానికి బయలుదేరింది. అడవిలో తిరుగుతూ, ఒక చెట్టు కింద శివలింగాన్ని చూసింది. ఆమెకు చాలా దాహం వేసింది. అక్కడే ఒక బావి ఉండడం చూసి, నీరు తీయడానికి బావిలో దిగింది. కానీ బావిలో నీరు అయిపోయింది. లీలావతి చాలా నిరాశ చెందింది. ఆమె శివునికి ప్రార్థించింది. “ఓ శివా! నా భర్తను నాకు తిరిగి ఇవ్వండి. నేను ఈ రాత్రంతా నీకు జాగరణ చేస్తాను” అని మొక్కుకుంది.

ఆమె శివునికి పూజలు చేసి, రాత్రంతా జాగరణ చేసింది. మరుసటి రోజు ఉదయం, ఆమె భర్త చంద్రధర సజీవంగా బావిలో నుండి బయటకు వచ్చాడు. లీలావతి చాలా సంతోషించింది. ఆమె శివునికి కృతజ్ఞతలు తెలిపింది. ఈ రోజు నుండి, లీలావతి ప్రతి సంవత్సరం మహాశివరాత్రి పండుగను జరుపుకోవడం ప్రారంభించింది. ఈ కథ యొక్క నీతి ఏమిటంటే, మహాశివరాత్రి రోజున శివుని ఆరాధించడం వల్ల మన కోరికలు తీరతాయని. ఈ రోజున శివుని ఆరాధించడం వల్ల మన పాపాలు కూడా క్షమించబడతాయని నమ్ముతారు.

మహా శివరాత్రి జాగరణ విశిష్టత

మహా శివరాత్రి పండుగలో జాగరణ ఒక ముఖ్యమైన ఆచారం. ఈ రోజు రాత్రంతా భక్తులు శివుని ఆరాధిస్తూ, జాగరణ చేస్తారు. ఈ జాగరణకు చాలా విశిష్టతలు ఉన్నాయి.

ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత:

ఈ రాత్రి శివుడు చాలా శక్తివంతంగా ఉంటాడని నమ్ముతారు. ఈ రాత్రి జాగరణ చేయడం వల్ల శివుని అనుగ్రహం పొందుతారని భక్తులు నమ్ముతారు.
ఈ రాత్రి మనస్సును శుభ్రం చేసుకోవడానికి మరియు శివునితో ఏకీకరణ చెందడానికి ఒక అవకాశం.
ఈ రాత్రి భక్తులు తమ పాపాలను క్షమించుకోవాలని శివుని ప్రార్థిస్తారు.

శారీరక ప్రయోజనాలు:

ఈ రాత్రి జాగరణ చేయడం వల్ల మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది.
ఏకాగ్రత పెరుగుతుంది.

సామాజిక ప్రయోజనాలు:

ఈ రాత్రి భక్తులు ఒకచోట చేరి, శివుని ఆరాధించడం వల్ల సామాజిక భావం పెరుగుతుంది.
భక్తుల మధ్య ఐక్యత పెరుగుతుంది.

మహా శివరాత్రి జాగరణ ఎలా చేయాలి:

ఈ రాత్రంతా శివుని పేరును జపిస్తూ, భజనలు పాడుతూ జాగరణ చేయాలి.
శివునికి పూజలు చేయాలి.
ఉపవాసం ఉండాలి.
రాత్రంతా మెలకువగా ఉండడానికి లఘు పానీయాలు తాగవచ్చు.

శివ పార్వతి కళ్యాణం – Shiva Parvati Kalyanam

శివపార్వతుల కళ్యాణం ఒక ముఖ్యమైన హిందూ పండుగ. ఈ రోజు శివుడు మరియు పార్వతి వివాహం జరిగినట్లుగా భక్తులు జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగకు చాలా ప్రత్యేకతలు ఉన్నాయి. పార్వతి శివుని భార్య కావాలని కోరుకుని, చాలా కష్టపడి తపస్సు చేసింది. చివరికి శివుడు ఆమె తపస్సుకు మెచ్చి, ఆమెను వివాహం చేసుకోవడానికి అంగీకరించాడు.

కొన్ని ప్రాంతాలలో, ఈ రోజు శివుడు మరియు పార్వతి యొక్క వివాహం (కల్యాణోత్సవం) జరుపుకుంటారు. ఈ కల్యాణోత్సవం చాలా ఘనంగా జరుగుతుంది. భక్తులు కొత్త బట్టలు ధరించి, శివాలయాలకు వెళ్లి, పూజలు చేస్తారు. శివపార్వతుల కళ్యాణం ఒక శుభప్రదమైన పండుగ. ఈ రోజు శివుని మరియు పార్వతి యొక్క అనుగ్రహం పొందడానికి భక్తులు ప్రయత్నిస్తారు. ఈ పండుగ మనకు భక్తి, శ్రద్ధ, ప్రేమ యొక్క ప్రాముఖ్యతను నేర్పుతుంది.

లింగోద్భవం – Ling Udbhavam

లింగోద్భవం అనేది శివుని ఉద్భవానికి సంబంధించిన ఒక పురాణ గాథ. ఈ కథ విష్ణు (Lord Vishnu) మరియు బ్రహ్మ (Brahma) మధ్య జరిగిన ఘర్షణ నుండి పుట్టింది. వారిలో ఎవరు గొప్పవాడో నిర్ణయించుకోవడానికి వారు ఒక పోటీ నిర్వహించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. పోటీలో ఎవరు శివుని అంతాన్ని కనుగొంటారో వారే గొప్పవారు అవుతారు. విష్ణు వరాహ రూపాన్ని (Varaha Roopam) తీసుకుని, భూమి యొక్క అడుగునకు వెళ్ళగా, బ్రహ్మ హంస రూపాన్ని తీసుకుని దాని పైభాగానికి వెళ్ళాడు. కానీ వారి ఎవ్వరూ శివుని అంతాన్ని కనుగొనలేకపోయారు. అప్పుడు, అగ్ని స్తంభం రూపంలో ఓ వెలుగు ప్రకటమైంది. విష్ణు మరియు బ్రహ్మ దాని అంతాన్ని కనుగొనడానికి పైకి కిందకు వెతుకుతూనే ఉన్నారు. కానీ వారి ప్రయత్నాలు ఫలించలేదు. చివరికి, వారు తమ ఓటమిని ఒప్పుకుని, ఆ స్తంభం శివరూపమే అని గుర్తించారు. లింగోద్భవం కథ శివుని అనంతమైన శక్తిని మరియు అతని సృష్టి, కాపాదాట, విధ్వంసం అనే మూడు రూపాలను తెలియజేస్తుంది. ఈ కథ మనకు వినయం మరియు గర్వం లేకుండా ఉండటానికి నేర్పుతుంది.

ప్రముఖ శైవ క్షేత్రాలు – Famous Shiva Temples

భారతదేశంలో చాలా ప్రముఖ శైవ క్షేత్రాలు ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని:

శ్రీశైలం మహాక్షేత్రంలో మహాశివరాత్రి బ్రహ్మోత్సవాలు

శ్రీశైలం (Srisailam) నందు మహా శివరాత్రి ఉత్సవాలు ప్రతి సంవత్సరం 10 రోజుల పాటు ఘనంగా జరుగుతాయి. ఇందులో భాగంగా ధ్వజారోహణం, గణపతి పూజ, నంది పూజ, రుద్రాభిషేకం, చండీ హోమం, శివరాత్రి రోజు కల్యాణోత్సవం, రథోత్సవం, తీర్థప్రసాద వితరణ జరుగుతుంది. ఈ ఉత్సవాలలో రాష్ట్రంలోని వివిధ ప్రాంతాలతో పాటు, దేశం నలుమూలల నుండి లక్షలాది మంది భక్తులు పాల్గొని స్వామివారిని దర్శించుకుంటారు.

శ్రీకాళహస్తి మహాశివరాత్రి ఉత్సవాలు

శ్రీకాళహస్తి (Srikalahasti) నందు కూడా 10 రోజులపాటు ఘనంగా జరుగును.

ఈషా ఫౌండేషన్

తమిళనాడులోనున్న కోయంబత్తూరు నందు ప్రముఖ ఆధ్యాత్మిక గురువు జగ్గీ వాసుదేవ ఆధ్వర్యములో ప్రతి సంవత్సరము ఘనంగా శివ పూజలు మరియు నాట్యములు రాత్రి జాగరణతో జరుగును. ఈ కార్యక్రమానికి అశేషమైన భక్తులు పాల్గొంటారు. Isha Foundation – Coimbatore, Tamil Nadu

ఇతర ప్రముఖ శైవ క్షేత్రాలు

కాశీ విశ్వనాథ ఆలయం, వారణాసి – Kashi Vishwanath Temple, Varanasi
కేదారనాథ్ ఆలయం, ఉత్తరాఖండ్ – Kedarnath Temple, Uttarakhand
రామేశ్వరం ఆలయం, తమిళనాడు – Rameshwaram Temple, Tamil Nadu
సోమనాథ్ ఆలయం, గుజరాత్ – Somnath Temple, Gujarat
అమరనాథ్ గుహ, జమ్మూ కాశ్మీర్ – Amarnath Cave, Jammu Kashmir
వైద్యనాథ్ ఆలయం, జార్ఖండ్ – Baidyanath Temple, Jharkhand
త్రియుంబకేశ్వర్ ఆలయం, మహారాష్ట్ర – Trimbakeshwar Temple, Maharashtra
ఘృష్ణేశ్వర్ ఆలయం, మహారాష్ట్ర – Grishneshwar Temple, Maharashtra
నాగేశ్వర ఆలయం, గుజరాత్ – Nageshwar Temple, Gujarat

ఈ క్షేత్రాలకు ప్రతి సంవత్సరం లక్షలాది మంది భక్తులు వస్తారు. ఈ క్షేత్రాలలో శివుని దర్శించుకోవడం వల్ల మోక్షం పొందుతారని భక్తులు నమ్ముతారు.

మహా శివరాత్రి 2024 తేదీ

2024 సంవత్సరంలో మహా శివరాత్రి మార్చి 8, శుక్రవారం నాడు వస్తుంది. 2024 లో చతుర్థశి తిథి మార్చి 8న రాత్రి 9:57 pm గంటల నుండి మార్చి 06:17 pm వరకు ఉంటుంది.

Maha Shivaratri 2024 Date and Time

2024 Mahashivratri celbrate on 8th March 2024 Friday. The Chaturdashi Tithi will begin from 8th March, 9:57 pm and this will end on 9th March, 06:17 pm

మహా శివరాత్రి | Maha Shivaratri