శ్రీకృష్ణుని సోదరుడు – ఆదిశేషుని అవతారం
బలరాముని అవతారం
బలరామ జయంతి – Balarama Jayanti యందు కొలవబడు బలరాముడు అవతారం శ్రీ మహా విష్ణువు (Lord Vishnu) ధర్మ రక్షణ కోసం ఎత్తిన దశావతారాలలో ఒకటి. బలరాముడు (Balarama) స్వయం భగవానుడైన శ్రీకృష్ణుడికి (Lord Sri Krishna) సోదరుడిగా జన్మించిన అంశావతారం. ఆయన ప్రధాన ఆయుధాలు నాగలి (హలము) మరియు రోకలి. బలరాముడు గొప్ప వీరుడు, దయామయుడు, మరియు కృష్ణుడికి అన్ని వేళలా తోడుగా నిలిచాడు. కోపం వచ్చినప్పుడు యమునా నది (Yamuna River) దిశను మార్చడం, అలాగే హస్తినాపురాన్ని తన హలాయుధంతో యమునలో కలిపేందుకు ఉద్యుక్తుడు కావడం ఆయన పరాక్రమానికి నిదర్శనం. శ్రీకాకుళం (Srikakulam) జిల్లాలోని నాగావళి నది ఆవిర్భావానికి, నాగావళి నదీ (Nagavali River) తీరాన పంచలింగాల ప్రతిష్ఠకు కూడా ఈయనే కారణం.
భారత భాగవతాలలో శ్రీకృష్ణ పరమాత్ముని ప్రస్తావన వచ్చిన సందర్భాల్లో బలరాముడి గురించి కూడా అనేక కథలు కనిపిస్తాయి. శ్రీ మహా విష్ణువు శ్వేత తేజస్సు బలరాముడుగా, నీల తేజస్సు శ్రీకృష్ణుడిగా అవతరించి దుష్టశిక్షణ కోసం తమ అవతార కాలాన్ని సద్వినియోగం చేశారని పురాణాలు చెబుతాయి. దేవకీ దేవికి ఏడవ గర్భం కలిగినప్పుడు, కంసుని నుంచి రక్షించడానికి యముడు తన మాయతో ఆ గర్భాన్ని ఆకర్షించి రోహిణీ దేవి గర్భంలో ప్రవేశపెట్టాడు. ఈ కారణంగా బలరాముడికి ‘సంకర్షణుడు’ అనే పేరు వచ్చింది. బలవంతులలోకెల్లా శ్రేష్ఠుడు కాబట్టి బల దేవుడు అని, ‘రామ – Rama’’ అంటే సుందరం కనుక బలరాముడు అని పిలువబడ్డాడు. శ్రీకృష్ణుడికి అన్న అయిన బలరాముడు ఆదిశేషుని అవతారం (Adisesha Avatar) కూడా.
బలరాముని జీవిత విశేషాలు
బలరామకృష్ణులు సాందీప్ మహర్షి దగ్గర విద్యాభ్యాసం చేశారు. శ్రీకృష్ణుడిలాగే పాండవులంటే కొంత అభిమానం ఉన్నప్పటికీ, కౌరవులలో దుర్యోధనుడంటే ఆయనకు ప్రత్యేకమైన అభిమానం ఉండేది. ఈయన భార్య పేరు రేవతీదేవి (Ratidevi). నీలిరంగు వస్త్రాలను ధరించి, తాటి చెట్టు గుర్తుగల జెండాతో బలరాముడు కనిపించేవాడు. గదాయుద్ధంలో ఆయనకు గొప్ప ప్రావీణ్యం ఉండేది. భీముడు, దుర్యోధనుడు (Duryodhana) ఇద్దరూ ఆయన దగ్గరే గదాయుద్ధ విద్యను నేర్చుకున్నారు. ద్రౌపది వివాహం, ధర్మరాజు ఇంద్రప్రస్థ ప్రవేశం వంటి ముఖ్య ఘట్టాలలో కృష్ణుడితో పాటు బలరాముడు కూడా ఉన్నాడు.
అర్జునుడు సుభద్రను అపహరించి వివాహం చేసుకున్నప్పుడు, బలరాముడు తీవ్రంగా కోపగించుకున్నాడు. కానీ శ్రీకృష్ణుడు నచ్చజెప్పి ఆయన్ను శాంతపరిచాడు. కురుక్షేత్ర (Kurukshetra) యుద్ధ సమయంలో పాండవులు, కౌరవులు ఇద్దరూ తనకు కావాల్సినవారే కాబట్టి ఏ పక్షానికీ సహాయం చేయకుండా తటస్థంగా ఉండి, తీర్థయాత్రలకు వెళ్లాడు. యుద్ధం ముగిశాక భీముడు దుర్యోధనుడి తొడలు విరగగొట్టినప్పుడు, అది గదాయుద్ధ ధర్మం కాదని తీవ్రంగా ఆగ్రహం వ్యక్తపరిచాడు. అయితే కృష్ణుడి వివరణతో బాధపడినప్పటికీ ద్వారకకు (Dwaraka) తిరిగి వెళ్ళాడు. యాదవ వంశం నాశనమైన తర్వాత, బలరాముడు ఒక చెట్టు కింద ధ్యానంలో ఉండగా ఆయన నోటి నుంచి ఒక తెల్లటి సర్పం బయటకు వచ్చి సముద్రంలో లీనమైంది. ఇది బలరాముడు ఆదిశేషుని అంశ అనడానికి ఒక నిదర్శనంగా నిలిచింది. కృష్ణుడికి అన్నగా, తనదైన ప్రత్యేకతను నిరూపించుకుంటూ బలరాముడు తన అవతార ధర్మాన్ని నెరవేర్చాడు.
బలరామ జయంతి – ప్రత్యేకతలు
- జన్మ వృత్తాంతం: బలరాముడు భాద్రపద శుద్ధ ద్వితీయ నాడు రోహిణీ నక్షత్రంలో జన్మించాడు. ఆ సమయంలో దేవకీదేవిని, వసుదేవుడిని (Vasudeva) కంసుడు చెరసాలలో బంధించాడు. దేవకీదేవి గర్భాన్ని యోగమాయ ద్వారా రోహిణీదేవి గర్భంలోకి మార్చడం వల్ల ఆయనకు ‘సంకర్షణుడు’ అనే పేరు వచ్చింది. ఈ రోజునే బలరాముని జయంతిగా పండుగ చేసుకుంటారు.
- నాగలి ప్రతీక: బలరాముని ప్రధాన ఆయుధమైన నాగలి వ్యవసాయానికి ప్రతీక. భారతదేశంలో వ్యవసాయం ప్రాధాన్యతను చాటిచెప్పడానికి, రైతులకు ఆయన ఒక ఆదర్శం. బలరాముడిని పూజిస్తే పంటలు బాగా పండుతాయని రైతులు విశ్వసిస్తారు.
- ఆరాధన: బలరామ జయంతి రోజున రైతులు ఆయనను ప్రత్యేకంగా పూజిస్తారు. ఆవులను, ఎద్దులను శుభ్రం చేసి, అలంకరించి, వాటికి కొత్త బట్టలు కప్పి పూజలు చేస్తారు. ఈ రోజున పొలం పనులు, నాగలి ఉపయోగించడం వంటివి మానుకుంటారు.
- నియమాలు: ఈ రోజున ఉపవాసం చేసి, రాత్రి చంద్రోదయం తర్వాత భోజనం చేస్తారు. బలరాముడికి ఇష్టమైన నేతిలో చేసిన పదార్థాలు, పాయసం, పిండివంటలు నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు.
- ప్రాముఖ్యత: బలరాముడు శాంతి కాముకుడు, ధర్మరక్షకుడు. ఆయనకు కోపం వచ్చినా, అది ధర్మాన్ని నిలపడం కోసమే. కౌరవులు, పాండవులు ఇద్దరి పట్ల సమానమైన అభిమానం కలిగి, తటస్థంగా ఉండటం ఆయన గొప్ప లక్షణం. అందుకే ఆయనను ఆరాధిస్తే శాంతి, సామరస్యం లభిస్తాయని నమ్ముతారు.
ముగింపు
బలరాముడు కేవలం శ్రీకృష్ణుడి అన్న మాత్రమే కాదు. ఆయన ధర్మానికి, శ్రమకు, సామరస్యానికి ప్రతీక. ఈయన జీవితం మనకు సహనం, ధైర్యం, మరియు ధర్మబద్ధమైన జీవితం యొక్క ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తుంది. బలరామ జయంతి (Balarama Jayanti) నాడు ఆయనను ఆరాధించడం ద్వారా మనం కృష్ణుడి పట్ల, యాదవ వంశం పట్ల, మరియు వ్యవసాయం పట్ల ఉన్న కృతజ్ఞతను వ్యక్తపరుస్తాము. బలరాముని ఆశీస్సులతో మన జీవితాలు సుభిక్షంగా, శాంతియుతంగా ఉండాలని ఆశిద్దాం.
Also Read
