శివసంకల్పోపనిషత్ (శివ సంకల్పమస్తు)
శివ సంకల్ప ఉపనిషత్తు (Shiva Sankalpa Upanishad) అనే స్తోత్రము శివమయ జీవితానికి దిక్సూచి. యజుర్వేదంలోని శివరహస్యోపనిషత్తులో ఒక అవిభాజ్య అంశమైన శివ సంకల్ప ఉపనిషత్తు, మన జీవితాలను శివమయంగా మార్చే జ్ఞానాన్ని అందిస్తుంది. శివుని (Lord Shiva) స్వరూపం, గుణగణాలు, ఆరాధన విధానాల గురించి వివరంగా తెలియజేస్తూ, ఆయన సర్వవ్యాప్తతను, శక్తిని మనకు చాటుతూ ఉంటుంది.
శివస్వరూప వర్ణన: సర్వం శివమయం
ఉపనిషత్తు ప్రారంభంలోనే, శివుడు సర్వోన్నత దేవుడని, ఈ విశ్వాన్ని సృష్టించి, పాలించేవాడని స్థిరపరుస్తుంది. గత, వర్తమాన, భవిష్యత్తు కాలాలను తన ఆధీనంలో ఉంచుకున్నవాడు, యజ్ఞాలను నిర్వహించే ఏడు హోతృలకు అధిష్ఠాన దేవుడు అని చెప్పబడింది. అనంత రూపాలు, అనంత శక్తితో విరాజిల్లుతున్న శివుడు, సృష్టి, స్థితి, లయలకు కారణమైన వాడు. నిరాకారుడైనా, లింగ (Linga) రూపంలో, ఆదియోగి (Adiyogi) రూపంలో, నటరాజ (Nataraja) రూపంలో భక్తులకు దర్శనమిస్తాడు.
శివగుణగణాలు: మహాశక్తి
శివ సంకల్ప ఉపనిషత్తు, శివుని అనేక గుణాలను వివరిస్తుంది. ఆయన కరుణామయుడు, దయామూర్తి, భక్తులను ఆదుకునేవాడు. “శివో మృడః శివో హరః శివః శాంతిః శివం శివమ్” అనే మంత్రం ద్వారా ఆయన ఆనంద స్వరూపుడు, దుఃఖాన్ని పోగొట్టేవాడు, శాంతిని ప్రసాదించేవాడని, అంతేకాకుండా, మహా శక్తివంతుడు, వినాశకుడు కూడా. ఈ విశ్వంలోని అన్ని మార్పులకు, పరిణామాలకు ఆయనే కారణం. శివపురాణంలో వివరించినట్లుగా, ఆయనే ఆదియోగి, యోగ సాంప్రదాయాలకు మూలపురుషుడు.
శివా రాధన: ధ్యానమే మార్గం
శివ సంకల్ప ఉపనిషత్తు (Shiva Sankalpa Upanishad) , శివుని ఆరాధన విధానాలను కూడా వివరిస్తుంది. అనేక మార్గాలు ఉండగా, అన్నింటిలోకి ధ్యానం అత్యంత ప్రాథమికమైనది, సులభమైనది. శివుని పంచాక్షరీ మంత్రాన్ని (Panchakshari Mantra) జపించడం, ఆయన రూపాన్ని మనస్సులో ధ్యానించడం ద్వారా భక్తులు ఆయన అనుగ్రహాన్ని పొందవచ్చు.శివ సంకల్ప ఉపనిషత్తు చిన్నదే అయినప్పటికీ, శివ సంబంధమైన విస్తృతమైన జ్ఞానాన్ని అందిస్తుంది. ఈ ఉపనిషత్తును చదవడం ద్వారా, శివుని గురించి మరింత తెలుసుకుని, మన జీవితాలను ఆయన దివ్య తేజస్సుతో ఆశీర్వాదములను పొందవచ్చు.
Shiva Sankalpa Upanishad (Shiva Sankalpamastu)
శివ సంకల్ప ఉపనిషత్ (శివ సంకల్పమస్తు)
యేనేదం భూతం భువనం భవిష్యత్ పరిగృహీతమమృతేన సర్వమ్ ।
యేన యజ్ఞస్తాయతే సప్తహోతా తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 1॥
యేన కర్మాణి ప్రచరంతి ధీరా యతో వాచా మనసా చారు యంతి ।
యత్సమ్మితమను సంయంతి ప్రాణినస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 2॥
యేన కర్మాణ్యపసో మనీషిణో యజ్ఞే కృణ్వంతి విదథేషు ధీరాః ।
యదపూర్వం యక్షమంతః ప్రజానాం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 3॥
యత్ప్రజ్ఞానముత చేతో ధృతిశ్చ యజ్జ్యోతిరంతరమృతం ప్రజాసు ।
యస్మాన్న ఋతే కించన కర్మ క్రియతే తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 4॥
సుషారథిరశ్వానివ యన్మనుష్యాన్నేనీయతేఽభీశుభిర్వాజిన ఇవ ।
హృత్ప్రతిష్ఠం యదజిరం జవిష్ఠం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 5॥
యస్మిన్నృచః సామ యజూషి యస్మిన్ ప్రతిష్ఠితా రథనాభావివారాః ।
యస్మింశ్చిత్తం సర్వమోతం ప్రజానాం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 6॥
యదత్ర షష్ఠం త్రిశతం సువీరం యజ్ఞస్య గుహ్యం నవనావమాయ్యం (?) ।
దశ పంచ త్రింశతం యత్పరం చ తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 7॥
యజ్జాగ్రతో దూరముదైతి దైవం తదు సుప్తస్య తథైవైతి ।
దూరంగమం జ్యోతిషాం జ్యోతిరేకం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 8॥
యేన ద్యౌః పృథివీ చాంతరిక్షం చ యే పర్వతాః ప్రదిశో దిశశ్చ ।
యేనేదం జగద్వ్యాప్తం ప్రజానాం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 9॥
యేనేదం విశ్వం జగతో బభూవ యే దేవా అపి మహతో జాతవేదాః ।
తదేవాగ్నిస్తమసో జ్యోతిరేకం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 10॥
యే మనో హృదయం యే చ దేవా యే దివ్యా ఆపో యే సూర్యరశ్మిః ।
తే శ్రోత్రే చక్షుషీ సంచరంతం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 11॥
అచింత్యం చాప్రమేయం చ వ్యక్తావ్యక్తపరం చ యత ।
సూక్ష్మాత్సూక్ష్మతరం జ్ఞేయం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 12॥
ఏకా చ దశ శతం చ సహస్రం చాయుతం చ
నియుతం చ ప్రయుతం చార్బుదం చ న్యర్బుదం చ ।
సముద్రశ్చ మధ్యం చాంతశ్చ పరార్ధశ్చ
తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 13॥
యే పంచ పంచదశ శతం సహస్రమయుతం న్యర్బుదం చ ।
తేఽగ్నిచిత్యేష్టకాస్తం శరీరం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 14॥
వేదాహమేతం పురుషం మహాంతమాదిత్యవర్ణం తమసః పరస్తాత్ ।
యస్య యోనిం పరిపశ్యంతి ధీరాస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥
యస్యేదం ధీరాః పునంతి కవయో బ్రహ్మాణమేతం త్వా వృణుత ఇందుమ్ ।
స్థావరం జంగమం ద్యౌరాకాశం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 16॥
పరాత్ పరతరం చైవ యత్పరాచ్చైవ యత్పరమ్ ।
యత్పరాత్ పరతో జ్ఞేయం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 17॥
పరాత్ పరతరో బ్రహ్మా తత్పరాత్ పరతో హరిః ।
తత్పరాత్ పరతోఽధీశస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 18॥
యా వేదాదిషు గాయత్రీ సర్వవ్యాపీ మహేశ్వరీ ।
ఋగ్యజుస్సామాథర్వైశ్చ తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 19॥
యో వై దేవం మహాదేవం ప్రణవం పురుషోత్తమమ్ ।
యః సర్వే సర్వవేదైశ్చ తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 20॥
ప్రయతః ప్రణవోంకారం ప్రణవం పురుషోత్తమమ్ ।
ఓంకారం ప్రణవాత్మానం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 21॥
యోఽసౌ సర్వేషు వేదేషు పఠ్యతే హ్యజ ఇశ్వరః ।
అకాయో నిర్గుణో హ్యాత్మా తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 22॥
గోభిర్జుష్టం ధనేన హ్యాయుషా చ బలేన చ ।
ప్రజయా పశుభిః పుష్కరాక్షం తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 23॥
త్రియంబకం యజామహే సుగంధిం పుష్టివర్ధనమ్ ।
ఉర్వారుకమివ బంధనాన్మృత్యోర్ముక్షీయ
మాఽమృతాత్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 24॥
కైలాసశిఖరే రమ్యే శంకరస్య శివాలయే ।
దేవతాస్తత్ర మోదంతే తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 25॥
విశ్వతశ్చక్షురుత విశ్వతోముఖో విశ్వతోహస్త ఉత విశ్వతస్పాత్ ।
సంబాహుభ్యాం నమతి సంపతత్రైర్ద్యావాపృథివీ
జనయన్ దేవ ఏకస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 26॥
చతురో వేదానధీయీత సర్వశాస్యమయం విదుః ।
ఇతిహాసపురాణానాం తన్మే మన శివసంకన్ల్పమస్తు ॥ 27॥
మా నో మహాంతముత మా నో అర్భకం మా న ఉక్షంతముత మా న ఉక్షితమ్ ।
మా నో వధీః పితరం మోత మాతరం ప్రియా మా నః
తనువో రుద్ర రీరిషస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 28॥
మా నస్తోకే తనయే మా న ఆయుషి మా నో గోషు మా నో అశ్వేషు రీరిషః ।
వీరాన్మా నో రుద్ర భామితో వధీర్హవిష్మంతః
నమసా విధేమ తే తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 29॥
ఋతం సత్యం పరం బ్రహ్మ పురుషం కృష్ణపింగళమ్ ।
ఊర్ధ్వరేతం విరూపాక్షం విశ్వరూపాయ వై నమో నమః
తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 30॥
కద్రుద్రాయ ప్రచేతసే మీఢుష్టమాయ తవ్యసే ।
వోచేమ శంతమం హృదే । సర్వో హ్యేష రుద్రస్తస్మై రుద్రాయ
నమో అస్తు తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 31॥
బ్రహ్మ జజ్ఞానం ప్రథమం పురస్తాత్ వి సీమతః సురుచో వేన ఆవః ।
స బుధ్నియా ఉపమా అస్య విష్ఠాః సతశ్చ యోనిం
అసతశ్చ వివస్తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 32॥
యః ప్రాణతో నిమిషతో మహిత్వైక ఇద్రాజా జగతో బభూవ ।
య ఈశే అస్య ద్విపదశ్చతుష్పదః కస్మై దేవాయ
హవిషా విధేమ తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 33॥
య ఆత్మదా బలదా యస్య విశ్వే ఉపాసతే ప్రశిషం యస్య దేవాః ।
యస్య ఛాయాఽమృతం యస్య మృత్యుః కస్మై దేవాయ
హవిషా విధేమ తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 34॥
యో రుద్రో అగ్నౌ యో అప్సు య ఓషధీషు యో రుద్రో విశ్వా భువనాఽఽవివేశ ।
తస్మై రుద్రాయ నమో అస్తు తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 35॥
గంధద్వారాం దురాధర్షాం నిత్యపుష్టాం కరీషిణీమ్ ।
ఈశ్వరీం సర్వభూతానాం తామిహోపహ్వయే శ్రియం
తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 36॥
య ఇదం శివసంకల్పం సదా ధ్యాయంతి బ్రాహ్మణాః ।
తే పరం మోక్షం గమిష్యంతి తన్మే మనః శివసంకల్పమస్తు ॥ 37॥
ఇతి శివసంకల్పమంత్రాః సమాప్తాః ।
(శైవ – ఉపనిషదః)
ఇతి శివసంకల్పోపనిషత్ సమాప్త ।
Credits: @belurmathofficial
Read Latest Post:
