భీష్మ ఏకాదశి |Bhishma Ekadashi

భీష్మ ఏకాదశి – ధర్మ పరిపాలనకు ప్రతీక

Bhishma Ekadashi పరిచయం:

సంవత్సరంలోని ప్రతి మాసంలో శుక్ల పక్ష ఏకాదశి, కృష్ణ పక్ష ఏకాదశి అని రెండు ఏకాదశులు ఉంటాయి. వీటిలో మాఘ మాసంలోని శుక్ల పక్ష ఏకాదశి ప్రత్యేక స్థానాన్ని కలిగి ఉంది. దీన్నే “భీష్మ ఏకాదశి” “Bhishma Ekadashi” అని పిలుస్తారు. ఈ పండుగ, హిందూ సంప్రదాయంలో అత్యంత ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది.

భారత కథలో ప్రముఖ పాత్ర అయిన (Bhishma Pitamah) భీష్మ పితామహుడు, కురుక్షేత్ర సంగ్రామం అనంతరం, ధర్మరాజు పరిపాలనలో ఉన్న సమయంలో, బాణాల పడకపై పవళించి ఉన్నాడు. తన ఇహలోకయాత్ర ముగించేందుకు ఎదురుచూస్తున్న ఆయనకు ధర్మసంశయాలు తొలగక, ధర్మరాజు సలహా మేరకు కృష్ణుడిని ఆశ్రయిస్తాడు. శ్రీకృష్ణుడు (Sri Krishna) భీష్మ పితామహుడి దగ్గరకు వెళ్ళి, ధర్మ, రాజనీతి, జీవన విధానాల గురించి విజ్ఞానాన్ని పొందుమని సూచిస్తాడు. పాండవులు శ్రీకృష్ణుడి మాట ప్రకారం భీష్మ పితామహుడి దగ్గరకు వెళ్ళి, ఆయన నుండి జ్ఞానాన్ని పొందుతారు. పురాణ కథల ప్రకారం, ఈ పుణ్యదినమైన భీష్మ ఏకాదశి (Ekadashi) నాడే భీష్మ పితామహుడు దేహం నుండి విముక్తి పొందినట్లు చెబుతారు. ఆయన ఆశీర్వాదాలను పొందాలని భక్తులు ఈ రోజు ప్రత్యేక పూజలు, వ్రతాలు నిర్వహిస్తారు.

భీష్మ ఏకాదశి వైశిష్ట్యం:

ఇతర ఏకాదశులతో పోలిస్తే భీష్మ ఏకాదశికి కొన్ని విశిష్ట లక్షణాలు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా, ఈ రోజు ప్రముఖ ధర్మజ్ఞుడైన భీష్మ పితామహుడు దేహం విడిచినందువల్ల, ఆయన ఆశీర్వాదాలు పొందే అవకాశంగా భావిస్తారు. భీష్మ పితామహుడు తన జీవితాంతం ధర్మాన్ని పరిపాలించినందువల్ల, ఆయన ఆశీర్వాదాలు మన జీవితంలో ధర్మబద్ధత, నిజాయితీ, కర్తవ్య నిర్వహణకు దోహదపడతాయని విశ్వసిస్తారు.

ఈ రోజున చేసే ఉపవాసం, పూజలు, దానాలకు ఎక్కువ పుణ్యఫలం కలుగుతుందని నమ్మకం. సాధారణ ఏకాదశుల కంటే భీష్మ ఏకాదశి రోజున చేసే పుణ్య కార్యాలు, జపాలు, మంత్రాలు అధిక శక్తిని కలిగి ఉంటాయని విశ్వసిస్తారు. ఈ రోజు చేసే మంచి పనులు, దానాలు పూర్వీకులకు కూడా తృప్తిని కలిగిస్తాయని నమ్ముతారు.

విష్ణు సహస్రనామం:

భీష్మ పితామహుడు ధర్మరాజు, పాండవులకు విష్ణు సహస్రనామాన్ని (Vishnu Sahasranama) కూడా బోధించాడు. విష్ణుమూర్తి యొక్క వెయ్యి నామాలను స్తుతించడం ద్వారా ఎలాంటి శుభాలు కలుగుతాయో వివరించాడు.

భీష్మ పితామహుడి నిర్యాణం:

భీష్మ పితామహుడు తన బోధనలు ముగించిన తర్వాత, ఉత్తరాయణ పుణ్యకాలం రావడం కోసం ఎదురుచూస్తూ, బాణాల పడకపైనే ఉండిపోయాడు. ఉత్తరాయణం (Uttarayan) ప్రవేశించిన తర్వాత, మాఘ శుక్ల ఏకాదశి నాడు తన శరీరాన్ని విడిచిపెట్టి, స్వర్గానికి చేరుకున్నాడు.

భీష్మ ఏకాదశి ఆచారాలు:

భీష్మ ఏకాదశి రోజున సూర్యోదయానికి ముందే నిద్రలేచి, స్నానం చేసి, శుభ్రమైన వస్త్రాలు ధరించాలి. ఉపవాసం పాటించడం మంచిది. ఉదయాన్నే విష్ణు సహస్రనామ పారాయణం, భగవద్గీత పఠనం చేయడం వంటి శాస్త్రాలు చదవడం ద్వారా ఆధ్యాత్మిక శక్తి పెరుగుతుంది. జీవితంలో ఎదురయ్యే సమస్యలకు పరిష్కారాలు దొరుకుతాయి.

పూజలు: ఈ రోజు విష్ణుమూర్తికి (Lord Vishnu) పంచామృతాలతో అభిషేకం చేసి, తులసి దళాలు, పసుపు, కుంకుమ వంటివి సమర్పించాలి. భీష్మ పితామహుడిని స్మరించుకుంటూ ఆయనకు నివాళులు అర్పించాలి. “ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ” అనే మంత్రాన్ని జపించడం మంచిది.
భీష్మ ఏకాదశి వ్రతం: పాండవులు (Pandava) శ్రీకృష్ణుడి మాట ప్రకారం భీష్మ పితామహుడి దగ్గరకు వెళ్ళి, ఆయన నుండి జ్ఞానాన్ని పొందుతారు. భీష్మ పితామహుడు తన జీవితకాలంలో ఎన్నో ధర్మ సందేహాలను పరిష్కరించుకున్నాడు. ఆయన ధర్మరాజుతో మాట్లాడుతూ, మాఘ శుక్ల ఏకాదశి (Magha Shukla Ekadashi) నాడు తన దేహం నుండి విముక్తి పొందుతానని చెబుతాడు.ఈ రోజు ఉపవాసం పాటించడం శ్రేయస్కరం. ఉదయాన్నే పండ్లు, పాలు మాత్రమే తీసుకోవాలి. సాయంత్రం నక్షత్రాలు కనిపించాక పారణ చేయాలి. పారణ సమయంలో పండ్లు, తీపి వంటలు తీసుకోవచ్చు.
దానాలు: ఈ రోజున పేదలకు, అనాథలకు, వృద్ధులకు దానాలు చేయడం వల్ల పుణ్యం లభిస్తుంది. వారి ఆశీర్వాదాలు మన జీవితాల్లో సుఖశాంతులు కలిగిస్తాయి.

భీష్మ ఏకాదశి ఫలాలు:

భీష్మ ఏకాదశి వ్రతం పాటించడం వల్ల పాపాలు నశించి, పుణ్యఫలం కలుగుతుందని నమ్మకం. కోరికలు నెరవేరుతాయని, ఇహలోకంలో సుఖశాంతులు, పరలోకంలో మోక్షం లభిస్తుందని భక్తుల విశ్వాసం.

ఆధ్యాత్మిక ప్రయోజనాలు: మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉండి, ఆధ్యాత్మిక చింతన పెరుగుతుంది. పూర్వీకుల ఆశీర్వాదాలు లభిస్తాయి. జీవితంలో విజయాలు సాధించడానికి అవసరమైన ధర్మజ్ఞానం లభిస్తుంది.
సామాజిక ప్రయోజనాలు: ఈ పండుగ రాజధర్మాలు, న్యాయ నిర్వహణ, సామాజిక బాధ్యతల గురించి మనకు గుర్తు చేస్తుంది. మంచి పనులు చేయడానికి, సమాజ సేవలో పాల్గొనడానికి ప్రేరేపిస్తుంది.

ముగింపు:

భీష్మ ఏకాదశిని లోక సంక్షేమం కోసం అంకితమైన ఒక మహానుభావుడిని స్మరించుకునే రోజుగా భావించాలి. ఆయన త్యాగ గుణం, నిబద్ధత, ధర్మబద్ధత నుండి మనం నేర్చుకోవలసిన ఎన్నో విషయాలు ఉన్నాయి. ఈ రోజు మన ధర్మబద్ధతను పరీక్షించుకుని, మంచి పనులు చేయడానికి సంకల్పించడం ద్వారా ఆయనకు నిజమైన నివాళి అర్పించవచ్చు.

పుణ్యకార్యాలు, సత్య నిష్టలు మన జీవితాన్ని సుసంపన్నం చేస్తాయని, పరలోకంలో శాంతిని కలిగిస్తాయని గుర్తుంచుకోవాలి. భీష్మ ఏకాదశిని పురస్కరించుకుని, మన జీవితాల్లో సానుకూల మార్పులు తీసుకురావడానికి ప్రయత్నిద్దాం. ఈ ప్రయత్నం ద్వారా మనమే కాకుండా, మన చుట్టూ ఉన్న వారు కూడా మంచి మార్గంలో నడవడానికి స్ఫూర్తిని పొందగలుగుతారు.