పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర: ఒక చారిత్రక, సాంస్కృతిక వేడుక
రథయాత్ర పరిచయం:
పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర – Jagannath Rath Yatra ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద హిందూ మతపరమైన ఉత్సవాలలో ఒకటి, ఇది ప్రతి సంవత్సరం ఆషాఢ మాసంలో (Ashada Masam) జరుగుతుంది. ఈ ఉత్సవం పూరి జగన్నాథ మందిరం లోనున్న భగవాన్ జగన్నాథుడు (Lord Jagannath), ఆయన సోదరీమణులు బలభద్రుడు (Balabhadra), సుభద్రలతో (Subhadra) కలిసి రథాలపై (chariots) ఊరేగింపును జరుపుకుంటుంది. ఈ ఉత్సవం 15వ శతాబ్దం నుండి జరుపుకుంటున్నారు మరియు హిందూ మహాకావ్యం మహాభారతంతో ముడిపడి ఉంది. లక్షలాది భక్తులు ఈ ఊరేగింపును చూడటానికి పూరికి తరలివస్తారు, ఇది ఒక గొప్ప సాంస్కృతిక కార్యక్రమంగా (Cultural Event) నిలుస్తుంది.
రథయాత్ర చరిత్ర:
ఈ ఉత్సవం యొక్క మూలాలు హిందూ మహాకావ్యం మహాభారతంతో (Mahabharata) ముడిపడి ఉన్నాయి. భగవాన్ కృష్ణుడు (Sri Krishna) తన అవతారం రాముడిగా భూమిపై 12 సంవత్సరాలు గడిపిన తర్వాత స్వర్గానికి తిరిగి వెళ్లడం గుర్తుంచుకుంటుంది. ఈ ఉత్సవం 15వ శతాబ్దం (15th Century) నుండి జరుపుకుంటున్నారు, కానీ ఈ ప్రదేశంలో జరిగే మొదటి రథయాత్ర 2వ శతాబ్దంలోనే (2nd Century) జరిగిందని కొందరు చరిత్రకారులు నమ్ముతారు.
రథయాత్ర యొక్క ప్రాముఖ్యత:
పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర ఒక ముఖ్యమైన హిందూ మతపరమైన ఉత్సవం (Festival) మాత్రమే కాదు, ఇది ఒక గొప్ప సాంస్కృతిక కార్యక్రమం కూడా. ఈ ఉత్సవం భారతదేశం యొక్క గొప్ప సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది. ఈ ఉత్సవం సమయంలో, అనేక నృత్యాలు, సంగీత కార్యక్రమాలు, ఇతర సాంస్కృతిక ప్రదర్శనలు జరుగుతాయి. ఈ ఉత్సవం భక్తులకు భగవంతునితో మరింత దగ్గరగా ఉండే అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది మరియు వారి పాపాలను శుద్ధి చేసుకోవడానికి సహాయపడుతుందని నమ్ముతారు.
Jagannath Rath Yatra యొక్క ప్రధాన కార్యక్రమాలు:
- స్నానపూర్తి: ఉత్సవం ప్రారంభానికి ముందు, భగవాన్ జగన్నాథుడు, బలభద్రుడు, సుభద్రల విగ్రహాలను వారి మందిరాల నుండి “స్నానపూర్తి మందిరం” అని పిలువబడే ఒక ప్రత్యేక స్థలానికి తీసుకువెళతారు. అక్కడ విగ్రహాలకు పవిత్ర స్నానం చేయించి, కొత్త వస్త్రాలు ధరింపజేస్తారు. ఈ కార్యక్రమం చాలా పవిత్రంగా భావిస్తారు మరియు భక్తులచే భారీ స్థాయిలో పాల్గొంటారు.
- గుండిచా మందిరం యాత్ర: రెండవ వారంలో, విగ్రహాలను గుండిచా మందిరానికి ఊరేగింపుగా తీసుకువెళతారు. ఈ ఊరేగింపులో లక్షలాది భక్తులు పాల్గొంటారు, ఇది నగరం యొక్క రహదారుల గుండా వెళుతూ సంగీతం, నృత్యాలు మరియు ఇతర వేడుకలతో నిండి ఉంటుంది. ఈ ఊరేగింపు భక్తులకు దేవునితో దగ్గరగా ఉండే అవకాశాన్ని ఇస్తుందని నమ్ముతారు.
- రథయాత్ర: ఉత్సవంలోని అత్యంత ముఖ్యమైన భాగం రథయాత్ర (Ratha Yatra). మూడు భారీ రథాలు, ప్రతి ఒక్కటి ఒక దేవుడిని మోస్తూ, నగరం యొక్క ప్రధాన రహదారుల గుండా లాగుతారు. భక్తులు రథాలను లాగడానికి పోటీపడతారు, ఇది ఒక ఉత్తేజకరమైన మరియు భక్తితో కూడిన దృశ్యం. ఈ రథాలు ప్రత్యేకంగా రూపొందించబడ్డాయి మరియు అలంకరించబడ్డాయి, ఇవి హిందూ మత చిత్రాలతో నిండి ఉంటాయి.
- నైవేద్యం: ప్రతిరోజూ, భక్తులు దేవుళ్లకు నైవేద్యం సమర్పిస్తారు. ఈ నైవేద్యంలో అనేక రకాల వంటకాలు ఉంటాయి, వీటిని భక్తులు తయారు చేసి లేదా దానం చేస్తారు. నైవేద్యం సమర్పించడం ఒక భక్తిపూర్వక కార్యక్రమంగా భావిస్తారు మరియు దేవునికి కృతజ్ఞతలు తెలియజేయడానికి ఒక మార్గంగా భావిస్తారు.
రథయాత్ర యొక్క సంప్రదాయాలు:
పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద హిందూ మతపరమైన ఉత్సవాలలో ఒకటి, ఇది ఒక గొప్ప చరిత్ర మరియు అనేక ఆసక్తికరమైన సంప్రదాయాలను కలిగి ఉంది. ఈ సంప్రదాయాలు శతాబ్దాలుగా సంరక్షించ బడుతున్నాయి మరియు ఉత్సవానికి ఒక ప్రత్యేకమైన వాతావరణాన్ని అందిస్తాయి.
ఈ ఉత్సవంతో అనేక ఆసక్తికరమైన సంప్రదాయాలు ముడిపడి ఉన్నాయి. ఒక సంప్రదాయం ప్రకారం, భక్తులు రథాలను లాగడం ఒక ముఖ్యమైన సంప్రదాయం. భక్తులు “గజపతి మహారాజా” (పూర్వపు ఒడిశా రాజు) తప్ప ఎవరూ రథాలను ముట్టరాదని నమ్ముతారు. రథాలు కదలడానికి ముందు, రాజు ఒక వెండి పరకతో ఊడ్చుతారు, ఆ తర్వాతే భక్తులు రథాలను లాగుతారు.
రథాల నిర్మాణంలో కూడా సంప్రదాయం (Tradition) ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం కొత్త రథాలను నిర్మించడం ఆనవాయితీ. ఈ రథాల నిర్మాణంలో ఎటువంటి లోహ వస్తువులు ఉపయోగించరు. స్థానిక కలపను ఉపయోగించి, దాన్ని అలంకరించడానికి ప్రత్యేక రకమైన వస్త్రాలు ఉపయోగిస్తారు.
పూరియందు ఊరేగే దేవత మూర్తిలను చూసి జన్మ ధన్యమైందని భక్తులంతా ఆనంద పరవశులు అయిపోతారు. సాధారణంగా ఏ దేవాలయంలో అయినా మూల విరాట్టులను ఊరేగించరు. మూల విరాట్టులను గర్భగుడిలోనే ఉంచి, ఉత్సవ విగ్రహాలను మాత్రమే ఊరేగిస్తారు. ఉత్సవ మూర్తుల రూపంలోనే దేవి దేవతలు భక్తులను ఆశీర్వదిస్తారు. కానీ పురిలో మాత్రం పూర్తిగా భిన్నం. ఇక్కడ ఉత్సవ విగ్రహాలు ఉండవు. మూల విగ్రహాలు రథాలపై ఊరేగుతారు.
దేవాలయంలోకి వెళ్లి దేవుని దర్శించుకోవడం కాదు, స్వయంగా దేవదేవుడే ప్రజల ముందుకు వచ్చి కరుణాకటాక్షాలు ప్రసరింప చేస్తాడని భావిస్తూ ఉంటారు. ఆ మూల విరాట్టులను చూడటానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా హిందూ భక్తులు హాజరవుతారు. ఎక్కడైనా దేవుళ్లంతా సతీసమేతులై భక్తులకు దర్శనమిస్తారు. కానీ పూరీలో మాత్రం అన్నా, చెల్లెలు భక్తులను ఆశీర్వదిస్తారు.
ఎడమవైపున భలభద్రుడి రథం కుడివైపున జగన్నాథుడి రథం మధ్యలో సుభద్ర దేవి రథం ఉంటాయి. ఇక రథలు ఊరేగే సమయంలో ముందుగా ఉండేది బలరాముడిదే. ఎందుకంటే ఆయన పెద్దవాడు కాబట్టి. ఇక దేవదేవుడు జగన్నాథుడి రథం అనుసరిస్తుంది. ఇద్దరు అన్నదమ్ముల రథాల మధ్య సుభద్ర దేవి రథం ప్రయాణిస్తుంది.
విశేషతలు:
- ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద హిందూ మతపరమైన ఉత్సవాలలో ఒకటి: పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద హిందూ మతపరమైన ఉత్సవాలలో ఒకటి. ప్రతి సంవత్సరం లక్షలాది భక్తులు ఈ ఉత్సవంలో పాల్గొంటారు.
- చారిత్రక ప్రాముఖ్యత: ఈ ఉత్సవం 15వ శతాబ్దం నుండి జరుపుకుంటున్నారు. ఈ ఉత్సవం యొక్క మూలాలు హిందూ మహాకావ్యం మహాభారతంతో ముడిపడి ఉన్నాయి.
- సాంస్కృతిక వైభవం: ఈ ఉత్సవం భారతదేశం యొక్క గొప్ప సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది. ఈ ఉత్సవం సమయంలో, అనేక నృత్యాలు, సంగీత కార్యక్రమాలు, ఇతర సాంస్కృతిక ప్రదర్శనలు జరుగుతాయి.
- ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత: ఈ ఉత్సవం భక్తులకు భగవంతునితో మరింత దగ్గరగా ఉండే అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది మరియు వారి పాపాలను శుద్ధి చేసుకోవడానికి సహాయపడుతుందని నమ్ముతారు.
- పర్యాటక ఆకర్షణ: ఈ ఉత్సవం భారతదేశం యొక్క ప్రధాన పర్యాటక ఆకర్షణలలో(Tourism Attraction) ఒకటి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న భక్తులు ఈ ఉత్సవంలో పాల్గొనడానికి పూరికి తరలివస్తారు.
ముగింపు:
పూరి జగన్నాథ రథయాత్ర ఒక అద్భుతమైన ఉత్సవం, ఇది భక్తి, సాంస్కృతిక వైభవాన్ని ఒకేచోట చూపిస్తుంది. భగవాన్ జగన్నాథుడు, బలభద్రుడు, సుభద్రల విగ్రహాలు రథాలపై ఊరేగే దృశ్యం కనువిందు. లక్షలాది భక్తులు ఈ ఉత్సవంలో పాల్గొంటారు, ఇది భారతదేశం యొక్క గొప్ప సాంప్రదాయాలను మరియు విలువలను ప్రతిబింబిస్తుంది. యునెస్కో (UNESCO) ద్వారా ప్రపంచ సాంస్కృతిక వారసత్వ ప్రదేశంగా గుర్తించబడిన ఈ ఉత్సవం భారతదేశం యొక్క పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఒకటి.
పూరీ జగన్నాథ్ రథయాత్ర విశిష్టత
Credits: @hmtvlive
Also Read
