దుర్గా సప్తశతి – ప్రథమ అధ్యాయం – మధుకైటభ వధ
“దుర్గా సప్తశతి – Durga Saptashati” అనేది దేవి మాహాత్మ్యం (Devi Mahatmyam) గ్రంథంలోని ఒక ముఖ్యమైన భాగం. ఈ గ్రంథం పార్వతి దేవిని (Parvati Devi), దుర్గా దేవిని (Durga Devi) స్తుతించే పవిత్రమైన స్తోత్ర గ్రంథం. దుర్గా సప్తశతిలోని ప్రథమ అధ్యాయంలో దేవి మాహాత్మ్యం వివరించబడింది. ఈ అధ్యాయంలో దేవి యొక్క శక్తి, మహిమ, మరియు విశ్వరూపం గురించి వివరించబడింది.
మార్కండేయ పురాణం (Markandeya Purana) అనే పురాతన గ్రంథంలోని సావర్ణిక మన్వంతరం అనే అధ్యాయంలో దేవీ మాహాత్మ్యం అనే భాగంలో ఈ స్తోత్రం ఉంది. దేవీ మాహాత్మ్యం అనేది దుర్గా సప్తశతి గ్రంథంలోని ఒక ముఖ్యమైన భాగం. ప్రతి అధ్యాయంలో దేవి యొక్క వివిధ అవతారాలు మరియు శక్తులు వివరించబడ్డాయి.
మధుకైటభ వధ అనేది ప్రథమ అధ్యాయంలోని కథ. ఈ కథలో దేవి మధుకైటభ అనే అసురులను సంహరించి బ్రహ్మాణిని (Brahmani) రక్షించింది. ఈ కథలో భాగంగా ఈ స్తోత్రం ఉంది.
Durga Saptashati ప్రధాన కథ:
ఈ అధ్యాయంలోని ప్రధాన కథ విష్ణువు (Lord Vishnu) యొక్క యోగ నిద్రలో ఉన్న సమయంలో మధుకైటభ అనే అసురులు (Asuras) జన్మించి బ్రహ్మాణిని హతము చేయాలని ప్రయత్నించడం గురించి. బ్రహ్మా (Lord Brahma) దేవిని స్తుతించి ఆమెను మేల్కొలిపి, విష్ణువును మేల్కొలిపి ఆ అసురులను సంహరించమని కోరుతాడు. దేవి మేల్కొలిపి విష్ణువును మేల్కొలిపి, అసురులను సంహరిస్తుంది. ఈ కథ దేవి యొక్క అపరిమిత శక్తి మరియు విశ్వరూపాన్ని చాటుతుంది.
దుర్గా సప్తశతి – ప్రథమోఽధ్యాయం యొక్క ప్రాముఖ్యత:
- దేవి మాహాత్మ్యం: ఈ స్తోత్రం దేవి యొక్క మహిమను మరియు ఆమె విశ్వరూపాన్ని వివరించడంలో ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది. దేవి యొక్క శక్తి, అధికారం మరియు కరుణ గురించి లోతైన అవగాహనను అందిస్తుంది.
- శక్తి స్తోత్రం: ఈ స్తోత్రం శక్తి స్వరూపిణి అయిన దేవిని స్తుతించే ఒక శక్తివంతమైన స్తోత్రం. ఇది భక్తులలో శక్తిని, ధైర్యాన్ని మరియు ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందిస్తుంది.
- మంత్ర శాస్త్రం: ఈ స్తోత్రంలోని మంత్రాలు (Mantra) మంత్ర శాస్త్రం ప్రకారం చాలా ప్రాముఖ్యమైనవి. ఈ మంత్రాలను జపించడం వల్ల మనస్సు శాంతంగా ఉంటుంది మరియు ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధి జరుగుతుంది.
- ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధి: ఈ స్తోత్రాన్ని నిరంతరం జపించడం వల్ల భక్తుల ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధి జరుగుతుంది. ఇది మనస్సును శుద్ధి చేస్తుంది, ఆత్మ జ్ఞానాన్ని పెంపొందిస్తుంది మరియు మోక్షాన్ని పొందేందుకు సహాయపడుతుంది.
- భయం మరియు దుష్ట శక్తుల నుండి రక్షణ: దుర్గాదేవిని (Goddess Durga) దుష్ట శక్తులను నిర్మూలించే దేవతగా భావిస్తారు. ఈ స్తోత్రాన్ని జపించడం వల్ల భయం, దుష్ట శక్తులు మరియు ప్రతికూల శక్తుల నుండి రక్షణ లభిస్తుంది.
- సమస్యలను పరిష్కరించడంలో సహాయం: జీవితంలో ఎదురయ్యే సమస్యలు, ఇబ్బందులు మరియు అనారోగ్యాలను తొలగించడానికి ఈ స్తోత్రాన్ని జపించడం చాలా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.
- ధనవంతులు మరియు సంతోషంగా ఉండటానికి సహాయం: ఈ స్తోత్రాన్ని జపించడం వల్ల ధనవంతులు, ఆరోగ్యం మరియు సంతోషం లభిస్తాయి.
- ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానం: ఈ స్తోత్రాన్ని అధ్యయనం చేయడం వల్ల హిందూ మతం మరియు దేవతల గురించి లోతైన జ్ఞానం (Spiritual Knowledge) లభిస్తుంది.
స్తోత్రంలోని కొన్ని ముఖ్యమైన అంశాలు:
- దేవి యొక్క విశ్వరూపం: దేవి సర్వత్ర వ్యాపించి ఉన్న శక్తి స్వరూపిణి అని వివరించబడింది.
- దేవి యొక్క శక్తి: దేవి యొక్క శక్తి అపరిమితమైనది మరియు ఆమె విశ్వం మొత్తాన్ని నియంత్రిస్తుంది.
- దేవి యొక్క అనుగ్రహం: దేవి యొక్క అనుగ్రహం ద్వారా మనం అన్ని సమస్యల నుండి విముక్తి పొందవచ్చు.
ముగింపు:
దుర్గా సప్తశతి (Durga Saptashati) ప్రథమ అధ్యాయం దేవి మాహాత్మ్యం ఒక అద్భుతమైన ఆధ్యాత్మిక గ్రంథం. ఈ గ్రంథాన్ని అధ్యయనం చేయడం మరియు జపించడం వల్ల భక్తుల ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధి జరుగుతుంది. దేవి యొక్క అనుగ్రహం లభిస్తుంది.
Durga Saptashati – Chapter 1 – Telugu
దుర్గా సప్తశతి – ప్రథమ అధ్యాయం – తెలుగు
॥ దేవీ మాహాత్మ్యమ్ ॥
॥ శ్రీదుర్గాయై నమః ॥
॥ అథ శ్రీదుర్గాసప్తశతీ ॥
॥ మధుకైటభవధో నామ ప్రథమోఽధ్యాయః ॥
అస్య శ్రీ ప్రధమ చరిత్రస్య బ్రహ్మా ఋషిః । మహాకాళీ దేవతా । గాయత్రీ ఛందః । నందా శక్తిః । రక్త దంతికా బీజమ్ । అగ్నిస్తత్వమ్ । ఋగ్వేదః స్వరూపమ్ । శ్రీ మహాకాళీ ప్రీత్యర్ధే ప్రధమ చరిత్ర జపే వినియోగః ।
ధ్యానం
ఖడ్గం చక్ర గదేషుచాప పరిఘా శూలం భుశుండీం శిరః
శంంఖం సందధతీం కరైస్త్రినయనాం సర్వాంంగభూషావృతామ్ ।
యాం హంతుం మధుకైభౌ జలజభూస్తుష్టావ సుప్తే హరౌ
నీలాశ్మద్యుతి మాస్యపాదదశకాం సేవే మహాకాళికాం॥
ఓం నమశ్చండికాయై
ఓం ఐం మార్కండేయ ఉవాచ॥1॥
సావర్ణిః సూర్యతనయో యోమనుః కథ్యతేఽష్టమః।
నిశామయ తదుత్పత్తిం విస్తరాద్గదతో మమ ॥2॥
మహామాయానుభావేన యథా మన్వంతరాధిపః
స బభూవ మహాభాగః సావర్ణిస్తనయో రవేః ॥3॥
స్వారోచిషేఽంతరే పూర్వం చైత్రవంశసముద్భవః।
సురథో నామ రాజాఽభూత్ సమస్తే క్షితిమండలే ॥4॥
తస్య పాలయతః సమ్యక్ ప్రజాః పుత్రానివౌరసాన్।
బభూవుః శత్రవో భూపాః కోలావిధ్వంసినస్తదా ॥5॥
తస్య తైరభవద్యుద్ధం అతిప్రబలదండినః।
న్యూనైరపి స తైర్యుద్ధే కోలావిధ్వంసిభిర్జితః ॥6॥
తతః స్వపురమాయాతో నిజదేశాధిపోఽభవత్।
ఆక్రాంతః స మహాభాగస్తైస్తదా ప్రబలారిభిః ॥7॥
అమాత్యైర్బలిభిర్దుష్టై ర్దుర్బలస్య దురాత్మభిః।
కోశో బలం చాపహృతం తత్రాపి స్వపురే తతః ॥8॥
తతో మృగయావ్యాజేన హృతస్వామ్యః స భూపతిః।
ఏకాకీ హయమారుహ్య జగామ గహనం వనం ॥9॥
సతత్రాశ్రమమద్రాక్షీ ద్ద్విజవర్యస్య మేధసః।
ప్రశాంతశ్వాపదాకీర్ణ మునిశిష్యోపశోభితం ॥10॥
తస్థౌ కంచిత్స కాలం చ మునినా తేన సత్కృతః।
ఇతశ్చేతశ్చ విచరంస్తస్మిన్ మునివరాశ్రమే॥11॥
సోఽచింతయత్తదా తత్ర మమత్వాకృష్టచేతనః। ॥12॥
మత్పూర్వైః పాలితం పూర్వం మయాహీనం పురం హి తత్
మద్భృత్యైస్తైరసద్వృత్తైః ర్ధర్మతః పాల్యతే న వా ॥13॥
న జానే స ప్రధానో మే శూర హస్తీసదామదః
మమ వైరివశం యాతః కాన్భోగానుపలప్స్యతే ॥14॥
యే మమానుగతా నిత్యం ప్రసాదధనభోజనైః
అనువృత్తిం ధ్రువం తేఽద్య కుర్వంత్యన్యమహీభృతాం ॥15॥
అసమ్యగ్వ్యయశీలైస్తైః కుర్వద్భిః సతతం వ్యయం
సంచితః సోఽతిదుఃఖేన క్షయం కోశో గమిష్యతి ॥16॥
ఏతచ్చాన్యచ్చ సతతం చింతయామాస పార్థివః
తత్ర విప్రాశ్రమాభ్యాశే వైశ్యమేకం దదర్శ సః ॥17॥
స పృష్టస్తేన కస్త్వం భో హేతుశ్చ ఆగమనేఽత్ర కః
సశోక ఇవ కస్మాత్వం దుర్మనా ఇవ లక్ష్యసే। ॥18॥
ఇత్యాకర్ణ్య వచస్తస్య భూపతేః ప్రణాయోదితం
ప్రత్యువాచ స తం వైశ్యః ప్రశ్రయావనతో నృపం॥19॥
వైశ్య ఉవాచ ॥20॥
సమాధిర్నామ వైశ్యోఽహముత్పన్నో ధనినాం కులే
పుత్రదారైర్నిరస్తశ్చ ధనలోభాద్ అసాధుభిః॥21॥
విహీనశ్చ ధనైదారైః పుత్రైరాదాయ మే ధనం।
వనమభ్యాగతో దుఃఖీ నిరస్తశ్చాప్తబంధుభిః॥22॥
సోఽహం న వేద్మి పుత్రాణాం కుశలాకుశలాత్మికాం।
ప్రవృత్తిం స్వజనానాం చ దారాణాం చాత్ర సంస్థితః॥23॥
కిం ను తేషాం గృహే క్షేమం అక్షేమం కింను సాంప్రతం
కథం తేకింనుసద్వృత్తా దుర్వృత్తా కింనుమేసుతాః॥24॥
రాజోవాచ॥25॥
యైర్నిరస్తో భవా~ంల్లుబ్ధైః పుత్రదారాదిభిర్ధనైః॥26॥
తేషు కిం భవతః స్నేహ మనుబధ్నాతి మానసం॥27॥
వైశ్య ఉవాచ ॥28॥
ఏవమేతద్యథా ప్రాహ భవానస్మద్గతం వచః
కిం కరోమి న బధ్నాతి మమ నిష్టురతాం మనః॥29॥
ఐః సంత్యజ్య పితృస్నేహం ధన లుబ్ధైర్నిరాకృతః
పతిఃస్వజనహార్దం చ హార్దితేష్వేవ మే మనః। ॥30॥
కిమేతన్నాభిజానామి జానన్నపి మహామతే
యత్ప్రేమ ప్రవణం చిత్తం విగుణేష్వపి బంధుషు॥31॥
తేషాం కృతే మే నిఃశ్వాసో దౌర్మనస్యం చజాయతే॥32॥
అరోమి కిం యన్న మనస్తేష్వప్రీతిషు నిష్ఠురం ॥33॥
మార్కండేయ ఉవాచ ॥34॥
తతస్తౌ సహితౌ విప్ర తంమునిం సముపస్థితౌ॥35॥
సమాధిర్నామ వైశ్యోఽసౌ స చ పార్ధివ సత్తమః॥36॥
కృత్వా తు తౌ యథాన్యాయ్యం యథార్హం తేన సంవిదం।
ఉపవిష్టౌ కథాః కాశ్చిత్చ్చక్రతుర్వైశ్యపార్ధివౌ॥37॥
రాజోవాచ ॥38॥
భగవంస్త్వామహం ప్రష్టుమిచ్ఛామ్యేకం వదస్వతత్ ॥39॥
దుఃఖాయ యన్మే మనసః స్వచిత్తాయత్తతాం వినా॥40॥
మమత్వం గతరాజ్యస్య రాజ్యాంగేష్వఖిలేష్వపి ।
జానతోఽపి యథాజ్ఞస్య కిమేతన్మునిసత్తమ ॥ 41 ॥
అయం చ ఇకృతః పుత్రైః దారైర్భృత్యైస్తథోజ్ఘితః
స్వజనేన చ సంత్యక్తః స్తేషు హార్దీ తథాప్యతి ॥42॥
ఏవ మేష తథాహం చ ద్వావప్త్యంతదుఃఖితౌ।
దృష్టదోషేఽపి విషయే మమత్వాకృష్టమానసౌ ॥43॥
తత్కేనైతన్మహాభాగ యన్మోహొ జ్ఞానినోరపి
మమాస్య చ భవత్యేషా వివేకాంధస్య మూఢతా ॥44॥
ఋషిరువాచ॥45॥
జ్ఞాన మస్తి సమస్తస్య జంతోర్వ్షయ గోచరే।
విషయశ్చ మహాభాగ యాంతి చైవం పృథక్పృథక్॥46॥
కేచిద్దివా తథా రాత్రౌ ప్రాణినః స్తుల్యదృష్టయః ॥47॥
జ్ఞానినో మనుజాః సత్యం కిం తు తే న హి కేవలం।
యతో హి జ్ఞానినః సర్వే పశుపక్షిమృగాదయః॥48॥
జ్ఞానం చ తన్మనుష్యాణాం యత్తేషాం మృగపక్షిణాం
మనుష్యాణాం చ యత్తేషాం తుల్యమన్యత్తథోభయోః॥49॥
జ్ఞానేఽపి సతి పశ్యైతాన్ పతగాంఛాబచంచుషు।
కణమోక్షాదృతాన్ మోహాత్పీడ్యమానానపి క్షుధా॥50॥
మానుషా మనుజవ్యాఘ్ర సాభిలాషాః సుతాన్ ప్రతి
లోభాత్ ప్రత్యుపకారాయ నన్వేతాన్ కిం న పశ్యసి॥51॥
తథాపి మమతావర్తే మోహగర్తే నిపాతితాః
మహామాయా ప్రభావేణ సంసారస్థితికారిణా॥52॥
తన్నాత్ర విస్మయః కార్యో యోగనిద్రా జగత్పతేః।
మహామాయా హరేశ్చైషా తయా సమ్మోహ్యతే జగత్॥53॥
జ్ఙానినామపి చేతాంసి దేవీ భగవతీ హి సా
బలాదాక్ఱ్ష్యమోహాయ మహామాయా ప్రయచ్ఛతి ॥54॥
తయా విసృజ్యతే విశ్వం జగదేతచ్చరాచరమ్ ।
సైషా ప్రసన్నా వరదా నృణాం భవతి ముక్తయే ॥55॥
సా విద్యా పరమా ముక్తేర్హేతుభూతా సనాతనీ
సంసారబంధహేతుశ్చ సైవ సర్వేశ్వరేశ్వరీ॥56॥
రాజోవాచ॥57॥
భగవన్ కాహి సా దేవీ మామాయేతి యాం భవాన్ ।
బ్రవీతి క్థముత్పన్నా సా కర్మాస్యాశ్చ కిం ద్విజ॥58॥
యత్ప్రభావా చ సా దేవీ యత్స్వరూపా యదుద్భవా।
తత్సర్వం శ్రోతుమిచ్ఛామి త్వత్తో బ్రహ్మవిదాం వర॥59॥
ఋషిరువాచ ॥60॥
నిత్యైవ సా జగన్మూర్తిస్తయా సర్వమిదం తతం॥61॥
తథాపి తత్సముత్పత్తిర్బహుధా శ్రూయతాం మమః॥62॥
దేవానాం కార్యసిద్ధ్యర్థం ఆవిర్భవతి సా యదా।
ఉత్పన్నేతి తదా లోకే సా నిత్యాప్యభిధీయతే ॥63॥
యోగనిద్రాం యదా విష్ణుర్జగత్యేకార్ణవీకృతే।
ఆస్తీర్య శేషమభజత్ కల్పాంతే భగవాన్ ప్రభుః॥64॥
తదా ద్వావసురౌ ఘోరౌ విఖ్యాతౌ మధుకైటభౌ।
విష్ణుకర్ణమలోద్భూతౌ హంతుం బ్రహ్మాణముద్యతౌ॥65॥
స నాభి కమలే విష్ణోః స్థితో బ్రహ్మా ప్రజాపతిః
దృష్ట్వా తావసురౌ చోగ్రౌ ప్రసుప్తం చ జనార్దనం॥66॥
తుష్టావ యోగనిద్రాం తామేకాగ్రహృదయః స్థితః
విబోధనార్ధాయ హరేర్హరినేత్రకృతాలయాం ॥67॥
విశ్వేశ్వరీం జగద్ధాత్రీం స్థితిసంహారకారిణీం।
నిద్రాం భగవతీం విష్ణోరతులాం తేజసః ప్రభుః ॥68॥
బ్రహ్మోవాచ ॥69॥
త్వం స్వాహా త్వం స్వధా త్వంహి వషట్కారః స్వరాత్మికా।
సుధా త్వమక్షరే నిత్యే త్రిధా మాత్రాత్మికా స్థితా॥70॥
అర్ధమాత్రా స్థితా నిత్యా యానుచ్చార్యావిశేషతః
త్వమేవ సా త్వం సావిత్రీ త్వం దేవ జననీ పరా ॥71॥
త్వయైతద్ధార్యతే విశ్వం త్వయైతత్ సృజ్యతే జగత్।
త్వయైతత్ పాల్యతే దేవి త్వమత్స్యంతే చ సర్వదా॥72॥
విసృష్టౌ సృష్టిరూపాత్వం స్థితి రూపా చ పాలనే।
తథా సంహృతిరూపాంతే జగతోఽస్య జగన్మయే ॥73॥
మహావిద్యా మహామాయా మహామేధా మహాస్మృతిః।
మహామోహా చ భవతీ మహాదేవీ మహాసురీ ॥74॥
ప్రకృతిస్త్వం చ సర్వస్య గుణత్రయ విభావినీ।
కాళరాత్రిర్మహారాత్రిర్మోహరాత్రిశ్చ దారుణా॥75॥
త్వం శ్రీస్త్వమీశ్వరీ త్వం హ్రీస్త్వం బుద్ధిర్భోధలక్షణా।
లజ్జాపుష్టిస్తథా తుష్టిస్త్వం శాంతిః క్షాంతి రేవ చ॥76॥
ఖడ్గినీ శూలినీ ఘోరా గదినీ చక్రిణీ తథా।
శంఖిణీ చాపినీ బాణాభుశుండీపరిఘాయుధా॥77॥
సౌమ్యా సౌమ్యతరాశేషసౌమ్యేభ్యస్త్వతిసుందరీ
పరాపరాణాం పరమా త్వమేవ పరమేశ్వరీ॥78॥
యచ్చ కించిత్క్వచిద్వస్తు సదసద్వాఖిలాత్మికే।
తస్య సర్వస్య యా శక్తిః సా త్వం కిం స్తూయసేమయా॥79॥
యయా త్వయా జగత్ స్రష్టా జగత్పాతాత్తి యో జగత్।
సోఽపి నిద్రావశం నీతః కస్త్వాం స్తోతుమిహేశ్వరః॥80॥
విష్ణుః శరీరగ్రహణం అహమీశాన ఏవ చ
కారితాస్తే యతోఽతస్త్వాం కః స్తోతుం శక్తిమాన్ భవేత్॥81॥
సా త్వమిత్థం ప్రభావైః స్వైరుదారైర్దేవి సంస్తుతా।
మోహయైతౌ దురాధర్షావసురౌ మధుకైటభౌ ॥82॥
ప్రబోధం చ జగత్స్వామీ నీయతామచ్యుతా లఘు ॥83॥
బోధశ్చ క్రియతామస్య హంతుమేతౌ మహాసురౌ ॥83॥
ఋషిరువాచ ॥84॥
ఏవం స్తుతా తదా దేవీ తామసీ తత్ర వేధసా
విష్ణోః ప్రభోధనార్ధాయ నిహంతుం మధుకైటభౌ ॥85॥
నేత్రాస్యనాసికాబాహుహృదయేభ్యస్తథోరసః।
నిర్గమ్య దర్శనే తస్థౌ బ్రహ్మణో అవ్యక్తజన్మనః ॥86॥
ఉత్తస్థౌ చ జగన్నాథః స్తయా ముక్తో జనార్దనః।
ఏకార్ణవే అహిశయనాత్తతః స దదృశే చ తౌ ॥87॥
మధుకైటభౌ దురాత్మానా వతివీర్యపరాక్రమౌ
క్రోధరక్తేక్షణావత్తుం బ్రహ్మణాం జనితోద్యమౌ ॥88॥
సముత్థాయ తతస్తాభ్యాం యుయుధే భగవాన్ హరిః
పంచవర్షసహస్త్రాణి బాహుప్రహరణో విభుః ॥89॥
తావప్యతిబలోన్మత్తౌ మహామాయావిమోహితౌ ॥90॥
ఉక్తవంతౌ వరోఽస్మత్తో వ్రియతామితి కేశవం ॥91॥
శ్రీ భగవానువాచ ॥92॥
భవేతామద్య మే తుష్టౌ మమ వధ్యావుభావపి ॥93॥
కిమన్యేన వరేణాత్ర ఏతావృద్ది వృతం మమ ॥94॥
ఋషిరువాచ ॥95॥
వంచితాభ్యామితి తదా సర్వమాపోమయం జగత్।
విలోక్య తాభ్యాం గదితో భగవాన్ కమలేక్షణః ॥96॥
ఆవాం జహి న యత్రోర్వీ సలిలేన పరిప్లుతా। ॥97॥
ఋషిరువాచ ॥98॥
తథేత్యుక్త్వా భగవతా శంఖచక్రగదాభృతా।
కృత్వా చక్రేణ వై ఛిన్నే జఘనే శిరసీ తయోః ॥99॥
ఏవమేషా సముత్పన్నా బ్రహ్మణా సంస్తుతా స్వయం।
ప్రభావమస్యా దేవ్యాస్తు భూయః శృణు వదామి తే ॥100॥
॥ జయ జయ శ్రీ స్వస్తి శ్రీమార్కండేయపురాణే సావర్ణికే మన్వంతరే దేవీమహాత్మ్యే మధుకైటభవధో నామ ప్రధమోఽధ్యాయః ॥
ఆహుతి
ఓం ఏం సాంగాయై సాయుధాయై సశక్తికాయై సపరివారాయై సవాహనాయై ఏం బీజాధిష్టాయై మహా కాళికాయై మహా అహుతిం సమర్పయామి నమః స్వాహా ॥
Credits: SVBP
Also Read
