ಶಿವ ಕೃಪೆಗೆ ಮಾರ್ಗ: ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ – Chandrasekhara Ashtakam ಪರಮಶಿವನನ್ನು ಕೀರ್ತಿಸುತ್ತಾ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪಠಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ. “ಚಂದ್ರಶೇಖರ – Chandrashekhara” ಎಂದರೆ “ಚಂದ್ರನನ್ನು ತನ್ನ ಶಿರಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ (ಶೇಖರಂ) ಧರಿಸಿದವನು” ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಇದು ಶಿವನಿಗೆ ಇರುವ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. “ಅಷ್ಟಕಂ” ಎಂದರೆ ಎಂಟು ಶ್ಲೋಕಗಳ ಸಮೂಹ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ ಎಂದರೆ ಶಿರಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಶಿವನನ್ನು (Lord Shiva) ಸ್ತುತಿಸುವ ಎಂಟು ಶ್ಲೋಕಗಳ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ.
ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶಿವನನ್ನು ಆತನ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ, ಗುಣಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಭಕ್ತರು ಎದುರಿಸುವ ಕಷ್ಟಗಳು, ಭಯಗಳು, ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಮೃತ್ಯುಭಯದಿಂದ ಶಿವನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೋರುತ್ತಾ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಶಿವನ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆದು, ಆಯುರಾರೋಗ್ಯ ಐಶ್ವರ್ಯಗಳು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೋಕ್ಷ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ದೃಢವಾಗಿ ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಶಿವ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ:
- ಮೃತ್ಯುಂಜಯ ಸ್ವರೂಪ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಶಿವನನ್ನು ಮೃತ್ಯುಂಜಯನಾಗಿ (Mruthyunjaya), ಕಾಲಸ್ವರೂಪಿಯಾಗಿ, ಮೃತ್ಯುಭಯವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವವನಾಗಿ ಕೀರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ, ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಸರ್ವ ಕಷ್ಟ ನಿವಾರಣೆ: ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಎದುರಾಗುವ ಆರ್ಥಿಕ ಕಷ್ಟಗಳು, ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಮಾನಸಿಕ ಆತಂಕಗಳು, ಶತ್ರು ಭಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ, ಸುಖ ಶಾಂತಿಗಳನ್ನು ಕರುಣಿಸಲು ಈ ಸ್ತೋತ್ರದ ಮೂಲಕ ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿ: ಈ ಸ್ತೋತ್ರ ಪಠಣವು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಏಕಾಗ್ರಗೊಳಿಸಿ, ಶಿವನ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಉನ್ನತಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಗ್ರಹ ದೋಷ ನಿವಾರಣೆ: ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ (Astrology) ಪ್ರಕಾರ, ಕೆಲವು ಗ್ರಹ ದೋಷಗಳ ನಿವಾರಣೆಗೆ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶನಿ (Saturn), ರಾಹು (Rahu), ಕೇತು (Ketu) ಮುಂತಾದ ಗ್ರಹಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕ ಪಠಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕದಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕವು ಶಿವನ ವಿವಿಧ ವಿಶೇಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಮೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ:
- ಶಿವನ ರೂಪ ವರ್ಣನೆ: ಶಿವನನ್ನು ಚಂದ್ರನನ್ನು ಶಿರಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಧರಿಸಿದವನು, ಗಂಗಾಧರ (Gangadhar), ತ್ರಿಶೂಲಧಾರಿ, ಭಸ್ಮಧಾರಿ, ಪಂಚಭೂತಾತ್ಮಕ, ಪಾರ್ವತೀ ದೇವಿಯ (Goddess Parvati) ಸಹಿತನಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಭಕ್ತರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ: ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ದುಃಖಗಳು, ಕಷ್ಟಗಳು, ಭಯಗಳು, ಪಾಪಗಳು ಮತ್ತು ಮೃತ್ಯುಭಯದಿಂದ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಶಿವನ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದ: ಶಿವನು ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ಮೇಲೆ ಕರುಣೆ ತೋರುತ್ತಾನೆ, ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.
- ನಮಸ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಶರಣಾಗತಿ: ಪ್ರತಿ ಶ್ಲೋಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಶಿವನಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾ, ಆತನಿಗೆ ಶರಣಾಗತಿಯಾಗುವ “ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಯ ನಮಃ” ಅಥವಾ “ಚಂದ್ರಶೇಖರಂ ಆಶ್ರಯೇ ಮಮ” ಎಂಬಂತಹ ಪಲ್ಲವಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಕ್ತನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಗತಿ ಭಾವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಪಠಿಸುವ ವಿಧಾನ
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೋಮವಾರಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರದೋಷ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮುಂತಾದ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೊದಲು ಅಥವಾ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಗಳಿಂದ ಪಠಿಸುವುದು ಶ್ರೇಷ್ಠ.
- ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುಚಿಯಾಗಿ, ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಪಠಿಸಬೇಕು.
- ಮನಸ್ಸನ್ನು ಏಕಾಗ್ರಗೊಳಿಸಿ, ಶ್ಲೋಕಗಳ ಅರ್ಥದ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
- ಪಠಣದಿಂದ ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉನ್ನತಿಯೂ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ (Chandrashekharashtakam) ಶಿವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯವಾದ ಸ್ತೋತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಶಿವನ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಭಕ್ತರ ನಂಬಿಕೆ, ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಮೇಲಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಗತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
Chandrashekharashtakam Kannada
ಚಂದ್ರಶೇಖರಾಷ್ಟಕಂ ಕನ್ನಡ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಪಾಹಿಮಾಮ್ ।
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ರಕ್ಷಮಾಮ್ ॥ (2)
ರತ್ನಸಾನು ಶರಾಸನಂ ರಜತಾದ್ರಿ ಶೃಂಗ ನಿಕೇತನಂ
ಶಿಂಜಿನೀಕೃತ ಪನ್ನಗೇಶ್ವರ ಮಚ್ಯುತಾನಲ ಸಾಯಕಮ್ ।
ಕ್ಷಿಪ್ರದಗ್ದ ಪುರತ್ರಯಂ ತ್ರಿದಶಾಲಯೈ-ರಭಿವಂದಿತಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರಮಾಶ್ರಯೇ ಮಮ ಕಿಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ವೈ ಯಮಃ ॥ 1 ॥
ಪಂಚಪಾದಪ ಪುಷ್ಪಗಂಧ ಪದಾಂಬುಜ ದ್ವಯಶೋಭಿತಂ
ಫಾಲಲೋಚನ ಜಾತಪಾವಕ ದಗ್ಧ ಮನ್ಮಧ ವಿಗ್ರಹಮ್ ।
ಭಸ್ಮದಿಗ್ಧ ಕಳೇಬರಂ ಭವನಾಶನಂ ಭವ ಮವ್ಯಯಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ರಕ್ಷಮಾಮ್ ॥ 2 ॥
ಮತ್ತವಾರಣ ಮುಖ್ಯಚರ್ಮ ಕೃತೋತ್ತರೀಯ ಮನೋಹರಂ
ಪಂಕಜಾಸನ ಪದ್ಮಲೋಚನ ಪೂಜಿತಾಂಘ್ರಿ ಸರೋರುಹಮ್ ।
ದೇವ ಸಿಂಧು ತರಂಗ ಶ್ರೀಕರ ಸಿಕ್ತ ಶುಭ್ರ ಜಟಾಧರಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಪಾಹಿಮಾಮ್ ॥ 3 ॥
ಯಕ್ಷ ರಾಜಸಖಂ ಭಗಾಕ್ಷ ಹರಂ ಭುಜಂಗ ವಿಭೂಷಣಂ
ಶೈಲರಾಜ ಸುತಾ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಚಾರುವಾಮ ಕಳೇಬರಮ್ ।
ಕ್ಷೇಳ ನೀಲಗಳಂ ಪರಶ್ವಧ ಧಾರಿಣಂ ಮೃಗಧಾರಿಣಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಪಾಹಿಮಾಮ್ ॥ 4 ॥
ಕುಂಡಲೀಕೃತ ಕುಂಡಲೀಶ್ವರ ಕುಂಡಲಂ ವೃಷವಾಹನಂ
ನಾರದಾದಿ ಮುನೀಶ್ವರ ಸ್ತುತವೈಭವಂ ಭುವನೇಶ್ವರಮ್ ।
ಅಂಧಕಾಂತಕ ಮಾಶ್ರಿತಾಮರ ಪಾದಪಂ ಶಮನಾಂತಕಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ರಕ್ಷಮಾಮ್ ॥ 5 ॥
ಭೇಷಜಂ ಭವರೋಗಿಣಾ ಮಖಿಲಾಪದಾ ಮಪಹಾರಿಣಂ
ದಕ್ಷಯಜ್ಞ ವಿನಾಶನಂ ತ್ರಿಗುಣಾತ್ಮಕಂ ತ್ರಿವಿಲೋಚನಮ್ ।
ಭಕ್ತಿ ಮುಕ್ತಿ ಫಲಪ್ರದಂ ಸಕಲಾಘ ಸಂಘ ನಿಬರ್ಹಣಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ರಕ್ಷಮಾಮ್ ॥ 6 ॥
ಭಕ್ತವತ್ಸಲ-ಮರ್ಚಿತಂ ನಿಧಿಮಕ್ಷಯಂ ಹರಿದಂಬರಂ
ಸರ್ವಭೂತ ಪತಿಂ ಪರಾತ್ಪರ-ಮಪ್ರಮೇಯ ಮನುತ್ತಮಮ್ ।
ಸೋಮವಾರುಣ ಭೂಹುತಾಶನ ಸೋಮ ಪಾದ್ಯಖಿಲಾಕೃತಿಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಪಾಹಿಮಾಮ್ ॥ 7 ॥
ವಿಶ್ವಸೃಷ್ಟಿ ವಿಧಾಯಕಂ ಪುನರೇವಪಾಲನ ತತ್ಪರಂ
ಸಂಹರಂ ತಮಪಿ ಪ್ರಪಂಚ ಮಶೇಷಲೋಕ ನಿವಾಸಿನಮ್ ।
ಕ್ರೀಡಯಂತ ಮಹರ್ನಿಶಂ ಗಣನಾಥ ಯೂಥ ಸಮನ್ವಿತಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ರಕ್ಷಮಾಮ್ ॥ 8 ॥
ಮೃತ್ಯುಭೀತ ಮೃಕಂಡುಸೂನುಕೃತಸ್ತವಂ ಶಿವಸನ್ನಿಧೌ
ಯತ್ರ ಕುತ್ರ ಚ ಯಃ ಪಠೇನ್ನ ಹಿ ತಸ್ಯ ಮೃತ್ಯುಭಯಂ ಭವೇತ್ ।
ಪೂರ್ಣಮಾಯುರರೋಗತಾಮಖಿಲಾರ್ಥಸಂಪದಮಾದರಂ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಏವ ತಸ್ಯ ದದಾತಿ ಮುಕ್ತಿಮಯತ್ನತಃ ॥ 9 ॥
Credits: @kuruvadasisters
Also Read
